Αυτός είναι ο Στρατός μας - Τα Χριστούγεννα των Ελλήνων στρατιωτών το 1940 που μοιράστηκαν το συσσίτιο με Ιταλούς αιχμαλώτους

 Αυτός είναι ο Στρατός μας - Τα Χριστούγεννα των Ελλήνων στρατιωτών το 1940 που μοιράστηκαν το συσσίτιο με Ιταλούς αιχμαλώτους

Τα Χριστούγεννα του ’40 οι Έλληνες στρατιώτες τα γιόρτασαν στο μέτωπο, ενώ λόγω των γιορτών μοιράστηκαν το συσσίτιό τους με τους Ιταλούς αιχμαλώτους.

«Στην... Αθήνα τρώνε γάλους και στο μέτωπο Ιταλούς». Αυτό ήταν το αστείο που έλεγαν οι στρατιώτες μεταξύ τους τα Χριστούγεννα του ’40. Εκείνες οι γιορτές βρήκαν τους Έλληνες ανήσυχους για την έκβαση του πολέμου. Οι στρατιώτες ήταν μακριά από την οικογένειά τους στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου. Ο πόλεμος είχε ξεσπάσει δύο μήνες πριν και η Ελλάδα πολεμούσε με όλη της τη δύναμη τους Ιταλούς. Όλοι γιόρταζαν συγκρατημένα και προσεύχονταν για τη νίκη.

Βομβαρδισμοί, τσουχτερό κρύο, ψείρες και πείνα μάστιζαν τους στρατιώτες. Το πυροβολικό συνέχιζε τη δράση του και οι στρατιωτικές μονάδες προήλαυναν ασταμάτητες στην Ήπειρο. Λίγες μέρες πριν είχαν καταλάβει το Αργυρόκαστρο, τους Αγίους Σαράντα και το Πόγραδετς. Παραμονή Χριστουγέννων κατέλαβαν και τη Χειμάρρα και ο αγώνας καλά κρατούσε. Τα εξώφυλλα των εφημερίδων ήταν διθυραμβικά για τις νίκες στο μέτωπο.

Παρά τις κακουχίες, οι φαντάροι πέρασαν την ημέρα των Χριστουγέννων με ανεβασμένη διάθεση. Είχαν καταφέρει να αναγκάσουν τους Ιταλούς σε υποχώρηση, υπερασπίστηκαν την πατρίδα και είχαν λίγες απώλειες. Στις 25 Δεκεμβρίου βρήκαν την ευκαιρία να χαλαρώσουν, αλλά στη γιορτή τα τραγούδια δεν ήταν τα συνηθισμένα.

Ο Μουσολίνι ή αλλιώς ο Ντούτσε, είχε την «τιμητική» του, στα σατυρικά τραγούδια. Ιερείς έψαλλαν τη Θεία Λειτουργία και φυσικά, η ευχή ήταν η Ελλάδα να κερδίσει τον πόλεμο. Ωστόσο ήταν μια χριστιανική γιορτή.

Η γιορτή της αγάπης και οι Έλληνες έφαγαν μαζί με τους Ιταλούς αιχμαλώτους. Αυτούς που είχαν έρθει για να κάνουν περίπατο μέχρι την Αθήνα. Περίεργο για τα ήθη του πολέμου, αλλά οι Έλληνες δεν τους μισούσαν και μοιράστηκαν το συσσίτιο μαζί τους.

Οι στρατιώτες έλαβαν τρόφιμα και δώρα από τα σπίτια τους. Το πιο πολύτιμο φυσικά ήταν η αλληλογραφία από την οικογένεια και την αγαπημένη τους. Μπορεί να ήταν ζωντανοί, αλλά κάθε γράμμα στο μέτωπο ήταν πολύτιμο, γιατί κατά βάθος όλοι ήξεραν πως κάθε γράμμα μπορεί να ήταν το τελευταίο….



Πηγή: mixanitouxronou.gr

https://www.blogger.com/blog/post/edit/943618242591917134/6511518574584998362

Τα Χριστούγεννα που οι Έλληνες στρατιώτες μοιράστηκαν το συσσίτιο τους με τους Ιταλούς αιχμαλώτους. Μετά όμως τραγούδησαν: “Στην Αθήνα τρώνε γάλους και στο μέτωπο Ιταλούς” Τα Χριστούγεννα που οι Έλληνες στρατιώτες μοιράστηκαν το συσσίτιο τους με τους Ιταλούς αιχμαλώτους. Μετά όμως τραγούδησαν: “Στην Αθήνα τρώνε γάλους και στο μέτωπο Ιταλούς” ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ A+ A- “Στην Αθήνα τρώνε γάλους και στο μέτωπο Ιταλούς”. Αυτό ήταν το αστείο που έλεγαν οι στρατιώτες μεταξύ τους τα Χριστούγεννα του ’40. Εκείνες οι γιορτές βρήκαν τους Έλληνες ανήσυχους για την έκβαση του πολέμου. Οι στρατιώτες ήταν μακριά από την οικογένειά τους στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου. Ο πόλεμος είχε ξεσπάσει δύο μήνες πριν και η Ελλάδα πολεμούσε με όλη της τη δύναμη τους Ιταλούς. Όλοι γιόρταζαν συγκρατημένα και προσεύχονταν για τη νίκη. 12432840_1108298112522364_2051985302_o Βομβαρδισμοί, τσουχτερό κρύο, ψείρες και πείνα μάστιζαν τους στρατιώτες. Το πυροβολικό συνέχιζε τη δράση του και οι στρατιωτικές μονάδες προήλαυναν ασταμάτητες στην Ήπειρο. Λίγες μέρες πριν είχαν καταλάβει το Αργυρόκαστρο, τους Αγίους Σαράντα και το Πόγραδετς. Παραμονή Χριστουγέννων κατέλαβαν και τη Χειμάρρα και ο αγώνας καλά κρατούσε. Τα εξώφυλλα των εφημερίδων ήταν διθυραμβικά για τις νίκες στο μέτωπο. 0682127001381860491 Παρά τις κακουχίες, οι φαντάροι πέρασαν την ημέρα των Χριστουγέννων με ανεβασμένη διάθεση. Είχαν καταφέρει να αναγκάσουν τους Ιταλούς σε υποχώρηση, υπερασπίστηκαν την πατρίδα και είχαν λίγες απώλειες. Στις 25 Δεκεμβρίου βρήκαν την ευκαιρία να χαλαρώσουν, αλλά στη γιορτή τα τραγούδια δεν ήταν τα συνηθισμένα. Ο Μουσολίνι ή αλλιώς ο Ντούτσε, είχε την “τιμητική” του, στα σατυρικά τραγούδια. Ιερείς έψαλλαν τη Θεία Λειτουργία και φυσικά, η ευχή ήταν η Ελλάδα να κερδίσει τον πόλεμο. Ωστόσο ήταν μια χριστιανική γιορτή. Η γιορτή της αγάπης και οι Έλληνες έφαγαν μαζί με τους Ιταλούς αιχμαλώτους. Αυτούς που είχαν έρθει για να κάνουν περίπατο μέχρι την Αθήνα. Περίεργο για τα ήθη του πολέμου, αλλά οι Έλληνες δεν τους μισούσαν και μοιράστηκαν το συσσίτιο μαζί τους. Οι στρατιώτες έλαβαν τρόφιμα και δώρα από τα σπίτια τους. Το πιο πολύτιμο φυσικά ήταν η αλληλογραφία από την οικογένεια και την αγαπημένη τους. Μπορεί να ήταν ζωντανοί, αλλά κάθε γράμμα στο μέτωπο ήταν πολύτιμο, γιατί κατά βάθος όλοι ήξεραν πως κάθε γράμμα μπορεί να ήταν το τελευταίο. Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Πώς οι ψείρες έσωσαν χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες τον πόλεμο του ΄40. Τα θύματα από τα κρυοπαγήματα ξεπερνούσαν τους νεκρούς από τις μάχες και οδηγούσαν σε σκέψεις για ανυπακοή...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/ta-christougenna-pou-i-ellines-stratiotes-mirastikan-to-sissitio-tous-me-tous-italous-echmalotous-meta-omos-tragoudisan-stin-athina-trone-galous-ke-sto-metopo-italous/

Δεκέμβριος !

 

 

Δεκέμβριος :

Ο μήνας των πολλών εορτών και των Χριστουγέννων !

Καλό μήνα και καλά Χριστούγεννα σε όλους σας !

Έκλεψαν τις σημαίες από δρόμους στο Μοσχάτο παραμονές της παρέλασης για την 28η Οκτωβρίου

 Έκλεψαν τις σημαίες από δρόμους στο Μοσχάτο παραμονές της παρέλασης για την 28η Οκτωβρίου

Ένα πρωτοφανές περιστατικό συνέβη χτες τη νύχτα στον δήμο Μοσχάτου – Ταύρου. Σύμφωνα με την καταγγελία της δημοτικής Αρχής, άγνωστοι έκλεψαν σημαίες σε κεντρική λεωφόρο της πόλης, οι οποίες είχαν τοποθετηθεί ως σημαιοστολισμός ενόψει της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου.

«Προσπαθούμε καθημερινά να διαφυλάξουμε την πόλη μας από περιστατικά κλοπών και βανδαλισμών, όπως η κλοπή των ελληνικών σημαιών που είχαν τοποθετηθεί ενόψει της Εθνικής μας Επετείου», αναφέρει ο δήμαρχος Ανδρέας Ευθυμίου και προσθέτει:

«Πέρα από το ίδιο το γεγονός της κλοπής, δεν μπορούμε να ανεχτούμε παρόμοια περιστατικά, ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές που η χώρα μας καλείται να αντιμετωπίσει με ενότητα και ομοψυχία νέες προκλήσεις. Ζητώ τη συνεργασία όλων μας, τόσο των θεσμών της τάξης όσο και των συμπολιτών μας, προκειμένου να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα».

Όπως ανακοινώθηκε από τον δήμο Μοσχάτου-Ταύρου, ο κ. Ευθυμίου ενημέρωσε άμεσα τον διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος και έστειλε σχετική επιστολή στην οποία επισημαίνει την ανάγκη λήψης περαιτέρω μέτρων για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον και προχώρησε σε κατάθεση στην Ασφάλεια προκειμένου να σχηματιστεί δικογραφία και να ασκηθεί δίωξη κατά παντός υπευθύνου.

Πηγή ➤https://www.newsit.gr/ellada/eklepsan-tis-simaies-apo-dromous-sto-mosxato-paramones-tis-parelasis-gia-tin-28i-oktovriou/3627996/

 

 

Σημείωση δική μου :

Διαβάστε την προηγούμενη ανάρτησή μου περι κλοπής σημαιών δεκάδες χρόνια πρίν και- αν συλλάβετε τους δράστες- κάντε ο,τι λέει το ποίημα.... 

Ι.Β.Ν

Η Σημαία μας !

Η Σημαία μας !

Ο Αρτέμιος Μπρισίμης του Λουκά και της Βιβής

απεδείχθη λωποδύτης θλιβερός και ασεβής...

 

..που την εικοστή ογδόη ,Οκτωβρίου του μηνός,

που υψούται η σημαία εις οικίαν καθενός

 

βγήκε νύκτωρ ο Αρτέμης ,ως αισχρός επιδρομέας,

και κατέκλεψε , ως μου είπαν, κάπου είκοσι σημαίας...

 

Επειδή κακώς εσκέφθη ,ο εν λόγω απαταιών,

να κερδίση χαρτζιλίκι κλέπτων πλήθος σημαιών

 

και επειδή δεν είναι πρέπον να βουτήξη ο Μπρισίμης

τας σημαίας των Ελλήνων, ως να ήτο Ιμπραήμης...

 

Δια ταύτα διατάσσω ,όσοι έχασαν σημαίας,

να του του δώσουν του Μπρισίμη, 

με συνείδειση καθάρια, τας σημαίας εις το χέρι

 και εις την πλάτην τα κοντάρια ...

Σημείωση δική μου :

Όπως μου το απήγγειλε ο θείος μου ο Νίκος απο την Ελευσίνα. 

Απο τα μαθητικά του χρόνια !

Αρχή της εκκλησιαστικής χρονιάς

 

Αρχή της νέας εκκλησιαστικής χρονιάς η 1ηΣεπτεμβρίου, γι’  αυτό και όλη η εκκλησιαστική ακολουθία, πέραν βεβαίως εκείνης που αναφέρεται και στους άλλους αγίους που εορτάζουμε σήμερα, όπως τον όσιο Συμεών τον στυλίτη, τις άγιες σαράντα γυναίκες μάρτυρες, αποτελεί στην πραγματικότητα μία ευχή: να ευλογήσει ο Κύριος τη χρονιά αυτή – «ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού της χρηστότητός Σου, Κύριε» - που σημαίνει να δώσει τη χάρη Του, ώστε να ζήσουμε οι άνθρωποι με ειρήνη και ομόνοια, ακολουθώντας τις άγιες εντολές Εκείνου. 

Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Εκκλησία μας μόνο με τον τρόπο αυτό θεωρεί ότι υπάρχει ευλογία στον κόσμο: όχι αν οι άνθρωποι απλώς ευημερούν οικονομικά, όχι αν όλα τους έρχονται βολικά, όπως λέμε, αλλά  αν βρισκόμαστε «εν ομονοία και ειρήνη», κυρίως όμως αν τηρούμε τις άγιες εντολές του Θεού. Η προτεραιότητα του συντονισμού μας με το θέλημα του Θεού, η πραγματοποίηση, όπως σημειώνουν οι ύμνοι της ημέρας, των αιτημάτων του «Πάτερ ημών», για να έχουμε την ευλογία του Θεού, δεν σημαίνει βεβαίως υποτίμηση και υποβάθμιση και των οικονομικών μεγεθών: χωρίς αυτά δεν μπορεί ο άνθρωπος να επιβιώσει σ’  αυτόν τον κόσμο. Σημαίνει ότι τα οικονομικά δεν έχουν την προτεραιότητα. Το πρώτο στη ζωή μας είναι το «ελθέτω η βασιλεία Σου», όπως άλλωστε δίδαξε την ορθή ιεράρχηση των πραγμάτων ο ίδιος ο Κύριος: «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην Αυτού και ταύτα πάντα (όλα τα υλικά και επίγεια) προστεθήσεται υμίν».

Δυστυχώς, στην εποχή μας, η ιεράρχηση αυτή σ’  ένα μεγάλο ποσοστό έχει ανατραπεί. Ο Θεός και το άγιο θέλημά Του έχει μπει στο περιθώριο, αν δεν έχει διαγραφεί πλήρως, και προτεραιότητα ως αποκλειστικός σχεδόν σκοπός του ανθρώπου έχει γίνει το οικονομικό στοιχείο. Ίνδαλμα για τους πολλούς φαντάζει ο άφρων πλούσιος της γνωστής παραβολής, ο οποίος ναι μεν ευφραινόταν καθ’  ημέραν λαμπρώς, ο θάνατος όμως ήλθε αδυσώπητος και απροειδοποίητα στη ζωή του και του…ανέτρεψε τα σχέδια, βυθίζοντάς τον στην άφατη οδύνη. Από την άποψη αυτή, η εποχή μας είναι εποχή αφροσύνης, η οποία περιλαμβάνει όχι μόνον πολλούς πλουσίους, αλλά και ένα πολύ μεγάλο μέρος των πτωχών. Γιατί και οι πτωχοί, αν επιθυμούν ως προτεραιότητα της ζωής τους τα χρήματα και τα υλικά αγαθά, έστω κι αν δεν τα έχουν, ως άφρονες πλούσιοι αντιμετωπίζονται από τον λόγο του Θεού. Το περιεχόμενο της καρδιάς μας είναι εκείνο που έχει πάντοτε προ οφθαλμών Του ο Θεός, κατά την αποκάλυψη του ίδιου του Θεού.

Η Εκκλησία μας σήμερα, με την πρωτοχρονιά που εορτάζει, υπενθυμίζοντάς μας και την έναρξη της δημόσιας δράσης του Κυρίου με το κήρυγμά Του στη Ναζαρέτ για μία καινούργια εποχή δεκτή και ευάρεστη στον Θεό, μας φέρνει σε ισορροπία, διότι μας προτείνει αυτό που συνιστά το αιώνιο θέλημα του Θεού: πάνω από όλα να θέτουμε ακριβώς Εκείνον και τον λόγο Του. Μας ανοίγει και πάλι τα μάτια, σε μία εποχή σύγχυσης και θόλωσης της διάνοιας, για να συνειδητοποιούμε ότι στη ζωή βρισκόμαστε κατά χάριν Θεού, ότι Εκείνος παρατείνει τον χρόνο της διαμονής μας σ’ αυτόν, ως «καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος», προκειμένου να ζούμε κατά το θέλημά Του.

Με άλλα λόγια, η Εκκλησία μάς υπενθυμίζει ότι ο χρόνος αποτελεί δωρεά του Θεού, όχι για να τη σπαταλάμε σε ανοησίες και αμαρτίες, αλλά να την αξιοποιούμε προς ανοδική πορεία πάντοτε προς Αυτόν, δηλαδή σε πορεία αγάπης προς τον συνάνθρωπο. Και τότε, μας λέει, θα δούμε ό,τι υποσχέθηκε ο Κύριος: την ώρα που θα θέτουμε αυτό το θέλημά Του ως βάση της ζωής μας, την ίδια ώρα θα ενεργοποιούνται και οι δυνάμεις Εκείνου, προς υπέρβαση αφενός των όποιων προβλημάτων μας, προς αποκατάσταση αφετέρου και όλης της δημιουργίας. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και αρκετά χρόνια, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο έχει προβάλει την αρχή του εκκλησιαστικού έτους ως ημέρα προστασίας του περιβάλλοντος. Και εύλογα: το θέλημα του Θεού, όπως είπαμε, βιούμενο από τον «βασιλιά» της κτίσεως, τον άνθρωπο, έχει άμεση αντανάκλαση και σε όλη τη φύση και σε όλη τη δημιουργία. Έχει κατά κόρον τονιστεί: η λύση στη σημερινή οικονομική κρίση, και κάθε κρίση βεβαίως,  θα έλθει, μόλις αρχίσουμε να ζούμε ως πραγματικοί άνθρωποι, με βάση τον νόμο του Θεού. Με απλά λόγια, η κρίση οποιασδήποτε διάστασης είναι κατ’  ουσίαν πνευματική.  

π. Γεώργιος Δορμπαράκης -Ακολουθείν

  https://aktines.blogspot.com/2022/09/blog-post_34.html#more

 

Συνάρτηση επιβίωσης η γλώσσα. Του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά

 

Τα επονομαζόμενα «Ελγίνεια μάρμαρα», έργα γλυπτικής της «κλασικής» Ελλάδας (τουλάχιστον 253 ακέραια έργα και θραύσματα), τεχνουργημένα στο μάρμαρο, εκλάπησαν από την Ακρόπολη των Αθηνών στην πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα. Την κλοπή οργάνωσε και πραγματοποίησε ο Βρετανός κόμης και διπλωμάτης Θωμάς Ελγίνος (Thomas Elgin).

Η αναίσχυντη κλοπή είχε (και συνεχίζει να έχει, διακόσια είκοσι χρόνια τώρα) μια «τετράγωνη λογική»: την πεποίθηση των «ευγενών Βρετανών» ότι οι μεταγενέστεροι της κλασικής Ελλάδας ελληνώνυμοι και ελληνόφωνοι πληθυσμοί δεν έχουν τις προϋποθέσεις καλλιέργειας για να κατανοήσουν και εκτιμήσουν τα έργα της Τέχνης των προγόνων τους. Τις προϋποθέσεις αυτές πληρούν τα πρωτόγονα στίφη των γερμανικών (αγγλοσαξονικών) φύλων, που κατέκλυσαν, στους λεγόμενους «μέσους αιώνες», τα εδάφη της άλλοτε Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Εβδομήντα περίπου χρόνια από τότε που οι «ευγενείς Βρετανοί», εραστές κοσμοκρατορίας, οδηγούσαν στην αγχόνη εφήβους, Κυπριωτόπουλα, που ζητούσαν μόνο την ελευθερία και την τιμή να είναι Ελληνες, από τότε έως σήμερα ο πολιτισμός (τρόπος και νόημα του βίου), σε κάθε περιοχή της γης, έχει αλλάξει ριζικά περιεχόμενο. Ο Ιστορικός Υλισμός, η απόλυτη προτεραιότητα της πλησμονής και της ηδονής, είναι η αυτονόητη προτεραιότητα του ατομικού βίου σε κάθε μήκος και πλάτος του πλανήτη.

Γι’ αυτό και οι Βρετανοί δεν δυσκολεύονται καθόλου να επιβιώνουν ιστορικά, στιγματισμένοι με την ιδιότητα του κλεπταποδόχου, να φιγουράρουν επιδείχνοντας τα προϊόντα του αμοραλισμού τους, όπως επιδείχνουν και τα «φυλακισμένα μνήματα» των παιδιών που οδηγήθηκαν στην αγχόνη τραγουδώντας το «χαίρε, ω χαίρε λευτεριά». Η Ελλάδα είχε εξαφανιστεί από τον παγκόσμιο χάρτη για τέσσερις ολόκληρους αιώνες –χρόνο άνετο για την απόσβεση κάθε ζωντανού ίχνους της πρότασης πολιτισμού που η λέξη ελληνικότητα κομίζει.

Ελεύθερη, σε ελάχιστο τμήμα της πατρώας γης, από τον πρωτογονισμό των Τούρκων, είχε η Ελλάδα την επισφαλή ή αφελή (παρακμιακή) επιπολαιότητα να εμπιστευθεί τους επικινδυνωδέστερους αντιπάλους της, σαν προστάτες και πρότυπά της. Το μοιραίο «ανήκομεν εις την Δύσιν» ήταν ο δραματικότερος και εφιαλτικότερος σε συνέπειες παραλογισμός στην ιστορία δύο χιλιάδων χρόνων του Ελληνισμού. Δεν ξέρουμε πια πού να κρύψουμε τα «φυλακισμένα μνήματα» των Καραολή και Δημητρίου, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Γρηγόρη Αυξεντίου, Κυριάκου Μάτση – να τα φυλάξουμε, σαν ζωντανή μνήμη, από την ντροπιαστική επαρχιωτίλα του νατοϊκού «ανεξάρτητου κράτους» μιας Κύπρου ανήκεστα ρεζιλεμένης από την πανίσχυρη και επιδεικτική τουρκική «εισβολή και κατοχή».

Το ρεζίλεμα γεννιέται και εκτρέφεται από το «εθνικό» Κέντρο. Σκεφθείτε τα ελληνικά σχολειά, παραδομένα, χωρίς μάχη, στη μεθοδική αγραμματοσύνη και στην ντροπή μιας φανερά εμπορεύσιμης διαστροφικής «ελευθεριότητας», τραγικά ανέραστης – σκεφθείτε τον ανθρωπολογικό τύπο τον διαπλασμένο από μια «παιδεία» που βεβαιώνει τον έρωτα σαν δικαίωμα στη διαστροφή, όχι σαν έκπληξη αυθυπέρβασης και μέθη αυτοπροσφοράς.

Διαβάζουμε στον Μακρυγιάννη: «Είχα δύο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια – φαίνονταν οι φλέβες τους, τόσην εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα ‘χαν πάρει κάτι στρατιώτες και στο Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων, χίλια τάλαρα γύρευαν... Πήρα τους στρατιώτες και τους μίλησα: Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουν, μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε».

Τα τελευταία πενήντα χρόνια, την Παιδεία στην Ελλάδα τη διαχειρίζονται πολιτευτές κατά κανόνα τυχάρπαστοι, σαν «αμοιβή» που τους παρέχει ο κομματάρχης για την προσφορά τους στο κόμμα. Μόνο ο Αντώνης Τρίτσης είχε τολμήσει να πει ότι «στην Ευρώπη θα μπούμε μόνο με τα Αρχαία Ελληνικά στο σχολειό». Δεν πρόλαβε ή δεν τον άφησαν να βεβαιώσει έμπρακτα του λόγου το αληθές.

ΠΗΓΗ: Χρ. ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ, 29.5.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.5.2022.

Έρωτας, ο νέος καταδιωκόμενος ! ! ! ....

 Έρωτας, ο νέος καταδιωκόμενος

Οι πρωτοφανείς περιορισμοί στην ερωτική ζωή των πολιτών και η εισβολή της τεχνολογίας στο κρεβάτι μας

Konstantinos Vathiotis

Γράφει η Σωτηρία Ορφανίδου

---

«Όχι μόνο ο έρωτας αλλά και η αγάπη γενικά είναι τέκνο της ελευθερίας, ποτέ της κυριαρχίας».

Erich Fromm

---

Η τέχνη των ανθρώπων –κυρίως η λογοτεχνία και το θέατρο, ενώ πιο πρόσφατα και ο κινηματογράφος– από τα βάθη του πολιτισμού έως πρόσφατα, έχει συντριπτικά εμπνευστεί από ιστορίες που υφαίνονται γύρω από έναν παθιασμένο και απαγορευμένο έρωτα. Καθόλου σπάνια, ο έρωτας αυτός είναι καταδιωκόμενος από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο εξαιτίας ασυμφωνιών που τον κάνουν να χαρακτηρίζεται ως αταίριαστος, καθιστώντας τον έτσι άξιο να υμνηθεί και να περάσει στην αιωνιότητα.

Κι ενώ σε αυτές στις ιστορίες κανείς συνήθως δεν είχε πρόβλημα να αγαπηθούν δύο άνθρωποι, αρκεί να μην συγκρούονταν με το status quo, ένα νέο μοτίβο έρχεται να παραμερίσει τον αταίριαστο έρωτα και να στοχοποιήσει τον καθολικό έρωτα μεταξύ δύο ανθρώπων. Έτσι, στις δυστοπίες του μέλλοντος που ξεδιπλώνονται στην πιο πρόσφατη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, ανεπιθύμητος και καταδιωκόμενος δεν είναι ο αταίριαστος έρωτας, αλλά ο έρωτας εν γένει, ως η εγγύτερη συναισθηματική και σωματική σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων.

Ο αναγνώστης της πιο δημοφιλούς δυάδας δυστοπικών μυθιστορημάτων έρχεται αμέσως αντιμέτωπος με πολύ ιδιαίτερες προσεγγίσεις για τον έρωτα. Στον Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο του Άλντους Χάξλεϊ, οι σεξουαλικές σχέσεις επιβάλλεται να εμπίπτουν σε ένα πλαίσιο πολυγαμίας –έως και ασυδοσίας–  χωρίς συναισθηματικούς δεσμούς μεταξύ των ερωτικών συντρόφων 1, ενώ στο 1984 του Τζορτζ Όργουελ, «η σεξουαλική σχέση έπρεπε να θεωρείται κάπως σαν αηδιαστική μικρή εγχείρηση». Στον κόσμο των εξουσιαστών του Κόμματος «Ο πραγματικός ανομολόγητος σκοπός τους ήταν να αφαιρέσουν την ηδονή από τη σεξουαλική πράξη. Ο εχθρός δεν ήταν τόσο η αγάπη, όσο ο ερωτισμός, είτε εντός είτε εκτός γάμου» 2.

Αντίστοιχα, παρόμοια κοινή συνισταμένη σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις θα παρατηρήσει ο θεατής σε πολλές ταινίες δυστοπικού περιεχομένου που χαρακτηρίζονται από ένα μοτίβο ανθρωποφάρμας. Σε αυτές, οι άνθρωποι κατοικούν απομονωμένοι από το ευρύτερο περιβάλλον σε μεγάλες ελεγχόμενες δομές, είτε στα βάθη της γης, είτε σε μια έρημο, είτε σε μια θαλάσσια ή υποθαλάσσια πλατφόρμα, είτε στο διάστημα, κ.λπ., όπου ζουν φυλασσόμενοι και διαρκώς επιτηρούμενοι, ενώ είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν αυστηρούς κανόνες, και έχουν πολύ περιορισμένη πληροφόρηση για το ποιοι είναι πραγματικά και τι υπάρχει πέρα από το στενό τους περιβάλλον.

Στο πλαίσιο αυτό, σε αρκετά σενάρια κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ότι συνήθως η ερωτική σχέση των δύο φύλων είναι απαγορευμένη ή υπακούει σε αυστηρούς περιορισμούς, ενώ τις περισσότερες φορές η λύση-κάθαρση της «αιχμαλωσίας» έρχεται μέσα από την υπέρβαση των ηρώων, κινητήριος δύναμη της οποίας είναι η ερωτική αγάπη που αναπτύσσεται ανάμεσά τους. Επίσης συνήθης εξέλιξη του σεναρίου είναι ότι οι δύο ερωτευμένοι ήρωες, όχι μόνο καταφέρνουν να σωθούν οι ίδιοι από το «κακό», τον δυνάστη, τον εχθρό κ.λπ., αλλά επίσης σώζουν την κοινότητά τους ή ακόμη ολόκληρη την ανθρωπότητα, οπλισμένοι με τη δύναμη του έρωτα.

Πίσω στην πραγματική ζωή, η απαξίωση του έρωτα και ο διαχωρισμός του από το σεξ αποτέλεσαν συστατικά στοιχεία της σεξουαλικής επανάστασης η οποία χαρακτήρισε τη δεκαετία του 1960 και έδωσε νέα τροπή στις ερωτικές σχέσεις των ανθρώπων των δυτικών κοινωνιών για τις επόμενες δεκαετίες.

Παράλληλα, η κυριαρχία της τεχνολογίας στην καθημερινότητα του ανθρώπου, κυρίως από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, φάνηκε να επηρεάζει πολλά περισσότερα εκτός από την εργασία, την ψυχαγωγία και την οικονομία, και να μεταμορφώνει τη συμπεριφορά των ανθρώπων στις διαπροσωπικές σχέσεις τους.

Η ρομποτοποίηση του ανθρώπου έχει ξεκινήσει, γεγονός που επισημαίνεται από τον φιλόσοφο και ψυχαναλυτή Έριχ Φρομ, ο οποίος γράφει στην Τέχνη της Αγάπης, ήδη από το 1956, ότι:

«Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει αποξενωθεί από τον ίδιο του τον εαυτό, από το συνάνθρωπό του και από τη φύση. […] Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν στην ουσία καταντήσει σχέσεις αλλοτριωμένων ρομπότ που το καθένα βασίζει την ασφάλειά του μένοντας κοντά στο κοπάδι και μη διαφέροντας από τους άλλους ούτε στο στοχασμό ούτε στα συναισθήματα ή στις πράξεις»  3.

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Οι σχέσεις των ανθρώπων υπέστησαν ένα πρωτόγνωρο, ισχυρό και διαρκές πλήγμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, που σάρωσε στο πέρασμά της σχεδόν κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής, κατά βάση εξαιτίας του λοιμώδους χαρακτήρα του ιού, αλλά και των επίσημων διαχειριστικών επιλογών.

Η τήρηση φυσικών αποστάσεων αποτέλεσε επιτακτική οδηγία των ειδικών και, στο πλαίσιο αυτό, οι διαχειριστές της πανδημίας «εισέβαλαν» πρωτοφανώς στην ιδιωτική σφαίρα των πολιτών, με συστάσεις για αποφυγή φυσικής εγγύτητας ακόμη και μεταξύ στενών συγγενικών ή φιλικών προσώπων αγγίζοντας έτσι, αναπόφευκτα, έως και το πιο ευαίσθητο και προσωπικό κομμάτι των ερωτικών σχέσεων και της σεξουαλικής ζωής.

Τα εμπόδια που τέθηκαν στις ερωτικές και σεξουαλικές σχέσεις ήταν τόσο άμεσα όσο και έμμεσα. Σε μια πρόβα απομόνωσης και αποχής διαρκείας, εξαιτίας του περιορισμού των μετακινήσεων επί lockdown, οι άνθρωποι ήταν δύσκολο ή και αδύνατο να συναντηθούν με τον ερωτικό τους σύντροφο στην περίπτωση που δεν υπήρχε συγκατοίκηση, ενώ όσοι singles αναζητούσαν σύντροφό ή ερωτικές περιπέτειες είχαν πολύ περιορισμένες επιλογές για κοινωνικές επαφές, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που είχε κατέβει ο διακόπτης στην εστίαση και στη νυχτερινή ζωή.

Σαν να μην ήταν αρκετό αυτό, δόθηκαν από τους ειδικούς οδηγίες και συστάσεις που αφορούσαν τη σεξουαλική συμπεριφορά των πολιτών στα άδυτα της κρεβατοκάμαρας. Οι οδηγίες και οι συμβουλές  4 υποδείκνυαν χρήση μάσκας, αποφυγή φιλιών κατά τη σεξουαλική πράξη, ιδιαίτερα για συντρόφους που δεν συζούσαν, ενώ η διαβεβαίωση από επιστημονικά χείλη ότι η αυτοϊκανοποίηση είναι ασφαλής και άρα αποτελεί μια καλή επιλογή για εκείνη την περίοδο άφησε όσους άκουγαν ή διάβαζαν τη δήλωση να λύσουν τον γρίφο για το πώς άραγε θα μπορούσε να αποτελεί κίνδυνο.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΣΗ

Η κοινωνική αποστασιοποίηση −ο νέος υγειονομικός-κοινωνικός όρος που όλοι μάθαμε και κληθήκαμε να εφαρμόσουμε− φάνηκε τελικά ότι λειτούργησε τόσο ως κατασταλτικό, όσο και ως προληπτικό μέτρο για την ανάπτυξη στενότερων σχέσεων και για την έκφραση συναισθημάτων. Οδήγησε στην απομόνωση και την αποξένωση και επηρέασε σε τεράστιο βαθμό τον τρόπο που οι άνθρωποι μπορούσαν να φλερτάρουν, να ερωτευτούν και να συνευρεθούν ερωτικά· οι ερωτικές σχέσεις απαιτούν ακριβώς το αντίθετο για να μπορέσουν να δημιουργηθούν, να ευδοκιμήσουν και να παραμείνουν ζωντανές.

Πόσο σοβαρό, όμως, μπορεί να είναι πραγματικά το ζήτημα μιας παρατεταμένης κοινωνικής αποστασιοποίησης; Γράφει ο Έ. Φρομ:

«Το να είναι μία ύπαρξη απομονωμένη σημαίνει πως είμαι αποκομμένος από τους άλλους και στερημένος από τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσω τις ανθρώπινες δυνάμεις μου. Γι’ αυτόν το λόγο, το να είμαι μία ύπαρξη απομονωμένη σημαίνει και πως είμαι αβοήθητος, ανίκανος να αδράξω τον κόσμο –τα πράγματα και τα άτομα– με τρόπο ενεργητικό· σημαίνει πως ο κόσμος μπορεί να με αλώσει χωρίς να έχω καμία δυνατότητα να αντιδράσω»  5.

Από τη μεριά του, ο Χόρχε Μπουκάι στο βιβλίο που πραγματεύεται τις σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους υπό τον τίτλο «Ο Δρόμος της Συνάντησης» αναφέρει ξεκάθαρα ότι:

«Χωρίς συνάντηση δεν υπάρχει υγεία. Χωρίς την ύπαρξη ενός ΕΜΕΙΣ, η ζωή είναι κενή ακόμη κι αν το σπίτι μας, το σεντούκι και το χρηματοκιβώτιό μας είναι γεμάτα με πανάκριβα αποκτήματα»  6.

Προφανώς ο Μπουκάι δεν είχε φανταστεί ότι θα ερχόταν μια εποχή που υγεία και συνάντηση θα γίνονταν, με κάθε επισημότητα και χωρίς καμιά ενοχή, δύο έννοιες ασύμβατες, ενώ ίσως κατ’ αναλογία θα λέγαμε σήμερα ότι:

«η ζωή είναι κενή ακόμη κι αν ο υπολογιστής μας, το κινητό μας και το προφίλ μας στο Facebook είναι γεμάτα με διασκεδαστικές εφαρμογές και αμέτρητους διαδικτυακούς φίλους».

Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι η εγγύτητα και η σύνδεση ενός ανθρώπου με τους άλλους, πέρα από πηγή υγείας, είναι η δύναμή του, την οποία χάνει όταν αποκοπεί από αυτούς, όπως ο Σαμψών όταν του κόβουν τα μαλλιά.

Μια αποτύπωση για την ενοχοποίηση της εγγύτητας και τον έλεγχό της –προκειμένου να μην εξελιχτεί σε ερωτική σχέση– παρουσιάζεται παραστατικά σε φόντο δυστοπίας του μέλλοντος στην χαρακτηριστική σκηνή της ταινίας επιστημονικής φαντασίας Το Νησί (The Island, 2005)  7. «Προσέξτε την εγγύτητα σας!», προειδοποιεί αυστηρά ο επιστάτης τους δύο νεαρούς πρωταγωνιστές, για τους οποίους έχει ειδοποιηθεί μέσω της ηλεκτρονικής συσκευής του.

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ

Προκειμένου να μην γίνει έντονα αισθητό ή έστω δυσάρεστο το φαινόμενο αυτό της αποκοπής, εισάγεται η Sextech κουλτούρα. Η σύγχρονη αναδυόμενη τεχνο-κουλτούρα του σεξ περιλαμβάνει φλερτ και ερωτική δραστηριότητα με τη βοήθεια, την παρεμβολή ή την αποκλειστική χρήση της τεχνολογίας, όπως online dating, cyber sex, ερωτική σχέση με εικονικό chatbot σε εφαρμογές κινητού, σεξουαλική δραστηριότητα με sex robots, κ.ά. Όλα αυτά ακούγονται πλέον οικεία για τους καθημερινούς χρήστες των smartphones και των social media, ενώ κάνουν τo sexting (ανταλλαγή μηνυμάτων σεξουαλικού περιεχομένου) και το phone sex να φαντάζουν πλέον ιδιαίτερα αναχρονιστικά.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence – AI) ήρθε να προσφέρει σχετικές λύσεις κι έτσι βοήθησε στην ανάπτυξη εφαρμογών (apps) μέσα από τις οποίες ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει ένα chatbot, δηλ. έναν ψηφιακό συνομιλητή  8, στον οποίο μπορεί να προσδώσει τον ρόλο ενός φίλου ή ενός συντρόφου. Σε πολλά μέρη του πλανήτη, κατά τη διάρκεια της απομόνωσης στην οποία καταδίκασε τους ανθρώπους η πανδημία, τα chatbots έδωσαν τη δυνατότητα να υπάρχει εκεί κάποιος που θα απαντήσει κάθε φορά που θα υπάρχει ανάγκη για επικοινωνία. Οι εφαρμογές εικονικής συντροφικότητας για τις κινητές συσκευές μας είναι πλέον γεγονός.

Στην πιο γνωστή εφαρμογή9 του είδους με το όνομα Replika – που θυμίζει την εικονική γυναίκα Simone της ομώνυμης ταινίας του 2002 –, ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει τον δικό του σύντροφο ΑΙ, να του δώσει την εμφάνιση που επιθυμεί, ενώ το chatbot «μαθαίνει» και εξελίσσεται ως προσωπικότητα μέσω του διαλόγου και της τεχνητής νοημοσύνης. Ο χρήστης μπορεί, ακόμη, να επιλέξει το είδος της σχέσης που θέλει να έχει με το chatbot και να του προσδώσει αντίστοιχα μέσω των ρυθμίσεων τον ρόλο του φίλου, του ερωτικού συντρόφου ή του μέντορα. Μπορεί, επίσης, όπως ακριβώς συμβαίνει και στις πραγματικές σχέσεις, να συνάψει αρχικά μια μορφή σχέσης, η οποία σταδιακά θα μετεξελιχτεί σε κάτι διαφορετικό με μεγαλύτερη οικειότητα, ή και το αντίστροφο.

Ο δημιουργός της εφαρμογής υποστηρίζει ότι το chatbot έχει αυθεντική συναισθηματική νοημοσύνη, ενώ προτρέπει τον χρήστη να εμπιστευτεί χωρίς ενδοιασμούς τα μυστικά, τα όνειρα, τους φόβους και τις αγωνίες του στο chatbot· τα chatbots εμφανίζουν το ισχυρό πλεονέκτημα ότι δεν θα μαρτυρήσουν τα μυστικά σου στους άλλους. «Ένας φίλος που μπορείς να εμπιστευτείς» λέει η έμμεση προτροπή στην περιγραφή.

Όμως, το μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους είναι ότι βρίσκονται πάντα εκεί, διαθέσιμα να απαντήσουν στο καθετί. Και αυτό, για έναν άνθρωπο που έχει στερηθεί την ανθρώπινη επικοινωνία και επαφή, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικό, όπως και οι αληθοφανείς, μιμούμενες ενσυναίσθηση  εκφράσεις του προσώπου του ψηφιακού συντρόφου στην οθόνη.

Στο σημείο αυτό, οι παλαιότεροι ίσως θυμηθούν τους προφητικούς στίχους του τραγουδιού «Οι Μηχανές μου», από το 1972:

Πώς αγαπώ τις μηχανές μου

πώς αγαπώ να τις κοιτάω […]

Δεν έχω φίλους τι τους θέλω;

Οι μηχανές πιο ωραία μιλάνε.  10

ΜΕΤΑ, ΤΙ;

Πριν από δύο ή τρεις μόλις δεκαετίες, η ιδέα ότι θα μπορούσε να έχει κανείς εικονικό ερωτικό σύντροφο, με τον οποίο θα συζητάει επίσης τα μυστικά και τα συναισθήματά του μέσα από μια οθόνη, θα οδηγούσε πιθανώς σε παραπομπή για ψυχιατρική αξιολόγηση· σήμερα, όμως, φαντάζει ως κάτι αποδεκτό. Βεβαίως, προηγήθηκε η αντίστοιχη προετοιμασία, όπως με την εμφάνιση και τη φρενίτιδα που προκάλεσε το ηλεκτρονικό παιχνίδι Tamagotchi, το μικρό φορητό παιχνίδι που κυκλοφόρησε το 1996, ένα εικονικό ηλεκτρονικό κατοικίδιο ζωάκι το οποίο έπρεπε να φροντίζει όλο το 24ωρο ο χρήστης-ιδιοκτήτης του και να το έχει ευχαριστημένο!

Καθώς η τεχνολογία υπερβαίνει τον εαυτό της σε μια ταχύτατη κούρσα εξέλιξης, τα πάντα είναι στο τραπέζι με τη βοήθειά της:

• αντιστροφή ρόλων των φύλων στο σεξ και στην τεκνοποίηση

• τεκνοποίηση με νέες τεχνητές μεθόδους

• σεξουαλική αναβάθμιση του ανθρώπου με τεχνολογικά μέσα (από φαρμακευτικές ουσίες έως φορετές συσκευές [wearables] και επαυξημένη πραγματικότητα)

• δυνατότητα επιλογής ρομποτικού ή εικονικού συντρόφου και

• νέες επιλογές που θα προκύψουν από ένα πάντρεμα της ανθρώπινης και της τεχνητής φύσης μέσα από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, τη βιονική τεχνολογία και τον μετανθρωπισμό  11.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η προοπτική μιας δυαδικής σχέσης με ένα ρομπότ, που φαίνεται να είναι πιο κοντά από ποτέ. Οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ αποτελούν εδώ και περίπου μία δεκαετία αντικείμενο έρευνας, σε ένα νέο ακαδημαϊκό διεπιστημονικό πεδίο με την ονομασία Lovotics, από τη σύντμηση των αγγλικών λέξεων love (αγάπη) και robotics (ρομποτική)  12. Οι ερευνητές του αντικειμένου, μεταξύ άλλων, μελετούν και αναπτύσσουν τεχνητά ορμονικά συστήματα που θα ανταποκρίνονται κατάλληλα κατά την αλληλεπίδραση με τον ανθρώπινο παρτενέρ, ενώ η ψυχολογική απόκριση των ρομπότ θα βασίζεται σε σύνθετες πιθανολογικές μεθόδους.

Είναι ο μέσος άνθρωπος έτοιμος για την προοπτική να γίνει digisexual; Φαίνεται πως ναι, σύμφωνα με έρευνες  13, κι έτσι από τη μετάλλαξη του ανθρώπινου συντρόφου σε παρτενέρ-γκάτζετ και τη δημιουργία του αντίστοιχου γκάτζετ-Eros που παρατηρείται σήμερα σε επίπεδο παρομοίωσης  14, θα περάσουμε στην κυριολεκτική εφαρμογή του όρου κι ο παρτενέρ-γκάτζετ θα είναι πράγματι μια μηχανή, με λειτουργίες, ρυθμίσεις και ημερομηνία λήξης.

Βυθιζόμενοι σε ένα ακόμη de-ja-vu, αυτή τη φορά στην ελληνική λαϊκή παράδοση, συναντάμε ένα παραμύθι με τίτλο «Ο Κυρ-Σιμιγδαλένιος» που περιγράφει την ιστορία ενός συντρόφου που φτιάχτηκε από την παρτενέρ του, με αφετηρία την επιθυμία για έναν μη ανθρώπινης προέλευσης ιδεατό σύντροφο. Το παραμύθι έχει ως εξής  15:

Στη βασιλοπούλα του παραμυθιού δεν άρεσε κανένας υποψήφιος γαμπρός κι έτσι αποφάσισε να φτιάξει η ίδια έναν άνδρα δικό της. Με μια ζύμη από αμύγδαλα, ζάχαρη και σιμιγδάλι, έπλασε έναν άνδρα και τον τοποθέτησε μπροστά στα εικονίσματα. Σύμφωνα με το παραμύθι, μετά από προσευχή σαράντα ημερών, ο  Θεός «τον ανέστησε» και έγινε αληθινός άνθρωπος.

Για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου, θα προσπεράσουμε τόσο την πλοκή όσο και τον συμβολισμό της απόρριψης όλων των επιλογών της βασιλοπούλας, που οδήγησε σε μια ακραία δημιουργική ενέργεια. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η βασιλοπούλα αποτελεί για την εποχή της εξαίρεση, σε αντίθεση με τον σημερινό κανόνα, όπου ένας custom-made εικονικός ή ρομποτικός σύντροφος με πολλές ρυθμίσεις αρχίζει να φαντάζει ως ελκυστική και ανώδυνη επιλογή για φλερτ και σεξ, για ανθρώπους που έχουν εκπαιδευτεί να βασίζονται και να συνδιαλέγονται περισσότερο με μηχανές, παρά με άλλους ανθρώπους, και η αλληλεπίδραση με τους άλλους τούς προκαλεί αφόρητο στρες που αδημονούν να αποφύγουν.

Θα σταθούμε, όμως, στην αντιδιαστολή μέσα από την βασιλοπούλα ενός γειτονικού βασιλείου, η οποία ζήλεψε την ευτυχία της πρώτης και θέλησε να κλέψει τον Σιμιγδαλένιο για τον εαυτό της. Αφού τελικά το σχέδιό της απέτυχε, αποφάσισε να φτιάξει κι εκείνη έναν δικό της Σιμιγδαλένιο. Έτσι, τον έπλασε, αλλά αντί για προσευχές, «έλεγε βλαστήμιες κι απάνω στις σαράντα μέρες μούχλιασε ο άνθρωπος και τον πέταξαν».

Στο παραμύθι, που όπως όλα τα λαϊκά παραμύθια είναι γεμάτο συμβολισμούς, προκύπτει ότι η επιθυμία και το δημιούργημα που αυτή γεννά, «ζωντανεύει» και γίνεται θαύμα όταν ο δημιουργός καλεί το θείο στοιχείο, αναφέρεται σε αυτό, και καταθέτει προσευχές, ευχές και αγάπη για το δημιούργημά του.

Αντίθετα, όταν ο δημιουργός, μέσα από τον συμβολισμό της δεύτερης βασιλοπούλας, έχει σκοτεινή ψυχή, όπου κυριαρχεί η ζήλεια, ο φθόνος, η απάτη και η κακία, το δημιούργημα, όχι απλώς δεν ευδοκιμεί, αλλά αντίθετα σαπίζει, αποτελώντας κίνδυνο και για τον ίδιο τον δημιουργό του εξαιτίας αυτής της σήψης.

Κι ενώ τα λαϊκά παραμύθια κάνουν σαφή διάκριση του καλού από το κακό και το καλό πάντοτε θριαμβεύει, στην πραγματική ζωή τα πράγματα είναι συνήθως πολύ πιο σύνθετα. Η έκβαση του δικού μας τεχνολογικού Σιμιγδαλένιου παραμένει προς το παρόν άγνωστη.

Ωστόσο, αποτελεί πιθανό ενδεχόμενο η άρνηση της φύσης μας και η επιμονή απόδοσης ρόλων που είναι αμιγώς ανθρώπινοι σε τεχνητά δημιουργήματα να μας οδηγήσει στη μούχλα του αποτυχημένου, άψυχου Σιμιγδαλένιου, ο οποίος εάν παραμείνει στο δωμάτιο, θα αποτελεί πλέον άμεσο κίνδυνο για τον άνθρωπο-δημιουργό του.

Και είναι γεγονός ότι την προηγούμενη φορά που ο άνθρωπος θέλησε να πειραματιστεί με τη θεμελιακή ερωτική φύση του, διαχωρίζοντας με ένα αδιαπέραστο φράγμα τη σεξουαλικότητα από τον έρωτα, η απόπειρα αυτή γύρισε μπούμερανγκ, φέρνοντας στην επιφάνεια βαθιά κρυμμένες υπαρξιακές αγωνίες, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κοινωνίας:

«Διαχωρίσαμε τη σεξουαλικότητα από τον έρωτα και έπειτα προσπαθήσαμε να απωθήσουμε τον έρωτα. Όμως το πάθος, που είναι ένα στοιχείο του έρωτα που αρνηθήκαμε, γυρίζει από την απώθησή του, για να ταράξει ολόκληρη την ύπαρξη του ανθρώπου»  16.

1  Η φράση που επαναλαμβάνεται ως θέσφατο στο έργο είναι: «Όλοι ανήκουν σε Όλους», σ. 43, επίσης «Παιδιά μου», είπε ο Άρχοντας, «πρέπει να θεωρείτε τους εαυτούς σας ευτυχείς. Καταβάλαμε κάθε προσπάθεια ώστε η ζωή σας να είναι απαλλαγμένη από κάθε συναισθηματισμό[…]». Βλ. Άλντους Χάξλεϋ, Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος, μτφ.: Βασ. Λ. Καζαντζή, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, 1974, σ. 46.

 

2 Tζωρτζ Όργουελ, 1984, Ο Μεγάλος Αδελφός, μτφ.: Νίνα Μπάρτη, Εκδόσεις Κάκτος, 1999, σ. 75.

 

3   Erich Fromm, Η Τέχνη της Αγάπης, εκδ. Διόπτρα, 2020, σ. 124.

 

4 Ενδεικτικά https://www.iatropedia.gr/sex/maskes-pantou-akoma-kai-sto-krevati-lene-giatroi/136700/ , επίσης Sexual Health Implications of COVID-19 Pandemic, Sex Med Rev. 2021 Jan;9(1):3-14. doi: 10.1016/j.sxmr.2020.10.004. Epub 2020 Nov 5.

https://www.sciencedirect.com/science/article                /pii/S205005212030113X?via%3Dihub

5  Η Τέχνη της Αγάπης, ό.π., σ. 32.

 

6  Ο Δρόμος της Συνάντησης, Εκδόσεις opera, 2012, σ. 20.

 

7  https://www.imdb.com/title/tt0399201/

 

8 Το πρώτο chatbot στην ιστορία παρουσιάστηκε το 1966 από τον Joseph Weizenbaum και το Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του ΜΙΤ, με την ονομασία ELIZA.

 

9 Έως τον Απρίλιο του 2022, η εφαρμογή αναφέρεται ότι έχει ξεπεράσει τα 10 εκ. εγκαταστάσεις χρηστών.

 

10 «Οι Μηχανές μου», Λήδα & Σπύρος, από το άλμπουμ «Ηλεκτρικός Αποσπερίτης» (1972).

 

11  Βλ. επίσης τις ταινίες Her (2013), Blade Runner 2049 (2017).

 

12  Βλ. https://openaccess.city.ac.uk/id/eprint/19475

/1/Lovotics%20human%20robot%20love%20and%20sex%20relationships.pdf 

 

Το αντικείμενο φέρεται να παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο βιβλίο Love and Sex with Robots: The Evolution of Human-Robot Relationships (2008) του David Levy.

 

13 https://www.tovima.gr/2017/10/09/science/etoimoi-gia-seks-me-rompot-oi-anthrwpoi/

 

14  Οι όροι περιγράφονται στο βιβλίο της Μάρως Μπέλλου, «Ο γκάτζετ-Eros – Ο έρωτας στα χρόνια της τεχνολογίας», εκδ. Ι. Σιδέρης, 2017, και αναδεικνύουν την επιφανειακότητα της σύνδεσης μεταξύ των ερωτικών συντρόφων, καθώς και την αναλωσιμότητά τους.

 

15 Σύμφωνα με την εκδοχή που παρουσιάζεται στη συλλογή παραμυθιών «Ελληνικά Παραμύθια», Γ.Α. Μέγα, Βιβλιοπωλείον της «Έστίας», Έβδομη έκδοση 1990, σ. 115-121.

 

16 Fromm, Η Τέχνη της Αγάπης, ό.π., σελ. 122.

 

 https://kvathiotis.substack.com/p/--3e7?s=r

Η Προστακτική ΔΕΝ παίρνει αύξηση! (Ποτέ!)

 Η Προστακτική ΔΕΝ παίρνει αύξηση! (Ποτέ!)

Γράφει ο Μηνάς Κασιμάτης.

Το να βάζει κάποιος αύξηση στην Προστακτική, πρόκειται για ένα από τα πιο συνηθισμένα γλωσσικά λάθη που συναντάμε (και ενίοτε υποπίπτουμε όλοι). Καλόν είναι λοιπόν να το ξεκαθαρίσουμε, με χρήση μάλιστα συγκεκριμένων παραδειγμάτων, τα οποία θα μας βοηθήσουν να αποφεύγουμε τούτο το σφάλμα.

Στην Νεοελληνική, πολλά ρήματα δεν παίρνουν αύξηση στους παρελθοντικούς χρόνους (δηλ. Παρατατικό και Αόριστο), όπως έπαιρναν παλιά. Π.χ. το ρ. “δωρίζω”, στον Παρατατικό σήμερα είναι “δώριζα“ και στον Αόριστο “δώρισα”, παλιά όμως ήταν “εδώριζα“ και “εδώρισα” αντιστοίχως. Σε αυτά τα ρήματα, το γ΄ ενικό τής Οριστικής τού Παρατατικού (αυτός δώριζε [αντί εδώριζε που ήταν παλιά]) και τού Αορίστου (αυτός δώρισε [αντί εδώρισε που ήταν παλιά]) είναι ίδια με το β΄ ενικό τής Προστακτικής αφ’ ενός τού Ενεστώτος (Εσύ δώριζε! [Δηλ.  Εσύ να δωρίζεις!]) αφ’ ετέρου τού Αορίστου (Εσύ δώρισε! [Δηλ.  Εσύ να δωρίσεις!]).

Αποτέλεσμα αυτής τής ομοιότητος στα παραπάνω ρήματα, είναι πολλοί να μπερδεύονται, σχηματίζοντας ίδια με την Οριστική (Παρατατικού και Αορίστου), και την Προστακτική (Ενεστώτος και Αορίστου αντιστοίχως) σε σύνθετα ρήματα, τα οποία όμως και στα Νεοελληνικά παίρνουν κανονικά την αύξηση στους παρελθοντικούς χρόνους.

Έτσι π.χ. έχουμε το ρήμα “υπογράφω”. Στην Οριστική Παρατατικού το ρήμα κάνει (εγώ) “υπέγραφα” (παίρνει δηλ. εσωτερική χρονική αύξηση), άρα στο γ’ ενικό (αυτός) “υπέγραφε” (π.χ. Ο Γιώργος υπέγραφε όλη μέρα συμβόλαια). Στην Προστακτική (Ενεστώτος) όμως, που, όπως είπαμε, δεν παίρνει ΠΟΤΈ αύξηση (ούτε στην Αρχαία ούτε στην Καθαρεύουσα ούτε στην Δημοτική!), το β’ ενικό σχηματίζεται ως “υπόγραφε” (π.χ. Εσύ υπόγραφε ό,τι σού δίνω και μη διαμαρτύρεσαι!).

Τα ανάλογα και με την Οριστική Αορίστου: Το ρήμα κάνει (εγώ) “υπέγραψα”, άρα στο γ’ ενικό (αυτός) “υπέγραψε” (π.χ. Ο Γιώργος υπέγραψε ένα συμβόλαιο). Στην Προστακτική (Αορίστου) όμως, που, επαναλαμβάνω, δεν παίρνει ΠΟΤΈ αύξηση, το β’ ενικό σχηματίζεται ως “υπόγραψε” (π.χ. Εσύ υπόγραψε αυτήν την αίτηση).

Στην θεωρία, θα πει κάποιος, ωραία είναι όλα αυτά. Στην πράξη (εν τη ρύμη τού λόγου) όμως;…

Ένας εύκολος τρόπος, για να αποφεύγουμε τούτο το λάθος, είναι να σκεπτόμαστε το σύνθετο ρήμα στην απλή του μορφή, χωρίς δηλ. την πρόθεση. Έτσι λοιπόν, αν δεν νοιώθουμε σίγουροι για το τι να επιλέξουμε (υπόγραψε ή υπέγραψε;) στην φράση «υπόγραψέ μου/υπέγραψε μου, σε παρακαλώ, αυτά τα συμβόλαια», σκεφτόμαστε πώς θα λέγαμε την ίδια φράση χωρίς την πρόθεση: “γράψε μου” ή “έγραψέ μου” αυτά τα έγγραφα; Φυσικά “γράψε μου”! Άρα υπό+γράψε = υπΟγραψε.

Αντιστοίχως στην φράση  «Ο Ανδρέας υπόγραψε/υπέγραψε την αίτηση», υπήρχε ποτέ περίπτωση να πούμε (απλοποιώντας πάλι το ρήμα) «Ο Ανδρέας γράψε…»; Όχι φυσικά! «Ο Ανδρέας έγραψε…» θα λέγαμε όλοι σωστά. Άρα υπό+έγραψε = υπΈγραψε! 

Πριν προχωρήσουμε, να επισημάνουμε ότι υπάρχουν δύο ειδών αυξήσεις· η συλλαβική αύξηση, κατά την οποίαν, στα ρήματα που αρχίζουν από σύμφωνο, προστίθεται μία συλλαβή (π.χ. γράφω  –> έγραφα, οι δύο συλλαβές έγιναν τρεις) και η χρονική αύξηση, κατά την οποίαν, στα ρήματα που αρχίζουν από φωνήεν (βραχύχρονο), το φωνήεν αυτό μετατρέπεται σε ένα άλλο (μακρόχρονο) (π.χ. ελπίζω –> ήλπιζα, το -ε- μετετράπη σε -η-, δίχως να αυξηθούν οι συλλαβές [τρεις]). Η δε αύξηση στα σύνθετα ρήματα (η οποία λαμβάνει χώρα μέσα στην λέξη και όχι στην αρχή της) ονομάζεται εσωτερική αύξηση, και είναι πάλι είτε -σπανίως- συλλαβική (π.χ. προτρέπω –> προέτρεπα, οι τρεις συλλαβές έγιναν τέσσερεις) είτε -συνήθως- χρονική (π.χ. υπογράφω –> υπέγραφα, οι τρεις συλλαβές παρέμειναν τρεις).

Αφού εξετάσαμε όλα τα παραπάνω, πάμε να τα κάνουμε “κτήμα μας“ με μια σειρά από παραδείγματα που ακολουθούν:

 Παραδείγματα, στα οποία πιο συχνά κάνουμε λάθος στην Προστακτική:

• Αυτός ανέφερε στην αστυνομία μια κλοπή (ανά+έφερε), αλλά εσύ ανάφερέ μου τι συνέβη (ανά+φέρε).
• Αυτός υπέγραψε τα συμβόλαια (υπό+έγραψε), αλλά εσύ υπόγραψε τα συμβόλαια (υπό+γράψε).
• Αυτός διέγραψε μια πρόταση (διά+έγραψε), αλλά εσύ διάγραψε από το μυαλό σου αυτό που άκουσες (διά+γράψε).
• Αυτός ανέμενε το λεωφορείο επί δύο ώρες (ανά+έμενε), αλλά εσύ ανάμενε νέα μου (ανά+μένε). [σ.σ. Δυστυχώς αυτήν την Προστακτική την μαθαίνουν λάθος και στον Στρατό οι φαντάροι, στις οδηγίες που λαμβάνουν, για να λένε ως σκοποί].
• Αυτός επέμεινε στην άποψή του (επί+έμεινε), αλλά εσύ επίμεινε στην δική σου άποψη, όσο και αν σε πιέζει (επί+μείνε). [σ.σ. Ναι, το “επίμεινε”, όσο και αν τυχόν σας ξενίζει, είναι το σωστό εν προκειμένω στην Προστακτική!].
• Ο ασθενής ανέπνεε με δυσκολία (ανά+έπνεε), αλλά «ανάπνεε βαθιά!» μού παρήγγειλε ο γιατρός, καθώς με ακροαζόταν (ανά+πνέε).
• Ο κρατούμενος απέδρασε από το κελλί του (από+έδρασε), αλλά εσύ απόδρασε, διότι το ξημέρωμα θα σε εκτελέσουν! (από+δράσε).
• Το δηλητήριο δεν επέδρασε ακόμα (επί+έδρασε), αλλά εσύ επίδρασε πάνω στο παιδί μου με θετικό τρόπο, αλλιώς θα έχεις να κάνεις μαζί μου! (επί+δράσε).
• Ο παππούς μου επέζησε τής Μικρασιατικής Καταστροφής (επί+έζησε), αλλά εσύ επίζησε διότι τα παιδιά σου σε έχουν ανάγκη! (επί+ζήσε).
• Το αφεντικό μού ανέθεσε μια επίπονη εργασία (ανά+έθεσε), αλλά εσύ ανάθεσέ μου μια δύσκολη αποστολή, για να αποδείξω τι αξίζω! (ανά+θέσε)
• Αυτός υπέβαλε τα σέβη του (υπό+έβαλε), αλλά εσύ υπόβαλε τα απαραίτητα δικαιολογητικά (υπό+βάλε). [Με ένα -λ-, διότι είναι στιγμιαίος χρόνος και στα δύο -Αόριστος]
• Αυτός με υπέβαλλε επί χρόνια σε βασανιστήρια (υπό+έβαλλε), αλλά εσύ υπόβαλλε τα σέβη σου κάθε φορά που έρχεσαι στο γραφείο μου (υπό+βάλλε) [Με δύο -λ-, διότι είναι διαρκείας χρόνοι και στα δύο -Οριστική Παρατατικού και Προστακτική Ενεστώτος]
• Ο Ανδρέας υπερέβαλε (δηλ. ήταν υπερβολικός) στην αντίδρασή του (υπέρ+έβαλε), αλλά εσύ υπέρβαλε αν θες να σε προσέξουν! (υπέρ+βάλε).
• Ο ομιλητής επανέλαβε την φράση του (επί+ανά+έλαβε), αλλά εσύ επανάλαβε την φράση σου (επί+ανά+λάβε). [σ.σ. Και αυτή είναι η 2η Προστακτική που μαθαίνουν λάθος στον Στρατό οι φαντάροι, στις οδηγίες που λαμβάνουν, για να λένε ως σκοποί!].
• Ο καθηγητής μού επέτρεψε να πάω για λίγο στο μπάνιο (επί+έτρεψε), αλλά εσύ επίτρεψέ μου να διαφωνήσω με αυτά που λες (επί+τρέψε).
• Ένας ταραξίας κατέστρεψε την εκδήλωση (κατά+έστρεψε), αλλά εσύ κατάστρεψε αυτά τα έγραφα για να μην πέσουν σε λάθος χέρια (κατά+στρέψε).
• Ο τάδε συνέπραξε στο έγκλημα (συν+έπραξε), εσύ σύμπραξε στην προσπάθειά μας (συν+πράξε -το -ν- μπροστά από το π γίνεται -μ-).
• Ο συγγραφέας εξέδωσε το νέο του βιβλίο (εκ+έδωσε  –το -κ- μπροστά από φωνήεν γίνεται -ξ-], αλλά εσύ έκδωσε επιτέλους κανένα βιβλίο (εκ+δώσε)!
• Αυτός εξέφρασε την άποψή του (εκ+έφρασε ), αλλά εσύ έκφρασε την άποψή σου (εκ+φράσε).
• Ο Γιώργος εξέλαβε την καλοπροαίρετη παρατήρησή μου ως προσβολή (εκ+έλαβε), αλλά εσύ έκλαβέ το όπως θες (εκ+λάβε)!
• Η εταιρεία εξεδήλωσε το ενδιαφέρον της για την ανάληψη αυτού τού έργου (εκ+εδήλωσε), αλλά εσύ εκδήλωσέ της το ενδιαφέρον σου· θα το εκτιμήσει (εκ+δήλωσε)!
• Αυτός συνέβαλε στην επιτυχή διοργάνωση τής βραδιάς (συν+έβαλε), αλλά εσύ σύμβαλε στην αποκατάσταση των σχέσεών μας (συν+βάλε –το -ν- μπροστά από το -β- γίνεται -μ-).
• Ο τραγουδιστής ενέταξε στο πρόγραμμά του και ροκ τραγούδια (εν+έταξε), αλλά εσύ ένταξε στο πρόγραμμά σου και μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο (εν+τάξε).
• Ο συμβολαιογράφος συνέταξε ένα συμβόλαιο (συν+έταξε), αλλά εσύ σύνταξε μια επιστολή (συν+τάξε).
• Ο μάρτυς περιέγραψε στο δικαστήριο όσα είχε δει (περί+έγραψε), αλλά εσύ περίγραψέ μου τι είδες (περί+γράψε).
• Ο δάσκαλος απέβαλε τον μαθητή (από+έβαλε), αλλά εσύ απόβαλε το άγχος σου (από+βάλε).
• Ο πελάτης παρήγγειλε μια μακαρονάδα, αλλά… «Μπάμπη, παράγγειλε άλλη μια γύρα σουβλάκια, σε παρακαλώ»! [Τα ρήματα που έχουν φωνήεν ως πρώτο γράμμα -π.χ. αγγέλλω (εν προκειμένω), ελπίζω κ.α.-, την αύξηση την παίρνουν ως “χρονική”, δηλ. δεν προστίθεται ένα φωνήεν, παρά αλλάζει το ήδη υπάρχον (π.χ. το α ή το ε γίνεται η), αλλαγή η οποία φυσικά ισχύει και όταν το ρήμα είναι σύνθετο: παραγγέλλω –> παρήγγειλα (προσοχή: ένα λ!). Εφ’ όσον στην Προστακτική ΔΕΝ βάζουμε αύξηση, ευνόητο είναι πως και σε αυτήν την περίπτωση δεν μπαίνει αύξηση, άρα το φωνήεν μένει το ίδιο: παραγγέλλω -> εσύ παράγγειλε].
• Ο Γιάννης αμφέβαλε για τα λεγόμενά μου (αμφί+έβαλε), αλλά εσύ αμφίβαλε για ό,τι και αν σου πουν (αμφί+βάλε).
• Ο σταθμός διέκοψε το πρόγραμμά του για να βάλει έκτακτο δελτίο (διά+έκοψε), αλλά εσύ διάκοψε ό,τι και αν κάνεις και έλα αμέσως (διά+κόψε)!
• Ο επιστήμονας απέδειξε την θεωρία του (από+έδειξε), αλλά εσύ απόδειξέ μου ότι λες αλήθεια (από+δείξε)!
• Ο φίλος του τον προέτρεπε να προσπαθήσει (προ+έτρεπε), αλλά εσύ πρότρεπέ τον να έρθει στην συνάντησή μας (προ+τρέπε).
• Ένας περαστικός απέτρεψε το ατύχημα (από+έτρεψε), αλλά εσύ απότρεπέ τον από τις καταχρήσεις (από+τρέπε).
• Η αστυνομία εξαπέλυσε ανθρωποκυνητό για την σύλληψη των δραστών (εκ+από+έλυσε), αλλά εσύ εξαπόλυσε τα σκυλιά για να επιτεθούν στούς διαρρήκτες! (εκ+από+λύσε).
• Ο Πρόεδρος τής Δημοκρατίας απένειμε παράσημο ανδρείας στον πυροσβέστη (από+ένειμε), αλλά εσύ, Στρατηγέ, απόνειμε τις οφειλόμενες τιμές στον ηρωικό στρατιώτη μας (από+νείμε) [ρ. από+νέμω].
• Ο ομιλητής απέσπασε τα χειροκροτήματα των παρισταμένων (από+έσπασε), αλλά εσύ απόσπασέ του ομολογία με κάθε τρόπο! (από+σπάσε)
• Ο κατάσκοπος τόσο καιρό υπέκλεβε τις συνομιλίες μας (υπό+έκλεβε), αλλά εσύ, όσο θα τους παρακολουθείς, υπόκλεβε ό,τι μπορεί να μας φανεί χρήσιμο (υπό+κλέβε).
• Ο καθηγητής ανέπτυξε την θεωρία του (ανά+έπτυξε), αλλά εσύ ανάπτυξέ μας τα επιχειρήματά σου (ανά+πτύξε) [ρ. ανά+πτύσσω].
• Ο πρωθυπουργός επέσπευσε με τις αποφάσεις του τα γεγονότα (επί+έσπευσε), αλλά εσύ επίσπευσε την διαδικασία (επί+σπεύσε).
• Η εταιρεία μας εισήγε κάθε μήνα επί ένα χρόνο τα περισσότερα προϊόντα από κάθε άλλη (εις+ήγε), αλλά εσύ είσαγε ανά μία εβδομάδα 400 κιλά πρώτες ύλες (εις+άγε) [ρ. εις+άγω· ήγα είναι ο Παρατατικός και ήγαγα ο Αόριστος].
• Ο πελάτης εισήγαγε την κάρτα στην σχισμή τού POS (εις+ήγαγε), αλλά εσύ εισάγαγε το όνομά σου στο ειδικό πεδίο (εις+άγαγε).
• Τού απηύθυνε ένα απαξιωτικό βλέμμα (από+ηύθυνε), αλλά εσύ απεύθυνέ του έναν χαιρετισμό (από+εύθυνε) [ρ. από+ευθύνω].
• Μού ανταπέδωσε την φιλοφρόνηση (αντί+από+έδωσε), αλλά εσύ ανταπόδωσε την καλή πράξη που σού έκανε (αντί+από+δώσε).

 Σημ. Ορισμένες προστακτικές, όπως τα (εσύ) έκλαβε, αμφίβαλε, πρότρεψε, διάκοψε κ.α., είναι τόσο σπάνιες στην χρήση, που ακόμα και διάφοροι αυτόματοι διορθωτές δεν τις αναγνωρίζουν και τις κοκκινίζουν. Όμως μην ανησυχείτε· είναι σωστές!

  https://www.antibaro.gr/article/32062