Η σπάλα και... ο Ασημάκης απο τον κάμπο !

Γράφει ο Ιωάννης Ντινόπουλος

Τον Ασημάκη τον γνώρισα πρίν απο πολλά χρόνια . Ημουν νεαρός , μαθητής στο Γυμνάσιο της Αμαλιάδος τότε και ο Ασημάκης θα ειχε περάσει τα 70. Παρ' ολα τα βάσανα και τα χρόνια που βάραιναν την πλάτη του διατηρούσε και το παράστημά του και το χιούμορ του και κυρίως για μένα- που ειχα ακούσει τόσα πολλά γι αυτόν - διατηρούσε και ενα "αρωμα" απο τους παππούδες μου , που δεν ειχα γνωρίσει..

Ειχε φιλία με τους παππούδες μου που εχρονολογείτο απο τη δεκατία του ΄40, τότε που ο τόπος μας εζησε εναν πόλεμο , μιά κατοχή και εναν εμφύλιο σπαραγμό ! Σε εκείνη τη δύσκολη δεκαετία ο Ασημάκης βάφτισε και κάποιο μέλος της  οικογένειας και ετσι η φιλία των ανδρών ενισχύθηκε και με τη συγγένεια της κουμπαριάς. Ο Ασημάκης επισκεπτόταν τακτικά το  συνοικισμό των Ντιναίων και εβλεπε  τους φίλους και κουμπάρους του !

Θα ηταν Ιούνιος -δεν ξέρω ποιάς χρονολογίας ακριβώς - οταν ο Ασημάκης βρέθηκε και πάλι κοντά στους παππούδες μου (τον παππού μου και τον αδερφό του)
Εκείνη την ημέρα , που συνέβη και το περιστατικό που σας διηγούμαι, θα έτρωγε στο δικό μας το σπίτι. Η γιαγιά μου ειχε μαγειρέψει αρνί κοκκινιστό κατσαρόλας (μάλλον τέντζερη και οχι κατσαρόλας) με χυλοπίτες, τσιγαρισμένο με φρέσκο βούτυρο. Στο τραπέζι υπήρχε τυρί , αυτό που λένε σήμερα φέτα , πεντανόστιμο ψωμί, αυτό που λένε οι πρωτευουσιάνοι ζυμωτό, και κρασί απο το βαγένι, απο το αμπέλι του παππού μου  στην Μπουκούτα. Δηλαδή ενα τραπέζι πλούσιο ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα. Και ολα δικής τους παραγωγής. Το μόνο αγορασμένο σε εκείνο το τραπέζι ηταν  το αλάτι !

Στόν Ασημάκη ειχαν βάλει δυό μεζέδες κρέας και χυλοπίτες που ξεχείλιζαν απο το πιάτο. Υπήρχε μια αντίληψη, που ισχύει ακόμη και σήμερα στον τόπο μου την ορεινή Ηλεία, οτι οσο πιο πολύ φάει ο φιλοξενούμενος τόσο πιο πολύ αποδέχεται τη φιλοξενία και αρα τόσο πιό πολύ ανεβάζει τις "μετοχές" του φιλοξενούντος,  για αυτό και πιέζουν τον φιλοξενούμενο να φάει περισσότερο !

 Μου θυμίζει ενα "κομμάτι" απο τον Επιτάφιο του Περικλέους.."κτώμεθα γαρ τους φίλους ουκ ευ πάσχοντες αλλά δρώντες. Ασφαλέστερος γαρ ο δράσας την χάριν , ωστε οφειλουμένην δι ευνοίας ω δέδωκε σώζειν, κλπ..."

Ο ενας απο τους δυό μεζέδες στο πιάτο του Ασημάκη ηταν η σπάλα  , γιατί εθεωρείτο καλός μεζές αφ' ενός και γιατί ο Ασημάκης εθεωρείτο αριστος οιωνοσκόπος  αφ' ετέρου, γνώριζε δηλαδή να "διαβάζει" τη σπάλα !

Αφού κάμανε  το Σταυρό τους  μαζί με τις  συνηθισμένες ευχές, "καλώς ορισες  κουμπάρε", "καλώς σας βρήκα, ο Θεός το καλό " κλπ , αρχίσανε να τρώνε, εκτός απο τον Ασημάκη...που ειχε πιάσει τη σπάλα με το αριστερό του χέρι απο "την ωμογλήνη που συντάσσεται με την κεφαλή του βραχιόνιου οστού"  και με το πιρούνι που κρατούσε στο δεξί  προσπαθούσε να καθαρίσει απο πάνω της το κρέας...

-Τι τα τηράς τα κόκκαλα Ασημάκη μου, φάει, θα κρυώσει το φαϊ, του ειπε ο παππούς μου..

Ο Ασημάκης δε μίλησε καθόλου, αφού καθάρισε καλά τη σπάλα, τη γύρισε  ανάποδα και την έφερε απο την πλευρά της ανοιχτής πόρτας, κοιτάζοντάς την στο φώς σαν σύγχρονος ακτινοδιαγνώστης..

-Θα φάω, κουμπάρε , απάντησε στον παππού μου, αλλά θα μου πείς πρώτα ποιός ειναι ο καλύτερός σου φίλος !

-Χμ, εκαμε ο παππούς μου ! Οταν ήμουν νεώτερος Ασημάκη μου και πιό δυνατός ειχα αρκετούς φίλους, τώρα όμως που αρχίζω να γερνάω δεν μου απόμεινε αλλος εκτός απο σένα !

Πάτ, πετάχτηκε σαν ελατήριο απο την καρέκλα του ο Ασημάκης και οπως ητανε και ψηλός ,  παρα-λίγο να βαρέσει το κεφάλι του στο πατερό* !

-Το λές αλήθεια κουμπάρε; τον ξαναρώτησε..

-Στο Σταυρό που κάμαμε, απάντησε ο παππούς μου..

-Φεύγωω...., ειπε ο Ασημάκης, το σπίτι  μου καταστράφηκε !!!! και βγήκε γρήγορα απο την ανοιχτή πόρτα...

Μείνανε ολοι άφωνοι, βγήκανε εξω, αλλά ο Ασημάκης ειχε καβαλήσει το μαύρο αλογό του με την δερμάτινη σέλα και την όμορφη πλουμιστή χανάκα* και έτρεχε προς τον κάμπο...

Ξαναμπήκανε μέσα στενoχωρημένοι, οταν τον είδανε να σκαπετάει* καλπάζοντας στου Αρνιακού* ...
                                                  ......................................

Εκείνη την ημέρα, λίγο πρίν φέξει , μπήκαν οι Αλλοι στο χωριό του Ασημάκη. Ειχαν "στριμωχθεί" πολύ και ησαν αποφασισμένοι για ολα...Επρεπε να κάνουν επίδειξη ισχύος...

Αυτοί, απο δώ, πιαστήκανε στον ύπνο....

                                                  .......................................

Ηταν ακόμα μέρα οταν ο Ασημάκης έφτασε στο χωριό του, κάπου τριάντα πέντε χιλιόμετρα μακρυά απο τα Ντιναίικα...

Παντού μύριζε καμμένο...

Σε  κάνα-δυό σπίτια του χωριού ειχε καταρρεύσει η σκεπή απο τη φωτιά και σε κάποια άλλα έβγαινε καπνός απο τα μουτζουρωμένα παραθύρια που χάσκανε ορθάνοιχτα...

Οσοι ειχανε γλυτώσει απο τη θηριωδία της ιδεολογίας των Αλλων και ειχαν ξεπεράσει το πρώτο σόκ, προσπαθούσαν να βγάλουν απο τη γράνα* τους σκοτωμένους συγγενείς και συγχωριανούς τους...

Κάποιες γυναίκες με ξέπλεκα μαλλιά και με το τσεμπέρι* τυλιγμένο στο λαιμό χτυπούσανε το στήθος τους και κυττάγανε τον ουρανό...

Σκηνές αλλοφροσύνης...

...σαν σε Αρχαία τραγωδία...

Ενα απο τα καμμένα σπίτια ήτανε και του Ασημάκη και ανάμεσα σ΄αυτούς, που βγάλανε απο τη γράνα με τα βάτα,  ήτανε η γυναίκα του Ασημάκη και ο αδερφός του ! Μόνο που η γυναίκα του δεν ειχε "φάει " τη χαριστική βολή , εκεί στην ακρη του όχτου* που τους ειχανε μαζέψει και τους πυροβολήσανε και ετσι "ανέζησε " με πολύ κόπο και στάθηκε στα πόδια της μετα απο πολύ καιρό..

                                              .....................................

Δε ρώτησα ποτέ αν ο Ασημάκης ανήκε ιδεολογικά σε Αυτούς ή τους Αλλους και δεν θα καταθέσω τη γνώμη μου για το ποιός έφταιγε. Δεν ειναι αυτό το ζητούμενό μου και δεν είμαι ούτε ιστορικός, ούτε δικαστής...

Εκείνο που ξέρω μετά βεβαιότητος ειναι οτι την ώρα που οι Αλλοι πυροβολούσανε Αυτούς, ενα μπουλούκι πουλιά φτερακίξανε* τρομαγμένα, οπως ακριβώς και στο  "ποτάμι" του Σαμαράκη !

Το ιδιο τρομαγμένη φτεράκιξε και η καρδιά του Ασημάκη οταν "διάβασε " με τόσες λεπτομέρειες τη σπάλα στο πιάτο του, απο το αρνί του παππού μου ,για την τραγωδία που συντελέστηκε στο χωριό του και στο σπίτι του ....

Ιωάννης Ντινόπουλος

Πηγή μου: Απο τις διηγήσεις του πατέρα μου, που νεαρός τότε ηταν μπροστά στο "διάβασμα" της σπάλας απο τον Ασημάκη.

*πατερό=ενα απο τα μεγάλα δοκάρια που πατούσανε δεξιά αριστερά στον τοίχο και πάνω τους στηριζότανε η αρματωσιά της  σκεπής. Γνωστό και απο την εκφραση "κολοκύθια στό πάτερο"

*χανάκα=δερμάτινο περιλαίμιο που απο μέσα ειχε βελούδο κόκκινο ή μπλέ και ηταν στολισμένο με χάντρες. Κοσμούσε το λαιμό στα νέα και ομορφα αλογα, ειδικά οταν "φορούσαν" σέλλα (εφίππιον)
*Σκαπετάω=χάνομαι στο βάθος του δρόμου ή του ορίζοντα, εξαφανίζομαι ..

*Αρνιακού=Τοποθεσία μετά τα Ντιναίικα στο δρόμο για το Πανόπουλο, ισως απο το ονομα παλιού ιδιοκτήτη της περιοχής

*γράνα= χαντάκι δίπλα στο το δρόμο, ή στην ακρη στο χωράφι

*τσεμπέρι=μαντήλι, συνήθως καφέ, που το φορούσανε οι γυναίκες στο κεφάλι και το δένανε κάτω απο το λαιμό.

*οχτος=αντίστοιχο της οχθης, το μεταίχμιο του ισιώματος και του κεκλιμένου του εδάδους, συνήθως κοντά σε ρεμματιά

*φτεράκιξε=φτερούγισε ξαφνιαμένο, τρομαγμένο