Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ταξιδεύοντας κανείς σε ορεινά χωριά θα ακούσει καμιά φορά τους γέροντες να του λένε: «το βλέπεις αυτό το γεφύρι;
Το έφτιαξε ο στρατός.
Η Μ.Ο.Μ.Α.»
Προκειμένου να γίνει κατανοητό και να καταδειχθεί το μέγεθος και το εύρος της στρατιωτικής και της κοινωνικής προσφοράς αυτής της ειδικής υπηρεσίας που αποτέλεσε το υπόβαθρο για την ανάπτυξη της χώρας, υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία, σχετικά με την δημιουργία, την αποστολή και τα έργα αυτής της υπηρεσίας.
Μιας υπηρεσίας που διαλύθηκε στις αρχές του 90, νικημένη από πολιτικές σκοπιμότητες και τεράστια οικονομικά συμφέροντα αφήνοντας ημιτελές ένα πλούσιο κοινωφελές εργο…
Η ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις διάφορες υποδομές
της που υπέστη η χώρα κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου
αλλά και του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), το 1957 κλήθηκαν οι Ένοπλες
Δυνάμεις της χώρας να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της.
Επίσης, το κατεστραμμένο και απηρχαιωμένο οδικό δίκτυο της χώρας,
δημιούργησαν την ανάγκη ταχείας ανασυγκρότησης της χώρας, όχι μόνο με
έργα οδοποιίας αλλά και με άλλα έργα υποδομής όπως αεροδρόμια,
εγγειοβελτιωτικά μικρά έργα κοινής ωφέλειας και οικοδομικά.
Το ίδιο το κράτος όμως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν και αυτό επί της ουσίας κατεστραμμένο.
Η μόνη λύση έδειχνε προς τις Ένοπλες Δυνάμεις που διέθεταν το πεπειραμένο Μηχανικό, που ήδη, είτε στο πλαίσιο πολεμικών επιχειρήσεων είτε στην ειρηνική περίοδο, είχε δείξει πως διέθετε και τα μηχανήματα αλλά και τους τεχνικούς και επιστήμονες που χρειαζόταν για την κατασκευή των έργων που απαιτούνταν σε όλη την επικράτεια.
Γι` αυτό το σκοπό συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά (7) Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως.
Οι Μ.Ο.Μ.Α. λοιπόν ήταν «παιδιά της ανάγκης» όπως λέει ακόμα και σήμερα υψηλόβαθμος αξιωματικός εν ενεργεία του Μηχανικού.
Μιας ανάγκης που γέννησε η καταστροφή και ερήμωση, ειδικά της υπαίθρου, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι έδρες των επτά ΜΟΜΑ ανά τον Ελλαδικό χώρο ήταν στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κρήτης, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα, Ιωάννινα.
Οι ΜΟΜΑ ήταν κατασκευαστικές Μονάδες διοικητικά και αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας των ή σε γειτονικούς νομούς.
Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από Αξιωματικούς και οπλίτες του Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους αλλά και με μικρό ποσοστό Αξιωματικών από τα λοιπά όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λ.π).
Σε περίοδο ειρήνης με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών.
Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.
Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ
Αυτή η ειδική υπηρεσία (ΜΟΜΑ) με το άρθρο 18 του Ν. 2026/92 καταργήθηκε και διαλύθηκε και μεγάλος αριθμός μηχανημάτων εκποιήθηκε σε ιδιώτες.
Η επί 35 χρόνια προσφορά των ΜΟΜΑ ήταν τεράστια για την ανασυγκρότηση της χώρας με έργα οδοποιίας, αεροδρόμια και με άλλα έργα υποδομής, ιδίως στην ορεινή και νησιωτική Ελλάδα, υπήρξε τεράστια και ο λαός ιδίως της υπαίθρου έχει αναγνωρίσει αυτή την προσφορά και γι' αυτό πάντα αναφέρεται με επαινετικά λόγια.
Το εύλογο ερώτημα όμως είναι γιατί ο τεράστιος αυτός κρατικός οργανισμός με τόση μεγάλη προσφορά διαλύθηκε;
Η απάντηση θα πρέπει να αναζητηθεί στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά
συμφέροντα επαγγελματικών ομάδων και στη πολιτική της εκάστοτε
κυβέρνησης.
Η αντίστροφη μέτρηση για την κατάργηση των ΜΟΜΑ, άρχισε μετά την
μεταπολίτευση, όταν τα συνδικαλιστικά όργανα των εργοληπτικών εταιρειών,
πίεζαν τις κυβερνήσεις για την περικοπή των πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για
την εκτέλεση έργων.
Στη συνέχεια στη δεκαετία του ’80 άρχισε να αναπτύσσεται μέσα στο
πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ, ο αχαλίνωτος συνδικαλισμός και ο υπέρμετρος
διορισμός υπαλλήλων εις βάρος πιστώσεων των έργων με αποτέλεσμα η
εκτέλεση πολλών εξ' αυτών να γίνεται αντιοικονομική.
Τέλος, στην δεκαετία του ’90 μετά από έντονες πιέσεις των συνδικαλιστικών οργάνων, μεγάλοεργολάβων και μεγάλοεκδοτών, η κυβέρνηση αποφάσισε με το Ν.2026/92 την διάλυση των ΜΟΜΑ, για μια ακόμη φορά το ιδιωτικό συμφέρον τέθηκε πάνω από τα δημόσιο συμφέρον.
Το 2016 ο τότε υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος ανακοίνωσε από τον Έβρο την επανασύσταση των ΜΟΜΑ, αλλά όλα τα μεγάλα και μικρά δημόσια έργα έχουν περιέλθει πλέον στις ιδιωτικές τεχνικές εταιρίες…
Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ
Στα 35 χρόνια λειτουργίας της οι Μ.Ο.Μ.Α, εκτός από τα μεροκάματα που προσέφεραν σε εκατοντάδες ανθρώπους της υπαίθρου που εργάστηκαν στα προγράμματα ανασυγκρότησης, έχει να επιδείξει ένα τεράστιο έργο προόδου και ανάπτυξης.
Με σχεδίαση και επίβλεψη ειδικευμένων αξιωματικών, έγινε κατασκευή, βελτίωση και αρχική διάνοιξη σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους ιδίως της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας, περίπου 15.000 χλμ.
Κατασκευάστηκαν στους παραπάνω δρόμους τεχνικά έργα (γέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης, οχετοί κ.λ.π) και ασφαλτοστρώθηκαν.
Αερολιμένες κατασκευάσθηκαν από την αρχή ή επεκτάθηκαν διάδρομοι προσγείωσης σε 17 αεροδρόμια, ιδίως της νησιωτικής Ελλάδος (Καρπάθου, Σκύρου, Κεφαλληνίας, Μυτιλήνης, Πάρου, Κυθήρων κ.λπ.) μεταξύ των οποίων και οι χωματουργικές εργασίες του αεροδρομίου των Σπάτων.
Κατασκευάσθηκαν μεγάλα και μικρά αποστραγγιστικά αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και υδραυλικά έργα σε όλη την χώρα με τα οποία αξιοποιήθηκαν και δόθηκαν προς καλλιέργεια εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης.
Στα οικοδομικά έργα η συμβολή των ΜΟΜΑ ήταν σημαντική.
Ειδικότερα για την υλοποίηση του προγράμματος αποκατάστασης σεισμοπλήκτων περιοχών κατασκευάστηκαν προκατασκευασμένα σπίτια.
Με την μέθοδο των προκατασκευών κατασκευάστηκαν με επιτυχία κτίρια Νοσοκομείων, Σχολείων, ΑΕΙ (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης κ.λπ.) κτιριακές εγκαταστάσεις στρατοπέδων (Χαλκίδας, Θηβών, Λουτρακίου, Βαννιάνου Ξάνθης κ.λπ.) πλέον των παραπάνω κατασκεύαζε εργολαβικά υπό την επίβλεψη της και πολλά άλλα οικοδομικά έργα σε διάφορα στρατόπεδα όπως Διοικητήρια, θαλάμους οπλιτών, υπόστεγα κλ.π.
Επίσης σημαντική ήταν η συμβολή των ΜΟΜΑ που προσέφερε από το 1991 και μετά στο πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων Ποντίων από τις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Μικρά έργα Κοινής Ωφέλειας που περιλαμβάνονταν στα προγραμματισμένα έργα, κατασκευάσθηκαν σε Δήμους, κοινότητες, οργανισμούς και τοπικούς συλλόγους.
Τα έργα αυτά δεν είναι δυνατόν να απαριθμηστούν εδώ γιατί μόνο τα σπουδαιότερα από αυτά υπερβαίνουν τα 700.
Οι ΜΟΜΑ επίσης, έδιναν το παρόν σε όλες τις συμφορές που έπληξαν τον Ελλαδικό χώρο (σεισμοί, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις, πλημμύρες κ.λπ.).
Κι όμως οι παλιότεροι στις ακριτικές η νησιώτικες περιοχές ακόμα δείχνουν ένα γεφύρι και λένε..
«Αυτό το έφτιαξε η ΜΟΜΑ…!»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου