Επίθεση στον άνθρωπο. Τεχνητό έναντι φυσικού – Roberto Pecchioli ! ! !

 Επίθεση στον άνθρωπο. Τεχνητό έναντι φυσικού – Roberto Pecchioli

Στον κανονικό άνθρωπο δεν αρέσει να ασχολείται με καθολικά  θέματα. Το να σκέφτεσαι τη ζωή και το θάνατο, το καλό και το κακό, την ειρήνη και τον πόλεμο είναι τρομακτικό. Σωστά: είναι ήδη πολύ περίπλοκο να ζεις την καθημερινή ζωή. Γιατί ανησυχούμε για ζητήματα που είναι πολύ μεγαλύτερα για εμάς, τα οποία είναι συχνά άλυτα και πάνω στα οποία δεν έχουμε κανέναν έλεγχο, κάνοντας την ύπαρξή μας πιο πικρή; Νά κοιτάξουμε γύρω μας γίνεται όλο και βαρύτερο, μια άσκηση που προκαλεί άγχος στην τερατολογία, στην έκθεση και τη μελέτη τερατωδών πραγμάτων. Ωστόσο, πρόκειται για αναπόφευκτα επιχειρήματα· 

Κάποιος πρέπει να προβληματιστεί και – αλίμονο – να λάβει υπόψη την πραγματικότητα, ένα προκαταρκτικό βήμα στην προσπάθεια να κατανοήσει τον κόσμο, να διατυπώσει κρίσεις, να αγωνιστεί για το αληθινό, το όμορφο, το καλό, το δίκαιο.
Αντιμετωπίζουμε έναν Δρόμο του Σταυρού με πολλούς, πάρα πολλούς σταθμούς, με την ελπίδα ότι αργά ή γρήγορα η ανάσταση θα έρθει.  

Η θέση μας είναι ότι ένας γιγαντιαίος πόλεμος εναντίον του ανθρώπινου πλάσματος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Όλα τα θεμέλια του είδους μας – βιολογικά, ανθρωπολογικά, οντολογικά – δέχονται επίθεση κάτω από τα χτυπήματα ενός τεράστιου, τερατώδους (και πάλι τερατολογικού...) μηχανισμού τεχνο-οικονομικής κυριαρχίας (αφέντες του χρήματος, κύριοι των πιο ισχυρών τεχνολογιών στην ιστορία). 

Οι κυβερνήτες διαθέτουν όλα τα μέσα, οικονομικά, χρηματοοικονομικά, βιομηχανικά, τεχνικά, πολιτιστικά, μέσα ενημέρωσης. Ένας θόλος μερικών χιλιάδων «συμπαντικών δασκάλων» (Giulietto Chiesa) κρατά τη μοίρα της ανθρωπότητας στα χέρια του, αποφασισμένος να την τροποποιήσει, να την αναμορφώσει, ακόμη και να την υπερβεί για να αναδημιουργήσει ένα νέο τρανς και μετα-ανθρώπινο είδος. Διαθέτει όλα τα μέσα, καθορίζει όλους τους σκοπούς. Ο δικός του, τόν οποίο μπορούμε να συνοψίσουμε στην κυριαρχία πάνω στην αδρανή, αδιαφοροποίητη ανθρώπινη ύλη, να τεθεί υπό τις διαταγές του τεχνολογικού μηχανισμού.
Για το σκοπό αυτό, καταργεί την αλήθεια και την πραγματικότητα: το τεχνητό αντικαθιστά το φυσικό, τα γεγονότα αντικαθίστανται από την επιβεβλημένη αναπαράσταση, το σύμπαν από το μετασύμπαν. Η δύναμη αυτού του θόλου έγινε ανυπολόγιστη στην αυγή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, βασισμένη στη δύναμη των ηλεκτρονικών τεχνολογιών. Ο κόσμος, από «αναλογικός», είναι πλέον «ψηφιακός». 

Ο πρώτος όρος περιγράφει τη λειτουργία του ανθρώπινου νου, με βάση την αναγνώριση ομοιοτήτων μεταξύ αντικειμένων και καταστάσεων που απέχουν πολύ μεταξύ τους. Αυτός ο τύπος συλλογισμού είναι η βάση της δημιουργικότητας, η οποία είναι απαραίτητη για την επίλυση νέων και απροσδόκητων προβλημάτων. Το ψηφιακό (στο αγγλικό ψηφίο) είναι ο τυπικός τρόπος εφαρμογής της τεχνολογίας των πληροφοριών και των ηλεκτρονικών, ο οποίος αντιμετωπίζει τις ποσότητες σε αριθμητική μορφή, μετατρέποντας τις τιμές σε αριθμούς ενός βολικού συστήματος αρίθμησης, συνήθως του δυαδικού.

Σε ένα τόσο περίπλοκο πλαίσιο, γινόμαστε μάρτυρες μιας βαθιάς, πολύ γρήγορης αλλαγής του «παραδείγματος» με την έννοια που υποδεικνύει ο επιστημολόγος Thomas Kuhn, δηλαδή την ανατροπή ολόκληρου του οράματος του κόσμου και όλων των συνεπειών που απορρέουν από αυτό. Πριν εξετάσουμε τα τρία μέτωπα του πολέμου που διεξήγαγε ο θόλος του fintech εναντίον του homo sapiens, είναι απαραίτητο να υπενθυμίσουμε τα θεωρητικά θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται ο «απόλυτος» παγκοσμιοποιημένος υπερκαπιταλισμός, δηλαδή απελευθερωμένος από κάθε περιορισμό ή όριο: ένας βαρύς υλισμός ξένος προς κάθε υπερβατική υπόθεση· 

Η λατρεία της ιστορικιστικής-μηδενιστικής προόδου. Ένας μηδενισμός που ανακοινώθηκε με απελπιστική διαύγεια από τον Φρίντριχ Νίτσε μαζί με την «απαξίωση όλων των αξιών».
Στην αυγή του εικοστού αιώνα, ήταν ο Πάπας Πίος Ι ́ που συνέλαβε την έννοια της εποχής που θα ερχόταν στην εγκύκλιο E supremi (1903). «Με όλες τις δυνάμεις και με κάθε τέχνασμα υπάρχει μια τάση να καταπνίγεται εντελώς η μνήμη και η έννοια του Θεού». Ασύμβατη με κάθε μορφή πνευματικότητας, αλλά και εχθρός κάθε ηθικής, πολιτικής, οικονομικής ή αξιακής εναλλακτικής, η εξουσία τρέφεται από τη θέληση για εξουσία, από το αδυσώπητο μίσος κάθε ορίου, που θεωρείται εμπόδιο, οπισθοδρόμηση.  

Τίποτα δεν είναι ιερό, όλα είναι διαθέσιμα, ύλη που πρέπει να κατακτηθεί, να καταληφθεί, να αναμορφωθεί, να αγοραστεί και να πωληθεί. Η νουθεσία του Ezra Pound γίνεται ακόμη γελοία: ο ναός είναι ιερός επειδή δεν είναι προς πώληση (Cantos, canto XCVI).
Στο πνεύμα της εποχής – μια εποχή χωρίς πνεύμα, μια εποχή κενού (G. Lipovetsky) – δεν υπάρχει άλλος ναός από την εμπορευματική μορφή, την αναγωγή των πάντων σε ένα πράγμα, ένα προϊόν στο οποίο μπορεί να αποδοθεί ένας γραμμωτός κώδικας και να τοποθετηθεί μια μεταβαλλόμενη τιμή. 

Η «απογοήτευση του κόσμου» για την οποία μίλησε ο Max Weber φτάνει στο τέλος της: όλα είναι υπολογισμένα και υπολογίσιμα, το παρελθόν είναι η αδέξια πνευματική μειοψηφία μιας παιδικής ανθρωπότητας, το μέλλον δεν υπάρχει παρά μόνο στην προγνωστική μορφή της διασταύρωσης και επεξεργασίας δεδομένων και μεταδεδομένων.
Σε έναν κόσμο που ανάγεται σε έναν κρυπτογράφο, ένα πράγμα, μια μάζα, το απεγνωσμένο μήνυμα του Πιερ Πάολο Παζολίνι επανεμφανίζεται: θέλω να αναγνωρίσω τα πράγματα και, στο μέτρο του δυνατού, θέλω να τα μεταφέρω. Αυτό που μας κάνουν να αναλάβουμε είναι ένα ταξίδι στην έρημο, ή στη «νύχτα του κόσμου» που αναγγέλλει ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, την οποία υποδέχεται με μεθυσμένη χαρά η «δυτική» σύγχρονη εποχή, ο ναός του εμπόρου. Η πιο διαδεδομένη αντίρρηση μεταξύ των πιστών των μεταμοντέρνων μύθων είναι η ακόλουθη: πώς μπορεί η εξουσία να είναι ολοκληρωτική, απόλυτη, αν κηρύττει τη δημοκρατία και την ένταξη κάθε μέρα, αν πράγματι η πιο κοινή κριτική είναι η υπερβολική ανεκτικότητα;
Ο Παζολίνι συνεχίζει: η τεχνοκαπιταλιστική εξουσία «δεν είναι πλέον ικανοποιημένη με έναν άνθρωπο που καταναλώνει, αλλά απαιτεί να μην είναι νοητές άλλες ιδεολογίες εκτός από αυτές της κατανάλωσης». «Αποφάσισε να είναι ανεκτική επειδή μόνο μια ανεκτική κοινωνία μπορεί να είναι μια καταναλωτική κοινωνία». 

Η σφαίρα των δικαιωμάτων, ωστόσο, ενώ επεκτείνεται δυσανάλογα στην ατομική και οικεία σφαίρα, ξεθωριάζει στη δημόσια σφαίρα, στην οποία το παράδειγμα είναι αυτό της επιτήρησης, της ενιαίας σκέψης, της καταστολής των ιδεών, αρχές που είναι απρόθυμες στη νεοεξουσιαστική βιοπολιτική/βιοκρατική τάξη.
Η επιτάχυνση που δίνεται από το 2020 (πανδημία, ψηφιακή ταυτότητα, συμπίεση κινητικότητας, συστήματα ταυτοποίησης και επιτήρησης, περιορισμός της γεωργίας, τεχνητή τροφή, οικοκλιματική έμφαση, καταστολή της διαφωνίας, γενικευμένη ιατρικοποίηση, εξάπλωση της ιδεολογίας του φύλου, μετανθρωπισμός) υποδηλώνει ότι η αλλαγή παραδείγματος βρίσκεται στην αποφασιστική φάση. Η άδεια δυτική ανθρωπότητα, παγιδευμένη από τους παράλληλους μύθους της αγοράς και της τεχνολογίας, περιορίζεται στο σχήμα που ο Ντιέγκο Φουσάρο αντλεί από την ελληνική μυθολογία. 

Οι μεταμοντέρνες θεότητες είναι ο Διόνυσος, ο οποίος προεδρεύει του χάους, της αμορφωσιάς, της απεριόριστης και της παράβασης. Ο Πρωτέας, ο θεός του υβριδισμού, της συνεχούς αλλαγής, της υπέρβασης όλων των ορίων και της κατάρριψης όλων των διαφορών. Τέλος, ο Νάρκισσος, ο αυτο-στοχασμός, ο αυτο-εορταστικός εγωισμός των ξεριζωμένων ατόμων που έχει την ψυχαναγκαστική τελετουργία του στην πρακτική της selfie, να κοινοποιηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιμένοντας το "like", τον αντίχειρα των αδέσποτων ατόμων που συνδέονται με το metaverse.
Ένας πόλεμος ενάντια στον άνθρωπο που διεξάγεται με τη μορφή της αμφισβήτησης της αλήθειας, της ίδιας της πραγματικότητας, των θεμελίων της ύπαρξης. Είπαμε ότι στόχος είναι η διατάραξη των βιολογικών, ανθρωπολογικών και οντολογικών βάσεων του ανθρώπου. Η βιολογία – αναξιόπιστη, αποχαρακτηρισμένη ως μεταβλητή που εξαρτάται από πολιτισμικές κατασκευές – δέχεται επίθεση στην άρνηση να αναγνωρίσει αυτό που ήταν πάντα σαφές στους ανθρώπους όλων των εποχών και πολιτισμών. Το βιβλικό «αρσενικό και θηλυκό τα δημιούργησε» απορρίπτεται στο όνομα των «φύλων», τα οποία έχουν πάρει τη θέση των (δύο) φύλων. Για τη νέα διανθρώπινη κουλτούρα, τα φύλα είναι δυνητικά άπειρα, όσες και οι αυτοαναγνωρίσεις, ακόμα και οι πιο παράξενες, οι πιο τρελλές και (μια φορά κι έναν καιρό!) αποκλίνουσες από κάθε ανθρώπινο ον, ιριδίζουσες, προσωρινές και ανακλητές. 

Οι ρόλοι, οι διακρίσεις μεταξύ αρσενικού και θηλυκού δεν είναι παρά κοινωνικές κατασκευές, όπως η εγκυμοσύνη και η μητρότητα.
Η τάση είναι η ίδια, η ανδρόγυνη, η τρανς. Η εθνοτική, προσωπική, πολιτισμική και σεξουαλική αποταύτιση οδηγεί σε υπαρξιακή ρευστότητα, οδηγώντας σε ένα είδος μετουσίωσης με στόχο την αφαίρεση της αποδιδόμενης βιολογικής διάστασης. Χωρίς βιολογική βάση, είμαι αυτό που θέλω να είμαι ή πιστεύω ότι είμαι. " πρώην υπουργός Ισότητας στην ισπανική κυβέρνηση, Irene Montero, έφτασε στο σημείο να πει ότι οι γυναίκες δεν υπάρχουν, αφού γυναίκα είναι οποιοσδήποτε αισθάνεται σαν γυναίκα. Εναπόκειται στην κοινωνία και στους κανόνες της να το λάβουν αυτό υπόψη. Δεδομένου ότι η Montero είναι ριζοσπάστρια φεμινίστρια, είναι ακατανόητο ποιο είναι το νόημα του φεμινισμού στήν απουσία του υποκειμένου!
Βιολογικός είναι ο στόχος της ολικής ιατρικοποίησης: είμαστε φανταστικά υγιείς, να είμαστε γεμάτοι με φάρμακα, παρασκευάσματα, γονιδιακούς ορούς, των οποίων η αυθεντική λειτουργία (mRNA) είναι να τροποποιήσουν οριστικά τη γενετική μας κληρονομιά. Για ποιο σκοπό; Βιολογική και ανθρωπολογική ταυτόχρονα είναι η προοδευτική αφαίρεση της αναπαραγωγής από τη φυσική σεξουαλικότητα. Το αποτέλεσμα θα είναι η εκτογένεση, δηλαδή η «παραγωγή» ανθρώπινων όντων μέσω μηχανών, τεχνητών μητρών και τεχνητού σπέρματος. Η συνέπεια είναι η παρακμή των γονικών μορφών, η μετάδοση της ζωής που έχει ανατεθεί σε εκείνους που έχουν τις τεχνολογίες και μπορούν να καθορίσουν, όπως στον Θαυμαστό Νέο Κόσμο του Aldous Huxley, την ποσότητα και την ποιότητα της τεχνητά παραγόμενης μετα-ανθρωπότητας.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα ενδιάμεσα στάδια είναι η ασφυκτική προπαγάνδα, 24 ώρες το 24ωρο, της στείρας σεξουαλικότητας, της ομοφυλοφιλίας και της τρανσεξουαλικότητας, φαινόμενα που περνούν από τη βιολογία στο έδαφος της ανθρωπολογίας και της οντολογίας, επιτιθέμενα στα θεμέλια της ύπαρξης. 

Παρεμπιπτόντως, η λειτουργία της ανθρώπινης αναδιαμόρφωσης πρέπει να ευτελίσει την άμβλωση – που αναγνύεται σε καθολικό δικαίωμα – που μετονομάζεται σε «αναπαραγωγική υγεία». Αυτή η φράση δείχνει τη βιολογική παλινδρόμηση του ανθρώπου στο ζώο. Εξάλλου, η ιδεολογία των Λόρδων θεωρεί ότι ο homo sapiens δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια βιοχημική μάζα που μπορεί να χειραγωγηθεί.  

 Ο άνθρωπος ζωοποιείται την ίδια στιγμή που ο ζωικός κόσμος αποκτά δικαιώματα παρόμοια με εκείνα των ανθρώπων. 

Αυτό είναι παράλογο, δεδομένου ότι το ζώο δεν μπορεί να διεκδικήσει δικαιώματα ή να ασκήσει αντίστοιχα καθήκοντα.
Ταυτόχρονα, επιβάλλεται στον άνθρωπο μια απογυμνωμένη, περιορισμένη Νέα Γλώσσα – το ενιαίο γρύλισμα μέσω του οποίου πρέπει να ορίσει και να κρίνει αντικείμενα και έννοιες, τον περιβάλλοντα κόσμο και τον εαυτό του σύμφωνα με το νέο επιβεβλημένο παράδειγμα. Αποκομμένος από την οικογένεια, απομακρυσμένος από την εθνική, εδαφική και πολιτιστική κοινότητα στην οποία ανήκει, αδιαπέραστος από τις απαιτήσεις του πνεύματος, απομακρυσμένος από τη βιολογική και οικεία φύση του, μυημένος σε μια σειρά εξαρτήσεων, υβριδισμένος με τη μηχανή και εν τω μεταξύ εξαρτημένος από τεχνητές συσκευές, εγκαταλελειμμένος στις κινήσεις, ανίκανος να αυξήσει τη σκέψη πέρα από τη στιγμή, κυβερνώμενος από φόβο, ετεροκατευθυνόμενος από τη δύναμη της τεχνοδομής, Αβέβαιο, υποταγμένο στο τεχνητό, το ανθρώπινο άτομο χάνει την ελευθερία του, δεν αναγνωρίζει πλέον την πραγματικότητα και απομακρύνεται από την αλήθεια.

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

Είναι ακόμα, βιολογικά και οντολογικά, homo sapiens, ή έχει μετατραπεί σε διαφορετικό είδος;  

Είναι το παράδοξο του πλοίου του Θησέα, το φυσικό και μεταφυσικό ερώτημα της εμμονής της αρχικής ταυτότητας μιας οντότητας εντελώς τροποποιημένης με την πάροδο του χρόνου. Ο άνθρωπος-πλάσμα παραμένει ο εαυτός του αν όλα τα συστατικά του έχουν αλλάξει και ακόμη και ο εγκέφαλος αναδιαμορφώνεται μέσω μηχανών και «σκεπτόμενων» τεχνουργημάτων;
Η ελληνική μυθολογία – η οποία ήταν σε θέση να θέσει στην ανθρωπότητα κάθε ερώτηση νοήματος – μιλάει για το πλοίο στο οποίο ταξίδεψε ο Θησέας στην περιπέτεια που τον οδήγησε να προκαλέσει και να σκοτώσει τον Μινώταυρο, το τέρας με το σώμα ενός ανθρώπου και το κεφάλι ενός ταύρου, έναν από τους ιδρυτικούς μύθους της Δύσης.  

Το πλοίο είχε παραμείνει φαινομενικά το ίδιο, παρά το γεγονός ότι με την πάροδο του χρόνου κάθε ένα από τα εξαρτήματά του είχε αντικατασταθεί, από την καρίνα μέχρι τα κουπιά και τα πανιά. Ήρθε μια εποχή που όλα τα αρχικά μέρη είχαν αντικατασταθεί, αν και το πλοίο διατήρησε την αρχική του εμφάνιση. Είχε ανανεωθεί πλήρως, αλλά ταυτόχρονα είχε παραμείνει το ίδιο. Ήταν ακόμα το πλοίο του Θησέα;
Είναι το αληθινό, το καλό, το δίκαιο, το όμορφο, ακόμα ο ορίζοντας του νοήματος, ή ο πόλεμος έχει κερδηθεί από ανθρώπους που είναι εχθροί άλλων ανθρώπων; Με αυτούς τους όρους, η επίθεση στον άνθρωπο απαιτεί μια απάντηση που είναι πρωτίστως πνευματική. Για να παραμείνουμε – ή να επιστρέψουμε – άνθρωποι, χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ να στρέψουμε το βλέμμα μας προς τα πάνω, προς αυτό που υπερβαίνει την ύλη. Είναι η μητέρα όλων των μαχών, στις οποίες πρέπει να αντιπαραθέσουμε την αγάπη για τον εαυτό μας, το πλάσμα με τη θεϊκή σπίθα, ενάντια στον παγωμένο κυνισμό των επιλεκτικών ολιγαρχών, των άψυχων κοινωνιοπαθών. Όπου μεγαλώνει ο κίνδυνος, το ίδιο συμβαίνει και με ό,τι σώζει. αυτό είναι το μάθημα του Hoelderlin που τα τελευταία δύσκολα χρόνια έχουν επαληθεύσει. Παρ' όλα αυτά, μια νέα συνειδητοποίηση αυξάνεται με δυσκολία, ένας ανταγωνισμός που εξακολουθεί να είναι μειοψηφία και συγκεχυμένος, αποτελούμενος από πολλές μικρές πυρκαγιές. Σημάδια συγκρατημένης ελπίδας. Homo sum; humani nihil a me alienum puto, είμαι άνθρωπος. Τίποτε ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο.

 

 https://amethystosbooks.blogspot.com/2024/01/roberto-pecchioli_30.html

 

Επίθεση στον άνθρωπο. Τεχνητό εναντίον φυσικού – Roberto Pecchioli - EreticaMente Roberto Pecchioli, Φιλοσοφία

ΕΔΩ ΙΣΩΣ ΒΡΙΣΚΕΙ ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΤΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ.

Οι κίνδυνοι της εθελοτυφλίας

 Οι κίνδυνοι της εθελοτυφλίας

Για κάποιους είναι τόσο εύκολο να ερωτευτούν με μια ιδέα όσο και έναν άνθρωπο. Οι μεγάλες ιδέες είναι ιδιαίτερα ελκτικές. Φέρνουν τάξη στον κόσμο, δίνουν νόημα στη ζωή.

Όταν προσχωρούμε σε ένα πολιτικό κόμμα ή μια θρησκεία ή μια οργάνωση, βρίσκουμε αδελφές ψυχές με την ίδια κοσμοθεωρία, τις ίδιες πάνω κάτω αξίες κι η ζωή μας πάει πρίμα. Θα μπορούσαμε ακόμη και να πούμε ότι «παντρευόμαστε» με τις ιδέες μας. Μεγάλο μέρος της ταυτότητάς μας καθορίζεται από αυτό που πιστεύουμε και πάντα ψάχνουμε την επιβεβαίωσή του.

Στην πραγματικότητα, όπως γράφει στο βιβλίο της Wilful Blindness η Margaret Heffernan, πάμε κι ένα βήμα παραπέρα: 

Ο εγκέφαλός μας αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο κάθε πληροφορία που μπορεί να αμφισβητεί τα πιστεύω μας.

Το 2004, μια ομάδα νευροεπιστημόνων προσπάθησε να βρει πώς γίνεται αυτό, ποια είναι δηλαδή η γνωστική διαδικασία. Ο καθηγητής Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Emory Drew Westen, εστίασε σ αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν “παρακινούμενο συλλογισμό” ή όπως το έλεγε ο Φρόιντ “αμυντικό μηχανισμό”: τη διαδικασία δηλαδή με την οποία οι άνθρωποι προσαρμόζουν αυτά που γνωρίζουν έτσι ώστε να αποφύγουν τα άσχημα συναισθήματα, όπως το άγχος και η ενοχή. Ο καθηγητής πίστευε ότι τα νευρωνικά δίκτυα του εγκεφάλου θα προσπαθούσαν να ικανοποιήσουν και τα δύο είδη “περιορισμών“: τους γνωστικούς περιορισμούς – δηλαδή θέλουμε να συνδυάσουμε πληροφορίες με τρόπο που να φαίνεται λογικός- και τους συναισθηματικούς περιορισμούς, που σημαίνει ότι θέλουμε επιπλέον να νιώθουμε καλά με τις πληροφορίες που λαμβάνουμε.

Για να δοκιμάσει τη θεωρία του μαζί με την ομάδα του στρατολόγησαν 15 κομματόσκυλα από 1 κόμμα και 15 από τους «άλλους». Μέσω fMRI (Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού) σκάναρε τους εγκεφάλους τους την ώρα που τους έβαλε να διαβάζουν διάφορες διπλές πολιτικές δηλώσεις, αποσπάσματα δηλαδή που το ένα αποδίδονταν στον αρχηγό του κόμματός τους και το άλλο στον αντίπαλο. Σε κάθε ζευγάρι δηλώσεων, μία ήταν απολύτως συμβατή με τη θέση του υποψηφίου, αλλά μία δήλωση ήταν αντιφατική. Ο Westen ήθελε να ανακαλύψει εάν ο εγκέφαλος θα χειριζόταν τις αντιφάσεις του προτιμώμενου υποψηφίου με τον ίδιο τρόπο που θα αντιμετώπιζε τις αντιφάσεις του αντιπαθητικού υποψηφίου.

Το πείραμα διαπίστωσε – όπως θα περιμέναμε – ότι οι συμμετέχοντες «δεν δυσκολεύτηκαν να δουν τις αντιφάσεις του αντιπάλου, αλλά όταν ήρθαν αντιμέτωποι με δυνητικά ανησυχητικές πολιτικές πληροφορίες για τον ¨δικό τους”, ενεργοποιήθηκε ένα δίκτυο νευρώνων που προκαλεί αγωνία και στρες. Ωστόσο όχι μόνο ο εγκέφαλος κατάφερε να σταματήσει την αγωνία μέσω λανθασμένων συλλογισμών – αλλά το έκανε και τσακ μπαμ. Τα νευρωνικά κυκλώματα που είναι επιφορτισμένα με τη ρύθμιση των συναισθηματικών καταστάσεων φαινόταν να επιστρατεύουν πεποιθήσεις που εξαλείφουν την αγωνία και τη σύγκρουση».

Επίσης, όπως λέει ο Westen, ο εγκέφαλος δεν σταματούσε στο να εξαλείφει τις δυσάρεστες αντιφάσεις. Λειτουργούσε και υπερωρίες: για να αισθάνονται καλά τα πουλάκια μου τους ενεργοποίησε τα κυκλώματα ανταμοιβής χαρίζοντάς τους μια δόση θετικής ενίσχυσης για την προκατειλημμένη «συλλογιστική» τους.

Στο πείραμα, τα κυκλώματα ανταμοιβής που χρησιμοποιούσε ο εγκέφαλος ήταν τα ίδια που ενεργοποιούνται όταν ένας τοξικομανής παίρνει τη δόση του. Με άλλα λόγια, όταν βρίσκουμε κάπου τις σκέψεις με τις οποίες συμφωνούμε ή είμαστε σε θέση να εξαλείψουμε αυτές που μας κάνουν να νιώθουμε άβολα, νιώθουμε το ίδιο είδος ευφορίας και σιγουριάς που νιώθει ένας εθισμένος όταν παίρνει τη δόση του: δηλαδή όλα πάνε καλά. Τουλάχιστον για λίγο.

Εν κατακλείδι, στον εγκέφαλο δεν αρέσουν οι συγκρούσεις και προσπαθεί σκληρά για να τις επιλύει. Αυτός μπορεί να είναι ένας λόγος για τον οποίο, όταν συναντιόμαστε με ομοϊδεάτες μας, είναι πιο πιθανό να αναζητήσουμε κοινά σημεία παρά σημεία τριβής, γιατί κυριολεκτικά, νιώθουμε καλύτερα. Αλλά ταυτόχρονα το βλέπουμε και λογικό, ακόμα και όταν δεν είναι. Πράγμα που σημαίνει ότι την ώρα που αγωνιζόμαστε για να υπερασπιστούμε τις βασικές μας πεποιθήσεις, κινδυνεύουμε να εθελοτυφλούμε με τα στοιχεία που μπορεί να μας αποδεικνύουν ότι κάνουμε λάθος.

                                                    ***

Γιώργος Γιώτης  

https://antikleidi.com

Η πλατωνική Θεωρία των Ιδεών

Η πλατωνική Θεωρία των Ιδεών

Για τον Πλάτωνα υπάρχουν τα διάφορα αντικείμενα, οι διάφορες έννοιες όπως φαίνονται σε μας μέσα από τις αισθήσεις. Αυτό που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις δεν είναι παρά το ατελές απεικόνισμα (το φαίνεσθαι) της αρχικής Ιδέας (το εἶναι) του συγκεκριμένου πράγματος, της συγκεκριμένης έννοιας στην αρχετυπική του διάσταση.

                                            Theory of Forms

 

Για τον Πλάτωνα ο κόσμος που ζούμε και τον νιώθουμε τόσο αληθινό, όσα βλέπουμε ή αντιλαμβανόμαστε γύρω μας δεν είναι παρά παροδικό ομοίωμα του αληθινού κόσμου που δεν είναι άλλος από τον κόσμο των Ιδεών, δεν είναι παρά θολά απεικάσματα, ατελείς απεικονίσεις, θολά αντίγραφα του νοητού κόσμου που τον κατοικούν αποκλειστικά θείες οντότητες και ιδέες. 

Οι ιδέες για τον Πλάτωνα δεν είναι νοήματα, αλλά πραγματικότητες (τά ὄντως ὄντα). Οι Ιδέες αποτελούν έναν αιώνιο και αμετάβλητο κόσμο, που υπάρχει για τον εαυτό του και που μόνο με τη νόηση γίνεται αντιληπτός. Υπάρχουν ιδέες για όλα όσα βάζει ο νους. Όχι μόνο για τα ευγενή και σημαντικά πράγματα, αλλά και για τα ευτελή, ακόμα και για αυτά που χαρακτηρίζουμε παρακατιανά. Για τον Πλάτωνα οι ιδέες ανήκουν σε ένα νοητό κόσμο. Αυτόν τον κόσμο με όλα όσα ανήκουν σ’ αυτόν, τα ὄντως ὄντα, θεϊκά και νοητά, υπερουράνια και υποχθόνια, ο Πλάτωνας τον θεωρεί έναν υπαρκτό κόσμο και θεωρεί ότι καθετί έξω από αυτόν δεν είναι ὄντως ὄν και ότι απλά συμμετέχει σ’ ένα βαθμό ύπαρξης. Όταν ο Πλάτωνας αναγνωρίζει τις νοητές ιδέες ως αληθινές και ως αυθεντικά πρότυπα όλων των αξιών, των αρετών, των θαυμαστών πράξεων και των εμπνευσμένων δημιουργημάτων, εννοεί ότι έξω από τις ιδέες πουθενά αλλού δεν υπάρχουν αυτά αληθινά. Παρόμοιες ιδιότητες, αρετές, ανώτερα γνωρίσματα μπορεί να παρουσιάζονται στο καθετί που δεν είναι ιδέα, όμως αληθινά δεν του ανήκουν. Προέρχονται από το ότι αυτό μετέχει απλώς σε κάποιες ιδιότητες των ιδεών και δέχεται το αντικαθρέφτισμά τους.
Σ’ αυτή τους την καθαρή αυτοΰπαρξη οι ιδέες βρίσκονται σ’ ένα υπερουράνιο τόπο («πάνω από τον ουρανό»), όπου οι ψυχές τις αντίκρισαν στην προΰπαρξη τους. Μόνο η ψυχή ζει και στον έναν κόσμο (τον κόσμο των ιδεών) και στον άλλο (τον κόσμο των αισθητών πραγμάτων). Έρχεται εδώ, στο γήινο κόσμο για να διανύσει την εγκόσμια περιπέτειά της, ενώ από τη φύση της ανήκει στο υπερκόσμιο περιβάλλον των ιδεών. Κάθε μάθηση και γνώση είναι ανάμνηση. Η ψυχή δηλαδή βλέποντας τα αισθητά, τα γήινα όντα, θυμάται με τη νόηση τις ιδέες. Για τα γήινα, τα αντιληπτά με τις αισθήσεις είναι θολά είδωλα του φωτεινού κόσμου των ιδεών. Η ψυχή όταν ζούσε στον κόσμο των ιδεών γνώρισε την πραγματική ουσία των πραγμάτων (τά ὄντως ὄντα). Στο γήινο κόσμο με τις αισθήσεις ξαναθυμάται και αναγνωρίζει στα αισθητά τις ατελείς απεικονίσεις των αρχετυπικών εννοιών, που είναι οι ιδέες. Όλοι έχουν μέσα τους τη γνώση και την αλήθεια και αυτό που πρέπει να γίνει είναι να την ανακαλέσουν στη μνήμη τους. Έτσι η κατάκτηση της αλήθειας, της αληθινής γνώσης, γίνεται αυτό που ετυμολογικά προσημαίνει ως έννοια: α+λήθη, δηλαδή άρση της λήθης, ανάμνηση.
Οι ιδέες λοιπόν στην πλατωνική φιλοσοφία έχουν τριπλή λειτουργία:
α) οντολογική: παριστάνουν το πραγματικό είναι, το καθαυτό των όντων (την ουσία, το ὄντως ὄν). Κάθε όν είναι αυτό που είναι γιατί σ’ αυτό παρουσιάζεται μια ιδέα (παρουσία) είτε γιατί παίρνει μέρος σ’ αυτήν (μέθεξις, κοινωνία). Έτσι η ιδέα ενός πράγματος αποτελεί την αρχετυπική του, την τέλεια μορφή αυτού του πράγματος, είναι κάτι ενιαίο και αμετάβλητο, μια αρχετυπική σταθερά, σε αντίθεση με την πολλαπλή, ατελή και συνεχώς μεταβαλλόμενη γήινη απεικόνισή του.
β) τελολογική ή παραδειγματική: Καθετί που γίνεται σε ένα ον έχει το σκοπό του. Οι σκοποί αυτοί όμως μπορεί να βρίσκονται μόνο στην πραγματοποίηση εκείνων που η νόηση τα αναγνωρίζει για αμετάβλητα πρότυπα των όντων. Σαν τέτοιες οι ιδέες μοιάζουν με την ιδανική εικόνα που έχει μέσα στο κεφάλι του ο καλλιτέχνης και την οποία προσπαθεί να διαμορφώσει στην ύλη. Από αυτή την άποψη οι Ιδέες είναι αιτίες και ενέργειες που τα ανθρώπινα όντα τις κάνουν εκείνο είναι.
γ) λογική: οι ιδέες μας κάνουν ικανούς να βάλουμε τάξη στο χάος των καθέκαστα, να καταλάβουμε το όμοιο, να ξεχωρίσουμε το ανόμοιο, να νιώσουμε την ενότητα μέσα στην πολλαπλότητα.
Η πλατωνική Θεωρία των Ιδεών - Μέσα από το μαθηματικό στοχασμό
Η θεωρία των Ιδεών κατέχει κεντρική θέση μέσα στην πλατωνική φιλοσοφία. Είναι η κύρια ερμηνευτική θεωρία που ο Πλάτωνας προτείνει για την κατανόηση του σύμπαντος και τη θέση του ανθρώπου μέσα σ’ αυτό.
Σε κανένα έργο του Πλάτωνα δεν παρουσιάζεται αναλυτικά και με την απόλυτη δυνατή πληρότητα η θεωρία των Ιδεών. Διάσπαρτες πληροφορίες βρίσκουμε σε διάφορους διαλόγους της «μέσης» και της «ύστερης» περιόδου του έργου του. Προφανώς η πλήρης ανάπτυξή της γινόταν προφορικά, στα μαθήματα της Ακαδημίας.
Α. Τρεις τρόποι προσέγγισης της θεωρίας των ιδεών
1. Μαθηματικός στοχασμός
2. Προβληματισμός για το δίκαιο
3. Εποπτεία του ωραίου
Α1. Μαθηματικός στοχασμός
Όταν κάνουμε μαθηματικά χρησιμοποιούμε αριθμούς, γεωμετρικά σχήματα και σύμβολα είτε τυπωμένα στο χαρτί είτε χαραγμένα σε κάποιο είδους πίνακα (οι αρχαίοι πολύ συχνά τα σχεδίαζαν σε πινακίδες ή στην άμμο).
Γνωρίζουμε πάντα ότι τα σχεδιασμένα σχήματα έχουν διάφορα μικρά ή μεγάλα ελαττώματα. Όμως δεν κοιτάμε αυτά. Μας ενδιαφέρουν οι ακριβείς ιδιότητες των σχημάτων, όπως τις έχουμε στο νου μας.
Γιατί μάταια, όσο τέλεια όργανα σχεδίασης και να διαθέταμε, θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε τις ατέλειες των σχεδιασμένων σχημάτων. Ο κύκλος που σκεφτόμαστε είναι τέλειος, οι ευθείες γραμμές που χαράζουμε έχουν το ίδιο πάχος και εκτείνονται στο άπειρο, τα τρίγωνα έχουν άθροισμα γωνιών ίσων με δύο ορθές, τα στερεά είναι άυλα και δίχως βάρος. Σχήματα και σώματα με τέτοιες ιδιότητες δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο γύρω μας, ούτε και διαθέτουμε τρόπους για την άψογη κατασκευή τους.
Γνωρίζουμε ότι αριθμοί που παριστάνονται στα βιβλία ή σημειώνονται στο χαρτί δεν είναι παρά σύμβολα και απλώς σημαίνουν, παριστάνουν ή αντιπροσωπεύουν τα πρότυπά τους. Τα αυθεντικά πρότυπα των αριθμών, οι καθαυτό αριθμοί, και οι αυθεντικές μαθηματικές σχέσεις είναι στη σκέψη μας, όπως είναι και οι τέλειοι κύκλοι, οι τέλειες ευθείες και τα άλλα γεωμετρικά σχήματα στο νου μας. Κάθε σύμβολο που χρησιμοποιείται για κάθε μαθηματική σχέση και κάθε αριθμητικό ψηφίο (=, +, -, 2, 15 κοκ.) αναπαράγεται συνεχώς, γράφεται και διαγράφεται, απαλείφεται και επαναφέρεται άπειρες φορές. Αυτές δεν είναι παρά απλές, φθαρτές και πρόσκαιρες απεικονίσεις των αυθεντικών προτύπων. Το αυθεντικό πρότυπο είναι ένα, αναλλοίωτο και μοναδικό. Όσες φορές και αν σημειώσουμε το σύμβολο =, παριστάνουμε πάντοτε μια μοναδικά μαθηματική σχέση, την αυθεντική ισότητα. Ομοίως το 2 παριστάνει την αυθεντική δυάδα, το 10 την αυθεντική δυάδα.
Το ίδιο συμβαίνει και στον πρακτικό βίο. Οι κάθε είδους υλικές κατασκευές μας, έπιπλα, κτίρια, μηχανές και χιλιάδες άλλα τεχνήματα, που ασταμάτητα παράγουμε και καταστρέφουμε είναι μορφές υλοποίησης μαθηματικών δεδομένων. Η ευθυγράμμιση, η ορθή γωνία, η αμβλεία γωνία, η οξεία γωνία, η ισότητα μεγεθών, η αναλογία, η συμμετρία, οι παράλληλες γραμμές, οι επίπεδες επιφάνειες, τα κυκλικά και σφαιρικά σχήματα, οι απανταχού παρόντες γύρω μας τροχοί, μας προσφέρουν ένα πλήθος από φθαρτές, πρόσκαιρες και πάντα ατελείς απεικονίσεις αυθεντικών και τέλειων μαθηματικών μορφών και σχέσεων.
Πολύ συχνά στην καθημερινότητά μας τυχαίνει το βλέμμα μας αυθόρμητα να ακολουθεί κάποια γραμμή μιας οροφής η μια γωνία μιας στέγης, εκεί που δύο επιφάνειες, επίπεδες υποτίθεται, συναντώνται και τέμνονται. Όμως καθόλου ο νους μας δε δυσκολεύεται να ανακαλύπτει, πέρα από τις ατέλειες που πάντα υπάρχουν σ’ αυτές τις τομές, την άψογη ευθεία τομή δύο επιπέδων της στερεομετρίας. Πόσες φορές δε σχηματίσαμε τη λύση ενός μαθηματικού προβλήματος στο μυαλό μας, πριν καταφύγουμε σε μολύβι και χαρτί.
Συμπέρασμα: τόσο από τη θεωρία όσο και από την καθημερινή πράξη αναγνωρίζουμε ότι πέρα από τα ορατά μαθηματικά σχήματα και σύμβολα υπάρχουν τα νοητά τους πρότυπα, που η σκέψη μας τα κατέχει αναλλοίωτα, και που δε δημιουργούνται ούτε φθείρονται. Αυτά τα αναλλοίωτα πρότυπα είναι οι πλατωνικές Ιδέες.
Η πλατωνική Θεωρία των Ιδεών - Μέσα από την εποπτεία του ωραίου
Γιατί όταν βλέπουμε ένα όμορφο πρόσωπο, ένα όμορφο σώμα νιώθουμε αυθόρμητο θαυμασμό και έχουμε την επιθυμία να το βλέπουμε και να το θαυμάζουμε;
Γιατί από την έλξη που ασκεί η σωματική ομορφιά μπορεί εντελώς φυσικά να γεννηθεί ο πόθος και για στενό προσωπικό δεσμό, για ερωτική σχέση;
Αλλά αυτός ο πόθος μπορεί να προέλθει μόνο από τη σωματική έλξη; ή και άλλα προσωπικά γνωρίσματα ενός ατόμου ενέχουν το στοιχείο του ωραίου και μπορούν να μας γοητεύουν, να εγείρουν μέσα μας τον πόθο; [π.χ. οι ωραίοι εκφραστικοί τρόποι ενός προσώπου –στοιχείο μη λεκτικής επικοινωνίας-, η ωραία σκέψη του κτλ.].
Πάντοτε ο θαυμασμός της ομορφιάς συνοδεύεται με τον ερωτικό πόθο;
Το βλέμμα μας έλκεται και θαυμάζει πολλά και διαφορετικά όμορφα πράγματα (ρούχα, παπούτσια, έπιπλα, κτίρια, αυτοκίνητα, κοσμήματα, πολύτιμες πέτρες κτλ.). Γιατί τα θαυμάζει και θέλει να τα αποκτήσει; Το κριτήριό του είναι η αίσθηση πολυτέλειας και πλούτου που αυτά μπορούν να προσφέρουν στην κοινωνική μας ζωή;
Γιατί είμαστε ευαίσθητοι και «απολαμβάνουμε» ένα ωραίο βιβλίο, μια ωραία ταινία, έναν ωραίο ζωγραφικό πίνακα, ένα ωραίο τραγούδι, καθετί που δημιουργείται από καλλιτεχνική έμπνευση και απευθύνεται στην ευαισθησία μας για το ωραίο και μας προσφέρεται για αισθητική (δηλαδή καλλιτεχνικής ποιότητας) συγκίνηση και απόλαυση;
Το ωραίο είναι και αυτό ιδέα. Αλλά διαφοροποιείται σε κάτι από τις υπόλοιπες ιδέες. Η δική της παρουσία δε βρίσκει θέση στο μυαλό, όπως οι άλλες ιδέες, δεν εντοπίζεται στο νου και δεν αποδίδεται με έναν τυπικό ορισμό. Αγκαλιάζει όλη την ψυχή μας και μας εμπνέει την ολική εκείνη αίσθηση που είναι η χαρά της ομορφιάς, η απόλαυση του κάλλους.
Το ωραίο («τό καλόν»), η ιδέα της ομορφιάς («ἡ φύσις τοῦ κάλλους») είναι η πιο πλατωνική από όλες τις ιδέες. Και αυτή, όπως και οι άλλες ιδέες, είναι οντότητα υπεραισθητή. Αλλά η λάμψη της είναι τόσο διαπεραστική, που ακτινοβολεί μέχρι κάτω στον κόσμο των σωμάτων. Τέτοια εξαίρεση αποτελεί η ιδέα του κάλλους, που μόνο ίσως η ιδέα του αγαθού την ξεπερνά, ώστε σε καμιά από τις άλλες ιδέες δε μετέχουν τόσα πολλά αντικείμενα, πνευματικά αλλά και αισθητά, από όλες τις βαθμίδες της ύπαρξης.
Έτσι τα πλούσια ίχνη που η αιώνια ιδέα του ωραίου εναποθέτει σε τόσα πολλά «ωραία», εγκόσμια και φθαρτά, ξυπνούν και στις πιο αδύνατες ψυχές τον πόθο για την ανάβαση στην υψηλή χώρα των ιδεών.
Η πλατωνική θεωρία των Ιδεών - Μέσα από τον προβληματισμό για το δίκαιο
Σήμερα, όταν μιλάμε για δίκαιο, στο νου μας έχουμε κανονικά το νόμο. Μια νομοθεσία είναι η ρητή και συγκεκριμένη διατύπωση (γραπτή ή προφορική) των κανόνων δικαίου. Υπάρχουν όμως πολλές νομοθεσίες, αλλά και κάθε νομοθεσία συνεχώς μεταβάλλεται. Οι διατάξεις μιας νομοθεσίας διαφέρουν πολλές φορές από τις διατάξεις μιας άλλης ή μπορεί, ακόμη, και να βρίσκονται σε αντίθεση. Τέτοιες διαφορές νομοθεσίας παρουσιάζονται συχνά από χώρα σε χώρα, ώστε κάτι που είναι άδικο στη μια να θεωρείται δίκαιο σε μια άλλη. Επομένως το δίκαιο δεν είναι οι νόμοι. Γιατί, αν δεχτούμε ότι είναι, τότε ποιες από αυτές τις διαφορετικές ή ασύμβατες νομικές διατάξεις αντιπροσωπεύουν τους κανόνες δικαίου;
Υπήρξαν και υπάρχουν χώρες με νομοθεσία τυραννική και άδικη. Υπήρξαν στους διάφορους λαούς –και μέχρι ένα βαθμό υπάρχουν μέχρι και σήμερα- νομοθεσίες αρχέγονες, πολιτισμένες, αυταρχικές ή πιο δημοκρατικές. Εξάλλου, κάποιοι συγκεκριμένοι νόμοι που είναι φανερά άδικοι, δεν αποκλείεται να εμφανιστούν ακόμα και σε ευνομούμενες χώρες. Και οι πολίτες, φυσικό θα είναι να διαμαρτύρονται, αφού θα διαπιστώνουν ότι αυτό που ισχύει στη χώρα τους ως δίκαιο δεν είναι πραγματικά δίκαιο.
Με ποιο κριτήριο θεμελιώνεται τι είναι και τι δεν είναι πραγματικά δίκαιο; 

Είναι ένα ζήτημα που τέθηκε στην αρχαιότητα από τους σοφιστές, οι οποίοι άσκησαν κριτική στο νομοθετημένο δίκαιο των πόλεων και αμφισβήτησαν το κύρος του επισημαίνοντας την αντίθεση νόμου και φύσης και αναζήτησαν τη θεμελίωση του δικαίου στη φύση. Όμως η φύση αόριστα δεν είναι ασφαλές θεμέλιο. Γιατί μπορεί να πάρει πολλές και διαφορετικές εκδοχές (από τη φυσική ισότητα όλων των ανθρώπων μέχρι τη φυσική υπεροχή των ισχυρών).
Συμπέρασμα: το αυθεντικό δίκαιο και η αυθεντική δικαιοσύνη (το όντως δίκαιο) υπάρχουν ως αιώνια πρότυπα. Ανήκουν στον κόσμο των ιδεών μαζί με όλο το σύστημα των ευγενέστερων ιδιοτήτων των ανθρώπων.
Δικαιοσύνη, ανδρεία, αυτοκυριαρχία, αυτοσεβασμός, πρακτική σοφία (φρόνησις), ευσέβεια (ὁσιότης) στηρίζουν η μια την άλλη και όλες μαζί ζωογονούνται από την ιδέα του αγαθού (πρώτη και κορυφαία μεταξύ τους Ιδέα).
Η ακτινοβολία τους φωτίζει τις ψυχές των ανθρώπων και τις ενισχύει να αναπτύξουν μέσα τους ομόλογες, ηθικές αρετές, εγκόσμια ομοιώματα των υπερκόσμιων ιδεών. Το θεμέλιο του δικαίου και κάθε άλλης ηθικής και κοινωνικής αξίας είναι αυτός ο νοητός άξονας, που έρχεται από το ύψος των υπερχρονικών ιδεών και εισχωρεί στον εσωτερικό κόσμο της ανθρώπινης ψυχής.

https://hellenica.blogspot.com/2012/

 

https://hellenica.blogspot.com/2012/11/platos-theory-of-ideas-or-forms-revised.html

Η αλχημεία του «φαίνεσθαι» !

 Η αλχημεία του «φαίνεσθαι»

Καργάκος Σαράντος

Στὸ Μεσαίωνα εἶχε κυριεύσει τοὺς ἀνθρώπους τὸ πάθος νὰ βροῦν τεχνητὲς μεθόδους γιὰ τὴν κατασκευὴ χρυσοῦ. Κάθε μέταλλο ποὺ εἶχε τὴ χαρακτηριστικὴ ὑποκίτρινη λάμψη, θεωροῦνταν πολύτιμο καὶ χιλιάδες ἀλχημιστὲς ἀφιέρωναν τὴ ζωή τους σὲ πειράματα καὶ κατασκευὲς τοῦ πολύτιμου μετάλλου, ποὺ καὶ τότε, ὅπως καὶ σήμερα, παίζει κυρίαρχο ρόλο στὴ ζωή μας.

Στὶς ἡμέρες μας ἡ ἀλχημεία ἔχει προοδεύσει. Ὑπάρχουν εἰδικοὶ «ἀλχημιστές», ποὺ φτιάχνουν εἰδικοὺς τύπους ἀνθρώπων, ἀνθρώπους-πρότυπα, ποὺ χάρη σὲ μία ὑποκίτρινη ἀπόχρωση, προβάλλονται σὰν ἐπιτυχημένοι, εὐτυχισμένοι, μὲ τέλειο χαρακτήρα, καμωμένο ἀπὸ χρυσάφι προσόντων κι ἀρετῶν. Οἱ μοντέρνες ἀλχημεῖες ὀνομάζονται διαφήμιση, μόδα, προπαγάνδα, δημόσιες σχέσεις, μάρκετιγκ καὶ ἄλλες, ποὺ θὰ ἐμφανισθοῦν προτοῦ ἀκόμη ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἐκτύπωση τοῦ δοκιμίου αὐτοῦ. Γιατί μία «μοντέρνα» ἀρχὴ ζωῆς ὁρίζει πὼς οἱ νέες ἀνάγκες ἀπαιτοῦν διαρκῶς ἕνα νέο ἄνθρωπο. Ἔτσι ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ἀναγκάζεται συνεχῶς ν’ ἀλλάζει φλοιό, πράγμα ποὺ δὲν τοῦ ἐπιτρέπει νὰ ἔχει οὔτε πυρήνα. Παρά τὸ γεγονὸς ὅτι ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῶν μετρήσεων, δὲν ἔχουμε ἀκόμη στατιστικὲς σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς. Αὐτὸ μᾶς κάνει ἐπιφυλακτικοὺς σ’ ὅ,τι ἀφορᾶ τὸ ζήτημα τῆς ἀπολυτοποίησης τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς. Ἔτσι ἡ διαπραγμάτευση μας μοιραία ἔχει ἕναν πιθανολογικὸ χαρακτήρα.

Ἀσφαλῶς ὑπάρχουν, ἢ τουλάχιστον ἐλπίζουμε πὼς ὑπάρχουν, ἄνθρωποι ποὺ οἱ τρόποι συμπεριφορᾶς ἀποκαλύπτουν τὸν πραγματικό τους χαρακτήρα. Φοβόμαστε ὅμως ὅτι αὐτοὶ —κι ἂν ὑπάρχουν— ἀποτελοῦν μειοψηφία. Την πλειοψηφία διακρίνει ἀσυμφωνία λόγων καὶ ἔργων, σκέψεων κι ἔργων, ἐσωτερικοῦ χαρακτήρα καὶ συμπεριφορᾶς. Ἐδῶ ἐντοπίζεται ἡ παρέμβαση τῶν «ἀλχημιστῶν».

Συγκεκριμενοποιοῦμε τὸν προβληματισμό μας. Συστηματικὰ προβάλλονται καθημερινά, κυρίως ἀπὸ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης, πρότυπα «ἐπιτυχημένων» ἀνθρώπων. Συνήθως οἱ φιγοῦρες αὐτὲς δὲν παρουσιάζουν μειονεκτήματα καὶ ἀτέλειες ἀλλ’ ἐκφράζουν τὴν πιὸ ἐξελιγμένη μορφὴ σύγχρονου ἀνθρώπου: θαλεροῦ καὶ δυναμικοῦ, σίγουρου καὶ ἀποφασιστικοῦ. Τὰ πρότυπα αὐτὰ προορίζονται γιὰ νεαρὰ κυρίως ἄτομα, συμπιεσμένα ἀπὸ διάφορα συμπλέγματα καὶ φοβίες, ποὺ ἀδιαφορώντας γιὰ τη μοναδικότητα τῆς ὕπαρξής τους, καταφεύγουν σὲ ξένα πρότυπα. Μία τέτοια παραίτηση ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ τοὺς ἀπαιτεῖ καὶ τὴν υἱοθέτηση τρόπων ζωῆς καὶ συμπεριφορᾶς, ποὺ τὶς περισσότερες φορὲς δὲ συμφωνοῦν μὲ τὶς μὴ συνειδητοποιημένες ἰδιαιτερότητες, ποὺ κάθε ἄτομο ἀσφαλῶς ἔχει.

Βασικὸ στοιχεῖο ποὺ εὐνοεῖ τὴ διαιώνιση τῆς παραπάνω κατάστασης, ἀποτελεῖ ἡ ἀνεξέλεγκτη διαφήμιση. Γιὰ νὰ μετατρέψει τὸν ἄνθρωπο σὲ ἀγοραστικὸ ὄν, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ σχηματοποίηση τῶν ἀτομικῶν ἀναγκῶν. Καθημερινὰ ὁ μέσος πολίτης βομβαρδίζεται ψυχοσωματικὰ ἀπὸ ὀνόματα μίας τεράστιας ποσότητας ἀγαθῶν. Τὰ «ἀγαθὰ» αὐτὰ δὲν ἀποτελοῦν μέσα κάλυψης ἀναγκῶν ἀλλὰ δεσμεύουν τὴ βούληση τῶν ἀνθρώπων σ’ ἕνα συγκεκριμένο τρόπο ζωῆς, πού δέν εἶναι δική του ἐπιλογή. Τὰ διαφημιζόμενα προϊόντα εἶναι οἱ σημαντικότεροι τρόποι ἔκφρασης. Ἔτσι ὅμως ξεφεύγουμε ἀπὸ τὴν ἐλευθερία ἐπιλογῆς. Ἡ συμπεριφορὰ δὲν εἶναι αὐθεντική· εἶναι «κόπια».

Ἀλλ’ ἡ ἀνθρώπινη συμπεριφορὰ μεταλλάζεται ἀνάλογα μὲ τὶς διεθνῶς περιφερόμενες μόδες ἢ ρεύματα. Κοινωνικοπολιτικὰ ἢ θρησκευτικὰ συστήματα ἀναζητοῦν ὀπαδοὺς ἢ θιασῶτες, προτάσσοντας κι ἐπιβάλλοντας περισσότερο ἕνα σύστημα κανόνων συμπεριφορᾶς παρὰ τὶς θεμελιώδεις ἀρχές τους. Μέσα στὰ κυκλώματα αὐτά περισσοτερο μαθαίνεις νὰ φέρεσαι παρὰ νὰ σκέπτεσαι. Νὰ ἐνεργεῖς κατ’ ἐντολὴ κι ὄχι ν’ αὐτενεργεῖς.  

Ὅμως, ὁ ἄνθρωπος, κουρασμένος ἀπὸ τὴν ἀτονία ἢ μονοτονία τῆς ζωῆς του, ἐνθουσιάζεται ἀπὸ αὐτὴ τὴ μεταβολὴ καὶ ρίχνεται σ’ ἕναν ἀγώνα προσαρμογῆς στὴ νέα «ἐθιμοτυπία», ἀγνοώντας ἢ μᾶλλον ἀδιαφορώντας γιὰ τὸ ἂν αὐτὴ ἡ μοντέρνα ἐξωτερίκευση δὲν ἀνακλᾶ τὴν ἐσωτερική του ὑπόσταση. Ἁπλούστατα: ποτὲ δὲ σκέφθηκε νὰ ψάξει νὰ βρεῖ τὸν ἑαυτό του. Οὔτε εἶχε καιρὸ νὰ τὸν φτιάξει. Καταφεύγει στὸ εὔκολο· νὰ παίρνει ἕτοιμο τὸν ἑαυτό του. Σήμερα ἄλλοι μᾶς φτιάχνουν.

Ἀλλὰ τὸ πιὸ παράδοξο αὐτῆς τῆς ἀλλοτρίωσης εἶναι ἡ ἐπιφανειακὴ συμφιλίωση τῆς ἐσωτερικότητας μὲ τοὺς τρόπους συμπεριφορᾶς. Τὸ ἄτομο, συμπιεσμένο ἀπὸ τὴν ἔλλειψη χρόνου, κουρασμένο ἀπὸ τὸ μηχανικὸ ρυθμὸ ζωῆς, δεσμευμένο ἀπὸ τὴν ἀπομονωτική του διάθεση καὶ τὶς φοβίες του, ζώντας σὲ μία ἑρμαφρόδιτη κατάσταση ἀνάμεσα στὴ μοναξιὰ καὶ στὴ μαζοποίηση, ἀποδέχεται ἀνεπαίσθητα ἀλλότριες μορφὲς συμπεριφορᾶς. Σιγὰ-σιγὰ μονιμοποιεῖται αὐτὴ ἡ κατάσταση, ὄχι ὅμως ἀπόλυτα. Κάτι μέσα τοῦ μπορεῖ νὰ τοῦ θυμίζει τὸν ἀνεκπλήρωτο ἑαυτό του, ὅπως αὐτὸ ποὺ «ἔκνιζε ἀεὶ» τὸν Οἰδίποδα.

Οἱ σκέψεις αὐτὲς ἔχουν νὰ κάνουν κυρίως μὲ τὴν ἐποχή μας. Θὰ μποροῦσε, λοιπόν, νὰ ὑπάρξει ἀντίλογος. Σὲ σχέση μὲ παλαιότερους καιροὺς δὲν ὑπάρχει πιὰ ἡ κοινωνικὴ ὑποκρισία. Τὰ στεγανὰ ποὺ ὑπῆρχαν ἐξαλείφονται, τὰ ἰδιαίτερα μαθήματα γιὰ τὴν ἀπόκτηση τρόπων καλῆς συμπεριφορᾶς θεωροῦνται ξεπερασμένα. Τὸ περίφημο «savoir vivre» ἀποδείχτηκε ἕνας ψεύτικος τρόπος ζωῆς. Ὑποκριτικὸς καὶ ὑπηρετικός. Ἡ συμπεριφορὰ δὲ φοριέται μαζὶ μὲ τὸ κατάλληλο γιὰ τὴν περίσταση ροῦχο. Ὁμολογουμένως ἡ συμπεριφορὰ τῶν τωρινῶν νέων παρουσιάζει καὶ κάποιες ἀλλαγὲς πρὸς τὸ καλύτερο. Ἔχει περισσότερη εἰλικρίνεια. Ἡ προσποίηση ποὺ «φυλάκιζε» κάθε ἐνθουσιώδη κι αὐθόρμητο τρόπο ἔκφρασης ἀποτελεῖ ἄγνωστο τόπο γιὰ τοὺς σημερινοὺς νέους. Ἡ γνησιότητα ἴσως νὰ δώσει νέα πνοὴ στὶς ἀνθρώπινες σχέσεις.

Ἡ κοινωνικὴ πραγματικότητα, ὅμως, δὲ μᾶς ἐπιτρέπει νὰ εἴμαστε ἀπόλυτα αἰσιόδοξοι. Οἱ προσωπικές μας ἐμπειρίες δὲ μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ δικαιώσουμε τὸ σύγχρονο τρόπο ζωῆς καὶ νὰ τὸν θεωρήσουμε γνήσιο.  

Ἡ νεανικὴ ὁρμὴ διοχετεύεται σὲ βιαιότητες καὶ ὁ αὐθορμητισμὸς σὲ χυδαιολογίες καὶ στὸ γκρέμισμα —ὄχι πάντα ἀναχρονιστικῶν- ἀξιῶν. Τὸ ὑπερβολικὰ πηγαῖο τῆς ἔκφρασης μέθυσε τὸν κουρασμένο ἀπὸ τὴν ὑποκρισία ἄνθρωπο και τον ὁδήγησε στὴν ὑπερβολή, ποὺ βέβαια δὲν ἀποκαλύπτει τὴν πραγματικὴ φύση του. Ὁ αὐθορμητισμὸς ἔγινε κι αὐτὸς προσποίηση, πῆρε βλαβερὲς προεκτάσεις ποὺ δὲν ἐκφράζουν τὸν ἀνθρώπινο ψυχικὸ κόσμο. Ἡ χυδαιότητα τώρα θεωρεῖται μοντέρνα στάση ζωῆς. Ἡ αἰσχρολογία -στὸ γραπτὸ καὶ προφορικὸ λόγο— θεωρεῖται ἔκφραση ἀπελευθέρωσης. Ἔτσι ο ἄνθρωπος σήμερα φυλακίζεται μέσα στὴν ἀπελευθέρωσή του.

Συχνὰ λέγεται —κι ὄχι ἄδικα— ὅτι ἡ ζωὴ εἶναι μία ζούγκλα. Ἔτσι πολλοὶ νέοι νομίζουν ὅτι γιὰ νὰ ἐπιβιώσουν πρέπει ν’ ἀποθηριωθοῦν. Ἐπιτηδεύονται τὸν «σκληρό», στὶς ἀναρίθμητες παραλλαγὲς ποὺ προσφέρει ὁ κινηματογράφος. Υἱοθετοῦν μία ἀντικοινωνικὴ συμπεριφορά, γιατί ἔτσι νομίζουν πὼς θὰ μπορέσουν νὰ ἐπιβιώσουν. Πίσω ἀπὸ τὴν ἐπιφανειακὴ αὐτὴ σκληρότητα κρύβεται φόβος. Τὴν ἀναντιστοιχία ἐσώτερου εἶναι καὶ συμπεριφορᾶς προωθοῦν καὶ οἱ λεγόμενοι «κοινωνικοὶ ρόλοι». Κάποιοι ἄνθρωποι κατέχουν μία θέση· τὸ κακὸ εἶναι ὅτι γίνονται θέση. «Φοροῦν» ἕνα ὁρισμένο πρωτόκολλο ὄχι μόνο τὶς ὧρες ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ θέση τοὺς ἀλλὰ καὶ στὴν ὑπόλοιπη ζωή τους.

Πόσο, λοιπόν, αὐθεντικοὶ εἴμαστε σήμερα; Το σημαντικότερο ὑλικὸ γιὰ νὰ πάρουμε πληροφορίες γιὰ τὸ χαρακτήρα ἑνὸς ἀνθρώπου ἀποτελοῦν οἱ πράξεις του. Ἰδιαίτερα μάλιστα στὴν ἐποχή μας, ὅπου δὲν ὑπάρχει χρόνος γιὰ προσεκτικὴ ἑτεροπαρατηρησία, οἱ τρόποι συμπεριφορᾶς εἶναι τὸ «σῆμα κατατεθὲν» τοῦ χαρακτήρα μας. Χωρὶς αὐτὸ νὰ σημαίνει πὼς ἕνα «σῆμα» εἶναι ἔνδειξη ἀκριβοῦς ποιότητος. Ἑπόμενο εἶναι, λοιπόν, ἡ ἐλαχίστη ἢ ἡ μεγίστη τιμὴ ἀλλοτρίωσης τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου νὰ κρίνεται ὄχι ἀπὸ αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ εἶναι ἀλλ’ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ φαίνεται πὼς εἶναι. Γιὰ νὰ διαπιστώσουμε μάλιστα πόσο πολὺ στὴν ἐποχή μας τὰ φαινόμενα ἀπατοῦν, ἀρκεῖ νὰ σημειώσουμε πὼς οἱ σημερινὲς συνθῆκες ἀπαιτοῦν ὄχι νὰ εἶσαι πλούσιος ἀλλὰ νὰ φαίνεσαι πλούσιος. Ἀπὸ αὐτὸ ξεκινᾶ καὶ ἡ ἔντονη τάση ἐπίδειξης, ἡ λεγόμενη ἐπιδειξιομανία.

Ἐξάλλου στὴν ἐποχή μας, παρὰ τὴν πρόοδο τῆς ψυχογνωσίας μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς ψυχολογίας, εἶναι δύσκολη ἡ διάγνωση τῆς αὐθεντικῆς φύσης ἑνὸς νέου. Ἀπελπισμένοι γονεῖς βοοῦν πὼς ὄχι μόνο δὲ γνωρίζουν ἀλλ’ οὔτε καὶ ἀναγνωρίζουν τὰ παιδιά τους. Οἱ μοντέρνοι μάγοι ἀλχημιστὲς τὰ ἔχουν κάνει ἀγνώριστα. Συγχρόνως ἡ ἐξάπλωση τῆς ἀλλοτρίωσης ἐμποδίζει τὸν ἄνθρωπο νὰ ξέρει ἂν ὑποκρίνεται ἢ ὄχι, ἔτσι ποὺ σὲ μία πιθανὴ κρίση κάποιου ἄλλου, τὰ προσωπικὰ του βιώματα νὰ μὴν τὸν βοηθοῦν οὐσιαστικὰ στὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ του. Ὅταν δὲν ξέρει ὁ ἴδιος τί εἶναι, δὲν μπορεῖ νὰ ξέρει ἂν ὁ ἄλλος τὸν ξέρει.

Ἡ τυποποίηση καὶ ἡ ἰσοπέδωση δὲν ἐπιτρέπουν τὴν προσωπικὴ ἔκφραση. Σήμερα ξέρουμε τὴν τιμὴ τοῦ ἀνθρώπου κατὰ κατηγορίες. Ἀλλὰ δὲν ξέρουμε στὸ βάθος τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Τὰ στερεότυπα συμπεριφορᾶς δὲν ἐπιτρέπουν αὐτοδημιουργία. Παρ’ ὂλ’ αὐτὰ ἀκόμη καὶ στὰ πιὸ γιγάντια τσιμεντένια φράγματα ἐμφανίζονται ρήγματα. Ρήγματα παρουσιάζει καὶ ἡ «τσιμεντοποιημένη» ζωή μας. Μέσα ἀπὸ αὐτὰ ὁ προσεκτικὸς παρατηρητὴς μπορεῖ νὰ δεῖ κάποια «φωτεινὰ σημεῖα». Ψήγματα χρυσοῦ. Εἶναι ἴχνη τοῦ πραγματικοῦ μας ἑαυτοῦ. Αν γίνουν μαγιὰ ἑνὸς νέου «ἐπανανθρωπισμοῦ,» τότε μποροῦμε νὰ ἐλπίζουμε πὼς ἡ γνησιότητα ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο δὲν χάθηκε ἀκόμη.

 ΠΗΓΗ

 

Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας

 Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας

20 Ιανουαρίου
ακολουθία εσπερινού

ακολουθία όρθρου

Ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας γεννήθηκε στη Μελιτηνή της Αρμενίας το έτος 377 μ.Χ. κατά τους χρόνους της βασιλείας του Γρατιανού (375 - 383 μ.Χ.). Οι γονείς του Παύλος και Διονυσία, ανήκαν σε επίσημη γενιά. Άτεκνοι όντες, αξιώθηκαν να αποκτήσουν παιδί, το οποίο αφιέρωσαν στη διακονία του Θεού στο οποίο και κατά θεία επιταγή έδωσαν το όνομα Ευθύμιος, αφού με την γέννησή του τους χάρισε την ευθυμία, τη χαρά και την αγαλλίαση.

Σε ηλικία μόλις τριών ετών ο Ευθύμιος έχασε τον πατέρα του. Τότε η χήρα μητέρα του τον παρέδωσε στον ευλαβή Επίσκοπο της Μελιτηνής Ευτρώιο, ο οποίος, μαζί με τους αναγνώστες Ακάκιο και Συνόδιο που έγιναν αργότερα Επίσκοποι Μελιτηνής, τον εκπαίδευσε καλώς και, αφού τον κατέταξε στον ιερό κλήρο, τον τοποθέτησε έξαρχο των μοναστηρίων.

Από τη Μελιτηνή ο Όσιος μετέβη, περί το 406 μ.Χ., στα Ιεροσόλυμα και κλείσθηκε στο σπήλαιο του Αγίου Θεοκτίστου, όπου και ασκήτευε με αυστηρότητα και αναδείχθηκε μοναζόντων κανόνας και καύχημα. Τόσο δε πολύ πρόκοψε στην αρετή, ώστε πολλοί πίστεψαν στον Χριστό. Τα μεγάλα πνευματικά του χαρίσματα γρήγορα τον ανέδειξαν και η φήμη του ως Αγίου απλώθηκε παντού. Γύρω του συγκεντρώθηκαν πάμπολλοι μοναχοί, οι οποίοι τον εξέλεξαν ηγούμενό τους.

Ο Μέγας Ευθύμιος με την αγιότητα του βίου του συνετέλεσε στο να επιστρέψουν στην πατρώα ευσέβεια πολυάριθμοι αιρετικοί, όπως Μανιχαίοι, Νεστοριανοί και Ευτυχιανοί, που απέρριπταν τις αποφάσεις της Δ' Οικουμενικής Συνόδου. Παντού, στην Αίγυπτο και τη Συρία, επικρατούσαν οι Μονοφυσίτες. Στην Παλαιστίνη όμως, χάρη στην παρουσία του Αγίου Ευθυμίου και των μαθητών του, επικράτησε η Ορθοδοξία. Και όταν ο Όσιος συνάντησε την βασίλισσα Ευδοκία (βλέπε 13 Αυγούστου), η οποία είχε περιπλακεί στα δίκτυα της αιρέσεως των Μονοφυσιτών, τόσο πειστικά και ακαταμάχητα μίλησε προς αυτήν, ώστε την απέδωκε στα ορθόδοξα δόγματα.

Ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας είχε λάβει από τον Θεό το προορατικό χάρισμα και τη δύναμη της θαυματουργίας. Με ελάχιστα ψωμιά κατόρθωσε να χορτάσει τετρακόσιους ανθρώπους, που κάποτε την ίδια μέρα τον επισκέφθηκαν στο κελί του. Πολλές γυναίκες που ήταν στείρες, όπως και η δική του μητέρα, με τις προσευχές του Αγίου απέκτησαν παιδί και έζησαν την χαρά της τεκνογονίας. Και όπως ο Προφήτης Ηλίας, έτσι και αυτός προσευχήθηκε στον Θεό και άνοιξε τις πύλες του ουρανού και πότισε με πολύ βροχή τη διψασμένη γη, η οποία και αναζωογονήθηκε και έδωσε πλούσιους τους καρπούς της.

Ενώ κάποτε τελούσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, οι πιστοί είδαν μία δέσμη φωτός που ξεκινούσε από τον ουρανό και κατερχόταν μέχρι τον Άγιο. Το ουράνιο αυτό φως, παρέμεινε μέχρι που τελείωσε η Θεία Λειτουργία και δήλωνε την εσωτερική καθαρότητα και λαμπρότητα του Αγίου. Επίσης, σημάδι της αγνότητας και της αγιότητάς του αποτελούσε και το γεγονός ότι ήταν σε θέση να γνωρίζει ποιος προσερχόταν να κοινωνήσει με καθαρή ή σπιλωμένη συνείδηση.

Ο Όσιος κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 473 μ.Χ., σε ηλικία 97 ετών, επί βασιλείας Λέοντος του Μεγάλου (βλέπε ίδια ημέρα).

Η Σύναξή του ετελείτο στη Μεγάλη Εκκλησία.

ΠΗΓΗ

  https://ellasnafs.blogspot.com/2020/01/blog-post_0.html

Συνέχεια στην άγνωστη αρχαία Ελληνική πόλη με το βασιλιά Ανήλιαγο, που δεν έπρεπε να τον δει ο Ήλιος -Γεώργιος Δροσίνης !

Ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης είχε γράψει για το μύθο του Ανήλιαγου το εξής όμορφο ποίημα:

Ο Βασιλιάς Ανήλιαγος

Στο βασιλιά του Τρίκαρδου, το μοναχό παιδί
οι μοίρες που το μύρωσαν κατάρα είχαν κάνει
πως άμα ο ήλιος το ειδή
ευθύς θε να πεθάνει.

Κι’ ο βασιλιάς πατέρας του μ’ ελπίδα να σωθεί
από του ήλιου το κακό και φλογισμένο μάτι
τώχτισε επίτηδες βαθύ
μέσα στη γη παλάτι.

Χρόνια περάσαν…Πέθανε ο γέροντας γονιός
και με την ώρα την καλή θα βασιλέψει τώρα,

Ανήλιαγος ο μορφονιός
στου Τρίκαρδου τη χώρα.

Κι ο βασιλιάς Ανήλιαγος τις μέρες του περνά
μες’ στα βαθιά παλάτια του και μοναχά το βράδυ
βουνά και κάμπους τριγυρνά
στης νύχτας το σκοτάδι.

Κι’ η Κυρά Ρήνη η όμορφη τον είδε μια βραδιά
στο κάστρο εμπρός να κυνηγά μ’ ολόφωτο φεγγάρι
κι ένιωσε αγάπη στην καρδιά
για τ’ άξιο το παλικάρι …

Ο βασιλιάς Ανήλιαγος, σαν κάθε βασιλιάς,
τώρα κι αυτός ολονυχτίς στη χώρα δε γυρίζει.
Σ’ αγαπημένη αγκαλιά γυρμένος ξενυχτίζει.
Μα στη χαρά του δεν ξεχνά της μοίρας το γραφτό.

Και πριν να φέξει στο βουνό και πριν να φέξει τ’ άστρο
αφήνει ταίρι ζηλευτό
και φεύγει από το κάστρο.

Του κάκου τον ρωτά η Κυρά γιατ’ έτσι πρωινά
την παρατάει μονάχη ! Εκείνος δεν της κρήνει
και μαύρη ζήλεια τυραννά
τη δόλια Κυρά Ρήνη.

Τόσο, που τι σοφίζεται η πονηρή Κυρά:
Όλους με μια τους πετεινούς του κάστρου της σκοτώνει
για να μη νιώσει μια φορά
ο νιος πως ξημερώνει.

Ο βασιλιάς Ανήλιαγος γελιέται την αυγή!
Και πριν να ρθεί στον Τρίκαρδο κοντά στην Παλιο-Μάνη,
κατάρα! Ο ήλιος είχε βγει
κι ο νιος είχε πεθάνει !

Πηγή:

Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας

 Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας

Εξέχουσα μορφή της Χριστιανισμού, που διακρίθηκε για τους μακροχρόνιους και σκληρούς αγώνες του υπέρ της ορθής πίστης και εναντίον της αίρεσης του Αρειανισμού.

Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας (295 – 373)

Εξέχουσα μορφή της Χριστιανικής Εκκλησίας, που διακρίθηκε για τους μακροχρόνιους και σκληρούς αγώνες του υπέρ της ορθής πίστης και εναντίον της αίρεσης του Αρειανισμού. Γι’ αυτό τον λόγο ονομάσθηκε από την εκκλησία Μέγας. Η μνήμη του εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Ιανουαρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 2 Μαΐου από την Καθολική Εκκλησία. Την ημέρα αυτή η Ορθοδοξία τιμά την ανακομιδή των λειψάνων του.

Στα καθ’ ημάς, ο Άγιος Αθανάσιος είναι πολιούχος Άγιος του Διδυμοτείχου, της Ιστιαίας, της Αμφιλοχίας, της Αμαλιάδας, των Κουφαλίων Θεσσαλονίκης, του Χρυσού Σερρών, της Κυπαρισσίας, του Αδένδρου Θεσσαλονίκης, της Κύμης και της Παιανίας (2 Μαΐου). Τόσο στις 18 Ιανουαρίου όσο και στις 2 Μαΐου γιορτάζουν όσοι και όσες φέρουν τα ονόματα Αθανάσιος και Αθανασία. Ο Άγιος Αθανάσιος είναι γνωστός και με το λαϊκό όνομα «Μαηθανάσης» ή «Μαηθανασάκος», αναλόγως του μεγέθους των ναών που είναι αφιερωμένοι στην μνήμη του και γιορτάζουν στις 2 Μαΐου.

Ο Αθανάσιος γεννήθηκε το 295 στην Αλεξάνδρεια από γονείς χριστιανούς. Υπάρχει ένας θρύλος, σύμφωνα με τον οποίο, όταν ήταν ακόμα παιδί, βάφτιζε στην ακρογιαλιά παιδιά ειδωλολατρών, τηρώντας τους ιερούς κανόνες. Ο τοπικός επίσκοπος Αλέξανδρος, γεμάτος θαυμασμό γι' αυτό το αυθόρμητο έργο του νεαρού παιδιού, λέγεται ότι αναγνώρισε ως έγκυρες όλες της βαπτίσεις του. Στη συνέχεια τον πήρε υπό την προστασία του και ανέλαβε τις σπουδές και τη γενική μόρφωσή του. Με τον καιρό, ο Αθανάσιος έγινε γραμματέας του επισκόπου και σε ηλικία 24 ετών χειροτονήθηκε διάκονος.

Όταν άρχισε τη θρησκευτική του δράση, η Αλεξάνδρεια ήταν ανάστατη από τη διδασκαλία του τοπικού πρεσβυτέρου Άρειου, που δίδασκε ότι ο Χριστός δεν ήταν θεός, αλλά κτίσμα του Θεού. Γι’ αυτό το λόγο, ο Μέγας Κωνσταντίνος συγκάλεσε το 325 την Α' Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια της Βιθυνίας. Εκεί δόθηκε η μεγάλη μάχη της Ορθοδοξίας, με πρωταγωνιστή τον Αθανάσιο. Η ρητορική του δεινότητα και η απροσδόκητη μαχητικότητά του προκάλεσε τον θαυμασμό εχθρών και φίλων, με αποτέλεσμα η φήμη του να εξαπλωθεί σε Ανατολή και Δύση. Ο Αθανάσιος έγινε το σύμβολο για τους ορθοδόξους στον αγώνα τους κατά κακοδοξιών του Αρείου και σύμφωνα με τη διδασκαλία του συντάχθηκαν τα πρώτα επτά άρθρα του «Συμβόλου της Πίστεως» («Πιστεύω…»).

Μετά τρία χρόνια, ο επίσκοπος Αλέξανδρος πέθανε, αφού είχε υποδείξει τον Αλέξανδρο ως διάδοχό του. Κλήρος και λαός τον αναγόρευσαν Πατριάρχη Αλεξανδρείας το 328, σε ηλικία 33 ετών. Ο Αθανάσιος συνεχίζει τον αγώνα του κατά του Αρειανισμού, αλλά υψηλά ιστάμενοι οπαδοί του Αρείου κατορθώνουν να τον εξορίσουν. Το 337, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ανακλήθηκε από την εξορία του και γύρισε θριαμβευτής στην Αλεξάνδρεια.

Όμως, οι εχθροί του δεν είχαν πει την τελευταία λέξη τους. Κατορθώνουν να τον εξορίσουν και πάλι, αλλά το 346 ξαναγύρισε στον πατριαρχικό θρόνο της Αλεξάνδρειας. Εξορίστηκε για τρίτη φορά και κατέφυγε στην έρημο, όπου έζησε με κινδύνους και μεγάλες ταλαιπωρίες έξι ολόκληρα χρόνια. Ο Ιουλιανός τον επανέφερε στην Αλεξάνδρεια, αλλά τον εξόρισε και πάλι, όταν βάφτισε γυναίκες ειδωλολατρών επισήμων. Για πέμπτη φορά εξορίστηκε από τον αυτοκράτορα Ουάλη, αλλά ο ίδιος τον επανέφερε έπειτα από επίμονη απαίτηση του λαού της Αλεξάνδρειας.

Ο Μέγας Αθανάσιος διετέλεσε Πατριάρχης Αλεξανδρείας επί 46 έτη, 16 από τα οποία τα πέρασε στην εξορία, πότε στη Δύση (Ρώμη, Ακηλυία, Νύσσα κλπ) και πότε στην έρημο. Κοιμήθηκε στις 2 Μαΐου του 373, σε ηλικία 78 ετών. Συνέγραψε πολλά έργα, λόγους και επιστολές, για να αντικρούσει τους ειδωλολάτρες και τους αρειανούς. Έγραψε, επίσης, τη βιογραφία του δασκάλου και φίλου του Μεγάλου Αντωνίου. Τμήματα των λειψάνων του βρίσκονται στο ναό του Αγίου Ζαχαρία στη Βενετία και στον Κοπτικό ναό του Αγίου Μάρκου στο Κάιρο.

Απολυτίκιο

Στύλος γέγονας Ορθοδοξίας, θείοις δόγμασιν υποστηρίζων την Εκκλησίαν, ιεράρχα Αθανάσιε, τω γαρ Πατρί τον Υιών ομοιούσιον, ανακηρύξας κατήσχυνας Άρειον. Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

 https://www.sansimera.gr/biographies/774

 

Ο Άγιος Αντώνιος και τα θαύματά του

 Ο Άγιος Αντώνιος και τα θαύματά του

Ο Αντώνιος, τον οποίον οι Άγιοι Πατέρες ανακήρυξαν Μέγα, γεννήθηκε επί εποχής Δεκίου, το έτος 251 στο χωριό Κομά της Κάτω Αιγύπτου

 Στις 17 Ιανουαρίου, τιμάται η μνήμη του Αγίου Αντωνίου του Μέγα, του Αγίου Θεοδοσίου του Μέγα ευσεβούς βασιλέως και του Νεομάρτυρος Γεωργίου του εξ Ιωαννίνων. 

Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχουν γιορτή οι: Αντώνιος, Αντώνης, Τόνης, Νάκος, Αντώνας, Αντωνάκος, Τόνυ, Αντωνία, Αντωνούλα, Τόνια, Θεοδόσιος, Θεοδόσης, Δόσιος, Δόσης, Τεό (Υπάρχουν και άλλες ημερομηνίες που γιορτάζει αυτό το όνομα)

Ο Άγιος Αντώνιος γεννήθηκε γύρω στο 250 στην πόλη Κομά της Άνω Αιγύπτου, από γονείς εύπορους και ευλαβείς. Έζησε στα χρόνια ρωμαίων αυτοκρατόρων, όπως ο Διοκλητιανός (284-305), ο Μαξιμιανός (285-305) και ο Μέγας Κωνσταντίνος. Από την παιδική του ηλικία ήταν ολιγαρκής και αυτάρκης κι έδειξε ενδιαφέρον για τη λατρευτική ζωή της εκκλησίας. Ο Μέγας Αντώνιος είναι Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ο πρώτος ασκητής του Χριστιανισμού, που θεμελίωσε τον υγιή Μοναχισμό. Έζησε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού μέχρι και την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και των παιδιών του.

Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το έζησε ως ασκητής στην έρημο και πέθανε στις 17 Ιανουαρίου του 356, οπότε και εορτάζεται η μνήμη του από τις Λουθηρανικές, τις Αγγλικανικές, τις Καθολικές και τις Ορθόδοξες εκκλησίες, όπου θεωρείται άγιος.

Ο Αντώνιος, τον οποίον οι Άγιοι Πατέρες ανακήρυξαν Μέγα, γεννήθηκε επί εποχής Δεκίου, το έτος 251 στο χωριό Κομά της Κάτω Αιγύπτου, κοντά στην Ηρακλεόπολη την Μεγάλη, από πλούσιους αλλά ευσεβείς χριστιανούς γονείς.

Από την παιδική του ηλικία τον διακατείχαν η αυτάρκεια η ολιγάρκεια και η εσωστρέφεια ένεκα των οποίων και δεν θέλησε να μάθει γράμματα ούτε να συναναστρέφεται με άλλα παιδιά προκειμένου «να μην αισθάνεται σύγχυση και ανάγκη φροντίδας», ακολουθούσε όμως τους γονείς του συστηματικά σε εκκλησιασμούς όπου και έδινε ιδιαίτερη προσοχή στα ιερά αναγνώσματα.

Όταν σε ηλικία 18 ή 20 ετών έχασε τους γονείς του απέμεινε με την μικρότερη αδερφή του, αναλαμβάνοντας ο ίδιος τη φροντίδα του σπιτιού τους. Έξι μήνες μετά το θάνατο των γονιών του ο Αντώνιος άκουσε στην εκκλησία την Ευαγγελική περικοπή της πρόσκλησης του πλουσίου νέου, στην οποία αναφέρεται ότι ο Χριστός είπε: «πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ, και δεύρο ακολούθει μοι» (Ευαγγέλιο του Ματθαίου ιθ΄ 21).

Συγκινημένος από την ευαγγελική αυτή περικοπή, διένειμε την περιουσία 300 εύφορων κτημάτων του στους φτωχούς. Επίσης, εμπιστεύτηκε την αδερφή του σ’ έναν παρθενώνα ανατροφής (δεδομένου ότι μοναστήρια δεν υπήρχαν ακόμα), ενώ ο ίδιος αφού χάρισε προηγουμένως και το σπίτι του, αποσύρθηκε σ’ ένα κελί που έκτισε ο ίδιος σε απομονωμένο μέρος πλησίον του χωριού του, μιμούμενος κάποιον γέροντα ασκητή που έτυχε να γνωρίσει και να θαυμάζει για την αρετή του.

Ο ίδιος αποσύρθηκε στην έρημο όπου έζησε ασκητικά, παραμένοντας έτσι μακριά από υλικούς πειρασμούς και διαφόρων κοινωνικών συμπεριφορών. Ασκούμενος έτσι στην αγρυπνία και την προσευχή και εξ ανάγκης στη νηστεία, τρώγοντας μία φορά την ημέρα περί τη δύση του Ηλίου, ή κάθε δύο μέρες ή και τέσσερις, μόνο άρτο και αλάτι και νερό.

Μάχη κατά της ειδωλολατρίας και θαύματα. 

Το 311, στους φοβερούς διωγμούς των χριστιανών που οργανώθηκαν την εποχή του Μαξιμιανού εγκατέλειψε το ερημητήριό του και έδωσε τη σκληρή μάχη του πιστού κατά της ειδωλολατρίας και της απάτης.

Το ίδιο έγινε σαράντα χρόνια αργότερα όταν σε ηλικία εκατό χρονών κατήλθε για μια ακόμη φορά, στην Αλεξάνδρεια, για να καταπολεμήσει την αίρεση του Αρείου. Είχε αλληλογραφία με το Μεγάλο Κωνσταντίνο και τους γιους του οι οποίοι τον σέβονταν βαθύτατα και ζητούσαν τις συμβουλές του. Μαρτυρείται ότι, ενώ ο Άγιος βρισκόταν ακόμα στη ζωή, έβλεπε τις ψυχές των ανθρώπων που εξέρχονταν από το σώμα τους, καθώς και τους δαίμονες που τις οδηγούσαν.

Ο Μέγας Αντώνιος πέθανε το 356 μ.Χ. Πρόβλεψε με θαυμαστή ακρίβεια το θάνατό του, ο οποίος συνέβη σε ηλικία «εγγύς ετών πέντε και εκατόν». Η μνήμη του γιορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 17 Ιανουαρίου. Μία από τις τελευταίες επιθυμίες του Οσίου ήταν να μη φανερωθεί ο τόπος της ταφής του. Ωστόσο, οι μοναχοί που ασκήτευαν κοντά του έλεγαν ότι κατείχαν το ιερό λείψανό του, το οποίο επί Ιουστινιανού (το 561 μ.Χ.), κατατέθηκε στην Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στην Αλεξάνδρεια και από εκεί αργότερα, το 635 μ.Χ., μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Πηγή ekklisiaonline.gr

Η άγνωστη αρχαία Ελληνική πόλη με το βασιλιά που δεν έπρεπε να τον δει ο Ήλιος

 Η άγνωστη αρχαία Ελληνική πόλη με το βασιλιά που δεν έπρεπε να τον δει ο Ήλιος

Ιστορίες, μυστήρια, θρύλοι και παραδόσεις… Αυτά συνοδεύουν τις διάφορες τοποθεσίες και πόλεις της Ελλάδας. Μέρη που έχουν εξερευνηθεί περισσότερο ή λιγότερο και ερείπια που υποδηλώνουν και αποκαλύπτουν σπουδαία γεγονότα από την αρχαιότητα. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με την αρχαία Ελληνική πόλη με τον βασιλιά που δεν έπρεπε να τον δει ο Ήλιος.

Μια περιοχή άγνωστη στους πολλούς που όμως σε εντυπωσιάζει με όσα μπορεί να σου «διηγηθεί» μέσα από όσα έχουν απομείνει εκεί. Ο λόγος για τις Οινιάδες, μια αρχαία πολιτεία στην Αιτωλοακαρνανία. Αποτελεί την δεύτερη αρχαία ελληνική πόλη που μας εντυπωσιάζει τόσο πολύ. Η πρώτη ήταν φυσικά η βυθισμένη αρχαία ελληνική πόλη που βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα κάτω από τη θάλασσα.
Ένα βυθισμένο μυστικό που μας ταξιδεύει πίσω στο χρόνο με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Οι Οινιάδες όμως και ο αρχαιολογικός χώρος που πλέον υπάρχει εκεί, είναι ευκολότερα προσβάσιμος και σίγουρα αξίζει να μπει στη λίστα σου. Με την πρώτη ευκαιρία κανόνισε μια ξενάγηση εκεί…

Οινιάδες: Πώς είναι σήμερα η άγνωστη αρχαία ελληνική πόλη
Οι Οινιάδες, λοιπόν, που είναι άγνωστες στους πολλούς ήταν μια αρχαία πολιτεία με σημαντική ιστορία και στρατηγική θέση. Βρίσκεται στην Αιτωλοακαρνανία και γνώρισε μεγάλη ακμή ιδιαίτερα μέχρι τα Ελληνιστικά χρόνια ενώ εκείνη την περίοδο αποτελούσε τη δεύτερη ισχυρότερη πόλη των Ακαρνάνων μετά την Στράτο.
Όσον αφορά τη γεωγραφική της θέση, στην οποία σήμερα βρίσκονται τα ερείπιά της, η πόλη Οινιάδες ήταν χτισμένη στη βόρεια όχθη του ποταμού Αχελώου. Μπορεί να την εντοπίσει κανείς λιγότερο από πέντε χιλιόμετρα δυτικά του σημερινού χωριού Κατοχή. Η θέση στην οποία είχε χτιστεί μόνο τυχαία δεν ήταν.
Από εκείνο το σημείο ελεγχόταν τόσο η είσοδος προς τον Πατραϊκό κόλπο αλλά επίσης και η θαλάσσια αρτηρία μεταξύ της Ακαρνανίας και των νησιών Λευκάδας, Ιθάκης και Κεφαλλονιάς. Το γεγονός ότι βρισκόταν κοντά τις εκβολές του Αχελώου ήταν επίσης σημαντικό.

Κι αυτό γιατί αναπτύχθηκε η ναυσιπλοΐα και δημιουργήθηκε λιμάνι με εμπορική δραστηριότητα. Φτάνοντας εκεί μπορείς να δεις ό,τι έχει απομείνει από αυτό και να φανταστείς πώς ήταν η πόλη όσο ήταν ζωντανή.
Μια άγνωστη αρχαία ελληνική πόλη που γνώρισε μεγάλη οικονομική και πολιτισμική ακμή. Είχε μια μεγάλη δυναμική όπως συνέβαινε και με άλλες εύρωστες αρχαίες ελληνικές πόλεις. Ένα παράδειγμα τέτοιας πόλης αποτελεί και η Αρχαία Κασσώπη ή αλλιώς το «Μάτσου Πίτσου» της Αρχαίας Ελλάδας όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν.

Ο βασιλιάς που δεν έπρεπε να τον δει ο ήλιος
Την αρχαία ελληνική πόλη Οινιάδες συνοδεύει και μια παράδοση για το βασιλιά της. Μια παράδοση γεμάτη γεγονότα και πρόσωπα όπως συνέβαινε και στην Αρχαία πόλη της Πέλλας όπου κάναμε ένα εξίσου εντυπωσιακό ταξίδι στην ιστορία και τον πολιτισμό.

Εκεί λοιπόν, και συγκεκριμένα στο κάστρο του λόφου ζούσε ένας βασιλιάς ο οποίος λεγόταν Τρίκαρδος. Αυτός ο βασιλιάς είχε ένα πανέμορφο γιο. Ο γιος του είχε το όνομα Ανήλιαγος, επειδή δεν έπρεπε ποτέ να τον δει ο Ήλιος.
Όταν ο Ανήλιαγος έγινε βασιλιάς, γνώρισε και αγάπησε την Κυρά-Ρήνη, η οποία κατοικούσε στον πύργο της στην αρχαία τότε πόλη της Αιτωλίας. Λέγεται λοιπόν, ότι κάθε νύχτα την επισκεπτόταν αλλά έφευγε πάντα πριν ξημερώσει…
Μυστήρια και ιστορίες που δε θα έρθουν ποτέ στο φως. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με την άγνωστη αρχαία ελληνική πόλη που δεν υπάρχει πια…

exploringgreece.tv

https://hellas-now.com/agnosti-archaia-elliniki-poli-to-vasilia-poy-eprepe-2/

Η χημεία των λέξεων-Από τον "Ερανιστή" !-Καταπληκτικόν !

Η χημεία των λέξεων από Ερανιστής
Η χημεία των λέξεων

Κείμενο – φωτογραφίες: Βασίλης Μαλισιόβας*
___________________________

Αν και από μαθητής είχα σαφή κλίση προς τα θεωρητικά μαθήματα, αντικειμενικά –και χωρίς να περιαυτολογώ– ήμουν καλός μαθητής και στη Χημεία. Από τα χρόνια εκείνα, μάλιστα, θυμάμαι ένα χαρακτηριστικό σχολικό ευφυολόγημα:

Ερώτηση: Τι θα γίνει αν ρίξουμε ένα δεκάλεπτο μέσα σε υδροχλωρικό οξύ; Απάντηση: Διάλυμα ολίγων λεπτών!

Εύλογα θα αναρωτηθείτε: Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι; Με άλλα λόγια, τι ζητάει ένας φιλόλογος σε εντελώς ξένα προς την επιστήμη του χωράφια; Το να με εμπιστευθείτε σε θέματα Χημείας θα ήταν το ίδιο με το να ζητούσατε τη γνώμη ενός γιατρού για τη στατική επάρκεια της οικοδομής που σκοπεύετε να κατασκευάσετε. Φυσικά, έκαστος στο είδος του. Και βέβαια κανείς που σέβεται τον εαυτό του δεν θα διανοούνταν να εισέλθει σε χώρους όπου η μόνη του γνώση προέρχεται από τα μαθητικά χρόνια.

Υπάρχουν όμως σχέσεις μεταξύ επιστημών που εκ πρώτης όψεως φαίνονται ανύπαρκτες. Όσοι ασχολούμαστε καθημερινά με τη γλώσσα, προσπαθώντας να φωτίσουμε άγνωστα εν πολλοίς μονοπάτια της, πάντα γοητευόμαστε από την ιχνηλασία δρόμων όχι και τόσο πολυσύχναστων μέχρι σήμερα. 

  

Σκουριασμένος: υπερσυντηρητικός, απαρχαιωμένος. Οι σκουριασμένες αντιλήψεις του πρωθυπουργού μάς κάνουν να εντείνουμε τον αγώνα μας για ανατροπή της κυβέρνησης, δήλωσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. –Για σκουριασμένα μυαλά έκανε λόγο ο διάσημος σκηνοθέτης, απαντώντας στα επικριτικά σχόλια για την παράσταση που ανέβασε στο θέατρο της Επιδαύρου.

Λυδία λίθος και ελιξήριο της νεότητας
Μερικές από τις φράσεις της γλώσσας έχουν ήδη πανάρχαια «χημική προέλευση». Ποιος δεν γνωρίζει π.χ. τη φράση ελιξήριο της νεότητας; Είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες περιπτώσεις διαδοχικού γλωσσικού δανεισμού. Αρχικά οι Αλεξανδρινοί αλχημιστές πίστευαν ότι για να πετύχουν τη μετατροπή ευτελών μετάλλων σε χρυσό έπρεπε να προσθέσουν στο λιωμένο μείγμα τους μια ουσία με πετρώδη υφή (την περίφημη φιλοσοφική λίθο), που την ονόμασαν ξηρίον. Οι Άραβες μετέφρασαν τη λέξη σε aliksir και η λέξη επέστρεψε στην ελληνική με τη μορφή αντιδανείου ως ελιξήριο, όχι όμως με την πρώτη σημασία όσο ως φαρμακευτικό παρασκεύασμα με άριστη αποτελεσματικότητα. Έτσι λέμε σήμερα:

Το ελιξήριο της νεότητας φαίνεται ότι έχει βρει η αειθαλής ηθοποιός, η οποία πρόσφατα έσβησε 82 κεράκια στην τούρτα γενεθλίων της.

Η θεία μου φαίνεται ότι όντως βρήκε το ελιξήριο της ζωής, αφού αισίως μπαίνει στα 103!

Ανάλογου ενδιαφέροντος είναι και η λυδία λίθος. Κυριολεκτικά, η μαύρη πέτρα από τη Λυδία της Μικράς Ασίας, είδος βασάλτη που κατά την αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν για τον έλεγχο γνησιότητας του χρυσού, πήρε μεταφορικά τη σημασία «διαδικασία ενδελεχούς ελέγχου για να διακριβωθεί ή να επιβεβαιωθεί κάτι»:

Η βιβλιογραφία και οι ακριβείς παραπομπές αποτελούν λυδία λίθο για την αρτιότητα μιας διδακτορικής διατριβής.

Θα μπορούσαμε επίσης εισαγωγικά να πούμε ότι είδος χημείας ήταν τόσο ο κεκραμένος οίνος (κρασί αναμεμειγμένο με νερό, ας σκεφτούμε και τις λέξεις: κράση, κρατήρας, κερνάω κ.ά.), ενώ της Βιοχημείας, η πεποίθηση των αρχαίων Ελλήνων για την ισορροπία ουσιών, π.χ. μελαγχολία, η επικράτηση της μέλαινας χολής !

  

 Λαμπίκος: μολονότι η λέξη είναι ευρύτατα γνωστή με την επιρρηματική της χρήση (Το έκανα λαμπίκο το δωμάτιό σου!), η κυριολεκτική σημασία είναι εν πολλοίς άγνωστη: ο άμβυκας για απόσταξη. Η λέξη προήλθε ως αντιδάνειο από την αραβική: άμβυκας – alambik – λαμπίκος.

Χημεία και γλωσσικές μεταφορές
Η αλήθεια είναι ότι όλα γύρω μας είναι Χημεία: οι ουσίες του κόσμου, τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν, οι ανθρώπινες δραστηριότητες από το μαγείρεμα μέχρι τη βιομηχανική παραγωγή. Ακόμη και αν ο άνθρωπος, ο ομιλητής, δεν το συναισθάνεται γνωστικά και επιστημονικά, η γλώσσα του δεν μπορεί παρά να επηρεαστεί από αυτό, αφού η γλώσσα διαμορφώνεται από τις παραστάσεις του κόσμου που μας περιβάλλει. Υπάρχουν όμως ειδικότερα δύο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της Χημείας ως ενασχόλησης με την ύλη που ενεργοποιούν τις μεταφορικές γλωσσικές χρήσεις:

α) η ετερογενής σύνθεση των στοιχείων σε ύλη και

β) οι ποιότητες (θετικές ή αρνητικές) που δημιουργούνται από τέτοιες συνθέσεις.

Στην πρώτη περίπτωση δημιουργούνται μεταφορικές χρήσεις των λέξεων που συνδέονται με τη σύνθεση πραγμάτων σε ένα ενιαίο σύνολο: απόσταγμα, διυλίζω, ώσμωση, ζύμωση, κράμα κ.ά.

Στη δεύτερη περίπτωση οι μεταφορικές χρήσεις αφορούν το προϊόν μιας διεργασίας, που μπορεί να καταλήγει σε ποιότητες θετικές, ραφινάτος, οξυγόνο, λαμπίκος, μάλαμα κ.ά. ή, το συνηθέστερο, αρνητικές σκουριάζω, τοξικός, βιτριολικός, ναφθαλίνη, πίσσα κ.ά.

Έτσι, η Χημεία, μία άκρως δυναμική θετική επιστήμη με αλματώδη ανάπτυξη και άπειρες εφαρμογές κατά τα τελευταία χρόνια, εκτός από το ότι διευκολύνει την καθημερινότητά μας, συνεισφέρει έναν διόλου ευκαταφρόνητο οβολό και στην κοινή νέα ελληνική γλώσσα, με λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούμε στηνκαθημερινή μας επικοινωνία.

     

 Ατσάλινος: πολύ ισχυρός. Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής παρέλασης, ο υπουργός Άμυνας τόνισε την ατσάλινη θέληση των Ενόπλων Δυνάμεων για την προάσπιση της εθνικής μας ακεραιότητας.

Χημεία και αλχημεία
Η ίδια η λέξη Χημεία είναι ελληνιστικής προέλευσης. Αν και από κάποιους ανάγεται στο ρήμα χέω (εξ ου και η παλαιότερη γραφή χυμεία), κατά πάσα πιθανότητα ανάγεται σε αιγυπτιακό τοπωνύμιο. Δεν αποκλείεται μάλιστα να υπήρξε και κάποιος συμφυρμός των δύο. Η λέξη χρησιμοποιείται ευρύτατα για τον χαρακτηρισμό της σχέσης μεταξύ δύο ανθρώπων – ερωτικής αλλά και απλώς διαπροσωπικής:

–Αν και σκοπεύουν να παντρευτούν, εγώ βλέπω ότι δεν έχουν καλή χημεία μεταξύ τους».

Σε αυτό το πραγματικά μαγικό ταξίδι μέχρι η Χημεία να γίνει ένας επιστημονικός κλάδος με τεράστιο κύρος, μεσολάβησε μία λέξη που σήμερα χρησιμοποιείται μόνο με μεταφορική σημασία. Και, βέβαια, μιλάμε για την αλχημεία: 

«Αυτά δεν είναι σοβαρές λύσεις, αλλά αλχημείες!», τόνισε η αρχηγός του κόμματος απευθυνόμενη στον πρωθυπουργό. Πασίγνωστη και από το μυθιστόρημα του Πάολο Κοέλιο «Ο αλχημιστής», η λέξη αυτή αποτελεί ουσιαστικά και τη διήκουσα έννοια που διατρέχει όλο το παρόν άρθρο, οπότε αξίζει να αναφερθούμε λίγο εκτενέστερα σ’ αυτή.

Κατά πρώτον, παρουσιάζει ενδιαφέρον η ετυμολογία της λέξης, αφού αποτελεί σύμφυρση μεταξύ του αραβικού άρθρου al και της ελληνικής λέξης χημεία (kimiya), αν και ως όρος πέρασε στο ελληνικό λεξιλόγιο μέσω του γαλλικού alchimie. Η λέξη αυτή, λοιπόν, σήμαινε την προνεωτερική εκδοχή του σημερινού επιστημονικού κλάδου της Χημείας. Βασική σκοποθεσία της μεσαιωνικής αλχημείας ήταν να ανακαλυφθεί το ελιξήριο της νεότητας, αλλά και να επινοηθεί ένας τρόπος, ώστε όλα τα μέταλλα να μεταβάλλονται σε χρυσό. Από αυτόν τον ουτοπικό στόχο προέκυψε η σημερινή αρνητική σημασία με την οποία χρησιμοποιείται η λέξη (ο συνδυασμός ετερόκλιτων στοιχείων με μη ενδεδειγμένο τρόπο για την επίτευξη σκοπού) η χρήση πονηρών επινοήσεων, ώστε να εξαπατηθεί κάποιος).

«Η σημερινή δήλωση του υπουργού Ανάπτυξης για μείωση του πληθωρισμού στην ουσία επαναλαμβάνει τις αλχημείες της κυβέρνησης, που δεν αντιμετωπίζει με ισχυρή πολιτική βούληση το θέμα της εκτόξευσης των τιμών», τόνισε ο εκπρόσωπος Τύπου του εν λόγω κόμματος.

    

Ξεγάνωτος: αυτός που δεν έχει «γανωθεί», δηλ. δεν έχει καθαριστεί με ειδική διαδικασία επικασσιτέρωσης από τον ειδικό τεχνίτη (γανωτή-καλαντζή). Σημειωτέον ότι ο τενεκές δεν υφίσταται τέτοια διαδικασία, όπως π.χ. τα χάλκινα αντικείμενα. 

–Φύγε από ’δώ, ρε τενεκέ ξεγάνωτε! Όπου γουστάρω θα παρκάρω!

Χημικές διεργασίες και παράγωγα
Οι λέξεις που θα παρατεθούν προέρχονται κυρίως από τον χώρο της Χημείας, όσο και από τις συγγενείς/«εφαπτόμενες» επιστήμες της Γεωλογίας και της Βιοχημείας. 

αλλοίωση: η νόθευση. Για κραυγαλέα αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος στις πρόσφατες εκλογές που διεξήχθησαν στην εν λόγω αφρικανική χώρα έκανε λόγο ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
αμάλγαμα: (κυριολεκτικά) κράμα που έχει ως βασικό στοιχείο τον υδράργυρο και άλλο μέταλλο // (μεταφορικά) σύνολο ανομοιογενών στοιχείων. Η Τουρκία αποτελεί αμάλγαμα διαφόρων εθνοτήτων και θρησκειών.
αντιοξειδωτικός: αυτός που επιβραδύνει τη φθορά, τη γήρανση. Τα μπρόκολα έχουν ισχυρή αντιοξειδωτικήδράση.
απόσταγμα: το βασικότερο στοιχείο, αυτό που αποτελεί συνδυασμό επιμέρους χαρακτηριστικών. Οι παροιμίες θεωρούνται το απόσταγμα της λαϊκής θυμοσοφίας του ελληνικού λαού.
διάχυση: (κυριολεκτικά) διασπορά. διάχυση ύλης - (μεταφορικά) διασπορά, εξάπλωση. διάχυση γνώσης – (στον πληθυντικό). Η έντονη εκφραστικότητα στην εκδήλωση συναισθημάτων. 

–Για να είμαι ειλικρινής, με ενόχλησαν οι διαχύσεις του μπροστά στον διευθυντή μου.
διυλίζω: εξετάζω σχολαστικά, υπεραναλύω. 

–Βρε Μάκη, άμα κάτσουμε να διυλίσουμε όλες τις λεπτομέρειες της σύμβασης, δεν πρόκειται να την υπογράψουμε ούτε του χρόνου! (πβ. Ματθ. 23,24: ὁδηγοὶ τυφλοί, οἱ διυλίζοντες τὸν κώνωπα, τὴν δὲ κάμηλον καταπίνοντες!)
ζύμωση: διεργασία. Εντείνονται οι πολιτικές ζυμώσεις ενόψει της κατάθεσης πρότασης μομφής εναντίον της κυβέρνησης.
καταλύτης: καθοριστικής σημασίας γεγονός ή σημαίνον πρόσωπο. Καταλύτηςγια την προκήρυξη πρόωρων εκλογών υπήρξε η αποκάλυψη ότι ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας χρηματιζόταν από μεγάλες εταιρείες, προκειμένου αυτές να αποφεύγουν τη φορολόγηση.
κράμα: συνδυασμός. Οι φωτογραφίες του κορυφαίου καλλιτέχνη αποτελούν κράμα μεταξὐ καθημερινών πορτρέτων και εικαστικών έργων που θυμίζουν αναγεννησιακούς πίνακες ζωγραφικής.
ξινίζω (όξινος, ξινός): εκφράζω δυσφορία, αποτυπωμένη στο πρόσωπό μου. 

–Η νύφη μου, όταν βλέπει κάποιον από το σόι μας, ξινίζει τα μούτρα!
ραφινάτος: (κυριολεκτικά) απαλλαγμένος από προσμείξεις και ξένα στοιχεία (ραφινάτο/ραφινέ/ραφιναρισμένο λάδι) // (μεταφορικά) εξευγενισμένος, εκλεπτυσμένος, λεπτεπίλεπτος. Η γοητευτική ηθοποιός συγκέντρωσε πάνω της τα φλας των δημοσιογράφων, αφού προσήλθε στην πρεμιέρα της ταινίας με ένα ραφινάτο κόκκινο φόρεμα.
σκουριάζω: παραμένω αδρανής, ακίνητος. 

–Κάθε απόγευμα πηγαίνω στο πάρκο και τρέχω, γιατί έχω σκουριάσει στο γραφείο.
σκουριασμένος: υπερσυντηρητικός, απαρχαιωμένος. Οι σκουριασμένες αντιλήψεις του πρωθυπουργού μάς κάνουν να εντείνουμε τον αγώνα μας για ανατροπή της κυβέρνησης, δήλωσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. 

–Για σκουριασμένα μυαλά έκανε λόγο ο διάσημος σκηνοθέτης, απαντώντας στα επικριτικά σχόλια για την παράσταση που ανέβασε στο θέατρο της Επιδαύρου.
τοξικός: πολύ αρνητικός. 

–Τον Σάκη τον μπλοκάρισα στα κοινωνικά δίκτυα γιατί όλα τα σχόλιά του είναι άκρως τοξικά!
τοξικότητα: συμπεριφορά που έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την πρόκληση αρνητικών συναισθημάτων. 

–Και δεν μιλάς πλέον με τη γυναίκα του αδερφού σου; 

–Όχι βέβαια! Η τοξικότητά της έχει ξεπεράσει κάθε όριο!
ώσμωση (όχι όσμωση): η αλληλεπίδραση διαφόρων στοιχείων. Στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι η ώσμωση ιδεών μεταξύ επιστημόνων, ώστε η Τεχνητή Νοημοσύνη να υπηρετεί την ανθρωπότητα και όχι να την απειλεί με αφανισμό.

Χημικές ουσίες και χημικά στοιχεία αιθέρας (κυρίως στον πληθυντικό: 

 αιθέρες – η μερικώς ομόηχη/παρώνυμη λέξη αθέρας έχει άλλες σημασίες): τα σύννεφα, ο ουρανός. 

–Και τώρα, κυρίες και κύριοι, στις οθόνες μας βλέπουμε τα υπερσύγχρονα αεροσκάφη μας να διασχίζουν τους αιθέρες.
αιθέριος: αέρινος, λεπτεπίλεπτος, υπέρκομψος. Στο πάρτι που έγινε σε πολυτελές κλαμπ, πολλές ήταν οι αιθέριες υπάρξεις που είχαν φτάσει από την προηγούμενη μέρα στο κοσμοπολίτικο νησί.
άνθρακας: το κάρβουνο. Άνθρακες ο θησαυρός, όπως αποδείχτηκε μετά την αυτοψία των ελεγκτών του Υπουργείου Οικονομικών στο γνωστό κλαμπ, αφού δεν διαπιστώθηκε καμία παράβαση, παρά τις καταγγελίες.
βινύλιο: (κυριολεκτικά) χημική ουσία που χρησιμοποιείται στην παραγωγή πλαστικών // (συνεκδοχικά) ο δίσκος πικάπ που είναι κατασκευασμένος με αυτό το υλικό. 

–Όλο το σπίτι μου είναι γεμάτο βινύλια, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα καταλήξουν στον παλιατζή όταν πεθάνω…
βιτριολικός: (κυριολεκτικά) αυτός που περιέχει θειικό οξύ// (μεταφορικά) οξύτατος, αιχμηρός, καυστικός. Από το βιτριολικό χιούμορ του γνωστού ηθοποιού δεν γλίτωσαν ούτε οι θεατές της παράστασης! // 

–Το βιτριολικό σχόλιο που έκανε για τα κιλά μου με έκανε να κόψω κάθε επαφή μαζί της!

–Παρά τις επικρίσεις που δέχεται ο γνωστός ηθοποιός για το χιούμορ του, η βιτριολική σάτιρά του παραπέμπει ευθέως στον Αριστοφάνη.
γύψος: (κυριολεκτικά) ορυκτό ένυδρο θειικό ασβέστιο σε στερεή μορφή ή σκόνη "(συνεκδοχικά) ο ιατρικός νάρθηκας για την αντιμετώπιση κατάγματος" (μεταφορικά) η κατάλυση της δημοκρατίας και η εγκαθίδρυση απολυταρχικού καθεστώτος κατά τη διάρκεια της Επταετίας. Στο βιβλίο ο γνωστός ηθοποιός καταγράφει τα βιώματά του τότε που η Ελλάδα βρισκόταν στον γύψο.
ναφθαλίνη: (κυριολεκτικά) αρωματικός υδρογονάνθρακας με λευκό χρώμα και κρυσταλλική μορφή // (μεταφορικά) οτιδήποτε παραπέμπει στον συντηρητισμό, σε κάτι που είναι ξεπερασμένο. «Όσο κι αν θέλετε να αυτοπροβληθείτε ως προοδευτικός αρχηγός κόμματος, οι ιδέες σας μυρίζουν ναφθαλίνη», τόνισε από το βήμα της Βουλής ο πρωθυπουργός. 

–Αντί να προσλάβουν έναν νέο άνθρωπο για πρόεδρο του οργανισμού, έβγαλαν από τη ναφθαλίνη έναν ομότιμο καθηγητή 80 ετών!
οξυγόνο: (μεταφορικά) ο καθαρός αέρας. Ήμουν δυο μήνες στο χωριό. Χόρτασα οξυγόνο! // το ζωτικό στοιχείο. «Η μουσική αποτελεί για εμένα το οξυγόνο της ζωής μου», δήλωσε ο κορυφαίος τραγουδοποιός.
πίσσα: λέξη συνώνυμη του απολύτως μαύρου. 

–Με τις κουβέντες ούτε καταλάβαμε πώς πέρασε η ώρα… Βγαίνουμε απ’ το καλύβι του μπάρμπα μου… Πίσσα σκοτάδι!
στουπέτσι: (κυριολεκτικά) ο ανθρακικός μόλυβδος, που παλαιότερα χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή λευκού χρώματος. 

–Πολύ τσιγκούνης ο διευθυντής του σχολείου! Φοράει κάτι παλιά παπούτσια λες και τα ’χει βάψει με στουπέτσι… // (μεταφορικά) οτιδήποτε έχει λευκό χρώμα και είναι κακής ποιότητας. 

–Αυτό που βάλατε στη χωριάτικη δεν είναι φέτα, είναι στουπέτσι!
υδράργυρος: η θερμοκρασία. Κατακόρυφα ανεβαίνει ο υδράργυρος τις επόμενες ημέρες.

Χώρος και όργανα της Χημείας
λαμπίκος: μολονότι η λέξη είναι ευρύτατα γνωστή με την επιρρηματική της χρήση (Το έκανα λαμπίκο το δωμάτιό σου!), η κυριολεκτική σημασία είναι εν πολλοίς άγνωστη: ο άμβυκας για απόσταξη. Η λέξη προήλθε ως αντιδάνειο από την αραβική: άμβυκας – alambik – λαμπίκος.
μικροσκόπιο: ο λεπτομερής έλεγχος. Στο μικροσκόπιο του Υπουργείου Οικονομικών μπαίνουν πλέον όλοι οι ταξιτζήδες, οι οποίοι συνήθως δεν κόβουν αποδείξεις.
σταγονόμετρο: σε πολύ μικρές δόσεις, με φειδώ. Με το σταγονόμετρο η ενημέρωση από το Υπουργείο Άμυνας για την έκρηξη που σημειώθηκε το πρωί στο στρατιωτικό φυλάκιο.
του σωλήνα: για κάθε τι που γίνεται με τεχνητό τρόπο. Το πρώτο παιδί του σωλήνα προκάλεσε παγκοσμίως τεράστια κύματα χαράς σε άτεκνα ζευγάρια.

Μέταλλα 

Μολονότι στο άρθρο αυτό θα μπορούσαν να μπουν και λέξεις από πολλά συναφή προς τη Χημεία πεδία, θα αναφερθούμε ακροθιγώς μόνο στα μέταλλα, επειδή η χρήση τους διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή και την ιστορία του ανθρώπου (είναι ενδεικτικό ότι με αυτά ονοματοδοτήθηκαν ολόκληρες ιστορικές περίοδοι: Εποχή του Μετάλλου, Εποχή του Χαλκού, Εποχή του Σιδήρου). ατσάλινος: πολύ ισχυρός. Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής παρέλασης, ο υπουργός Άμυνας τόνισε την ατσάλινη θέληση των Ενόπλων Δυνάμεων για την προάσπιση της εθνικής μας ακεραιότητας.
μάλαμα: χρυσάφι. –Κυρία Ευτέρπη μου, μάλαμα ο γαμπρός σας! Αχ, η κόρη μου ήταν άτυχη στον γάμο…
μέταλλο: η ιδιότητα διαυγούς και πολύ δυνατής φωνής. Έχει μέταλλο η φωνή του. Μια από τις γνωστότερες μεταλλικές φωνές του ελληνικού πενταγράμμου σίγησε για πάντα…
μπακίρι: (κυριολεκτικά) ο χαλκός // (μεταφορικά) ευτελούς αξίας μεταλλικό αντικείμενο. –Φαίνεται απ’ τη φωτογραφία ότι είναι μπακίρι το κόσμημα που της πήρε ο αρραβωνιαστικός της για τα γενέθλιά της.
μπρούντζινος: (μπρούντζος: κράμα χαλκού και κασσίτερου, ο ορείχαλκος) μεταφορικά, ο μελαχρινός. Μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, η γνωστή παρουσιάστρια εθεάθη με μπρούντζινο χρώμα σε γνωστό εστιατόριο της Θεσσαλονίκης.
σιδερένιος: απολύτως υγιής. –Σιδερένιος, Στέφανε! (ευχή για αποκατάσταση υγείας)
σιδεροκέφαλος: ψυχοπνευματικά υγιέστατος. Η λέξη χρησιμοποιείται για ευχή σε πρόσωπο που αναλαμβάνει καθήκοντα, διορίζεται κ.ο.κ. 

–Χριστίνα μου, σιδεροκέφαλη!
ξεγάνωτος: αυτός που δεν έχει «γανωθεί», δηλ. δεν έχει καθαριστεί με ειδική διαδικασία επικασσιτέρωσης από τον ειδικό τεχνίτη (γανωτή/καλαντζή). Σημειωτέον ότι ο τενεκές δεν υφίσταται τέτοια διαδικασία, όπως π.χ. τα χάλκινα αντικείμενα. –Φύγε από ’δώ, ρε τενεκέ ξεγάνωτε! Όπου γουστάρω θα παρκάρω!
τενεκές: (κυριολεκτικά) ο λευκοσίδηρος // (συνεκδοχικά) το δοχείο που είναι κατασκευασμένο από αυτό το υλικό // (μεταφορικά) ο αστοιχείωτος άνθρωπος, ο ανυπόληπτος. –Ποτέ να μην ξαναπατήσεις στην ταβέρνα μου! Τενεκέ! Θα με μάθεις εσύ πώς να ψήνω τα παϊδάκια…
χρυσός: εξαιρετικός. 

–Χρυσό παιδί ο Νίκος, αλλά κάκιστη η επιλογή της γυναίκας του. // λατρεμένος. // –Ο γιος μου άρχισε να μιλάει… 

–Άχου, το χρυσό μου!
Παράγωγες λέξεις: χρυσοτόκος όρνιθα, χρυσώνω το χάπι, χαλκευμένη είδηση, χρυσή (κατ’ ευφημισμόν ο ίκτερος), χαλυβδώθηκε (ενισχύθηκε) το αγωνιστικό φρόνημα των μαχητών κ.ά.

Λαϊκές ονομασίες, κύρια ονόματα και τοπωνύμια
Αξίζει επίσης να αναφερθεί η διαδεδομένη χρήση λαϊκών λέξεων για την ονοματοδοσία χημικών στοιχείων και παραγώγων (κυρίως μέσω λέξεων της τουρκικής γλώσσας), όπως: βιτριόλι το θειικό οξύ, καλάι ο κασσίτερος, κεζάπι ή σπίρτο το υδροχλωρικό οξύ, μαντέμι ο χυτοσίδηρος κ.ά.

Τέλος, σχετικά με τον κλάδο της Χημείας υπάρχουν πολλά επώνυμα, προερχόμενα κυρίως από τον χώρο των μετάλλων (Αδαμαντίδης, Αργυριάδης, Ασημακόπουλος, Ατσάλης, Καλαντζής, Μεταλλίδης, Σιδηρόπουλος, Σμαραγδής), ονόματα (Ασημένια, Ασημάκης, Αργύρης, Διαμαντής, Ζαφείρης, Κρυσταλλία, Μαλαματένια/Μαλάμω, Ρουμπίνη, Χρυσή…), όπως επίσης και τοπωνύμια (Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης, Ασημοχώρι Καρδίτσας και Ιωαννίνων, Μαγνησία, Σιδηρόκαστρο Σερρών, Σιδηρώ Έβρου, Χάλκη Δωδεκανήσων, Χρυσούπολη Καβάλας κ.ά.).

Η Χημεία και ο άνθρωπος…
Τελικά, αν όλα ανάγονται στη Χημεία, αν όλα αναλύονται σε χημικά στοιχεία και ενώσεις, τότε τι μένει για τον ίδιο τον άνθρωπο; 

 

Γράφει ο ποιητής Γ. Σουρής:

Μια ‘μέρα που δεν είξευρα τι διάβολο να κάνω

τα δάκρυά μου σε βαθύ εστράγγισα ποτήρι,

και μια και δυο ‘στόν Χημικό τα ‘πήγα Χρηστομάνο

και κάνε μου, παρακαλώ, του είπα, το χατήρι,

να τ’ αναλύσης και να ‘βρης πώς είναι καμωμένα,

για να μην κλαίω στό εξής κι’ εγώ εις τα χαμένα.

Κι’ ο Χημικός μ’ απήντησε «αυτά, ξερό κεφάλι,

δεν είναι άλλο τίποτε, παρά χλωρούχον κάλι».

Αλλά αυτό που μετατρέπει το χλωριούχο κάλιο σε δάκρυα, καρπό ανθρώπινου αισθήματος, είναι ακριβώς η ιδιαιτερότητα του ανθρώπινου προσώπου, που, ως κορωνίδα της δημιουργίας, δίνει ζωή και νόημα σε όλα τα υλικά στοιχεία που περιβάλλουν τη ζωή του.  

Κάτι τέτοιο ίσως να υπονοεί ο ποιητής με τους παραπάνω γλυκόπικρους –αν και κρυμμένους κάτω από σατιρικό πέπλο– στίχους του.
__________________________ 

Πηγή

*Ο Βασίλης Μαλισιόβας είναι φιλόλογος – επιμελητής εκδόσεων και συγγραφέας.
vasilis.malisiovas@gmail.com