Πως κόβανε παλιά τον καπνό και στρίβανε το τσιγάρο !

Πως εστριβαν το λαθραίο !

Η αναφορά μιας χαμένης τέχνης..

Η τέχνη «του στρίβειν» ,να στρίβεις δηλαδή τσιγάρο με καπνό από το χωράφι σου, του γείτονα ή του συγχωριανού (ή αγορασμένο νύχτα απο τη Μορόχοβα και το Λειβάρτζι, λέω εγώ..) η οποία σαφώς και απέχει κατά πολύ από τη σημερινή μαϊμουδιά που υπαγορεύει ο συσκευασμένος καπνός και τα σχετικά με αυτόν χαρτάκια, φιλτράκια και μηχανάκια που κατέκλυσαν τα περίπτερα.

Το καλό τσιγάρο λοιπόν ήθελε πρώτα – πρώτα προσεκτικό κόψιμο των φύλλων πάνω σε ένα καθαρό ξύλο. Μοσχοβολούσε ο τόπος σαν ακούμπαγε η ακονισμένη κόψη του μαχαιριού πάνω στον καπνό που έτριζε κάτω από τα δάχτυλα του ανθρώπου που έκοβε ίσια – ίσια να γεμίσει την καπνοσακούλα του για να μην ξεθυμαίνει.
Από αυτό το ξανθό συννεφάκι που παραμέριζε από τα φύλλα με το κοφτερό μαχαίρι, έπιανε με τα δάχτυλά του μια μικρή τούφα που σπαρταρούσε σαν ζωντανή και την έστρωνε μέσα σε ένα κομμάτι χαρτί το οποίο καμιά φορά μπορούσε να είναι και από παλιά εφημερίδα επειδή για κάποιο λόγο, ήταν αποκλεισμένος από τις αρχές στην παραχώρηση τσιγαρόχαρτου με το οποίο έλεγχαν τους καλλιεργητές. Σαφώς με την εφημερίδα η γεύση του καπνού δεν ήταν καλή, αλλά μπροστά στην ανάγκη δεν υπήρχαν υποχωρήσεις. Πολλοί έστριβαν τον καπνό τους σε φύλλα καλαμποκιού (στην Ηλεία τα λέμε πούσια, συμπληρώνω εγώ, και δεν ειναι τα φύλλα  του "κορμού" αλλά τα "καλύμματα" του καρπού και ειδικότερα τα εσωτερικά , που ειναι πολύ ψιλά) τα οποία ομολογώ έδιναν μια άλλη γεύση, πιο ωραία από την εφημερίδα στο τσιγάρο και ήταν πιο προσιτά καθώς όλα τα χωράφια ήταν γεμάτα από καλαμπόκια.(Αραποσίτια)
Αφού δίπλωνε ο άνθρωπος το χαρτί τοποθετούσε μέσα στο αυλάκι τον ψιλοκομμένο καπνό και με αποφασιστική κίνηση με τη γλώσσα του σάλιωνε την μια άκρη του και το έστριβε με προσοχή μέχρι να κολλήσει.(Η το εστριβε πρώτα-συμπληρώνω εγώ- και λίγο πρίν τελειώσει το στρίψιμο, σάλιωνε τη μικρή λωρίδα χαρτιού που δεν ειχει τυλιχθεί ακόμη και την κολλούσε πάνω στο στριμμένο τσιγάρο.)   Ανάλογα με την επιδεξιότητά του ο καθένας έφτιαχνε χοντρά ή ψιλά τσιγάρα και συχνά έστριβε και για την παρέα. Κανένας δεν έλεγε όχι και φυσικά κανένας δεν είχε πρόβλημα να βάλει στο στόμα του τσιγάρο σαλιωμένο από τον άλλον, γιατί απλά δεν είχε ακόμα προβληθεί ο φόβος για μικρόβια και κολλητικές ασθένειες!
(Εχω δεί , ομως -συμπληρώνω εγώ- και τον πατέρα μου αλλά και αλλους συγγενείς να προτείνουν ,σε αυτόν για τον οποίον προοριζόταν το τσιγάρο που στρίβανε, να σαλιώσει τη μικρή λωρίδα χαρτιού για να ολοκληρωθεί η ...ιεροτελεστία και απ΄ο,τι θυμάμαι ολοι λέγανε σάλιωσέ το εσύ, ή ελα τώρα φτιάχτο  κι ασε με καημένε...)
Του Ηλία Προβόπουλου
http://prassia-eyrytanias.blogspot.com/2010/01/blog-post_202.html

Σημείωση δική μου :

Συγγνώμη κύριε Προβόπουλε για τις παρενθέσεις μου στο αρθρο σου, αλλά το βρήκα τόσο ..οικείο με τις παιδικές μου αναμνήσεις...

Θυμάμαι , που λές.. αγαπητέ , ολη τη διαδικασία , την ιεροτελεστία θάλεγα..

Θυμάμαι οτι τον μπουχίζανε* τον καπνό (καπινό τον λέγανε στην περιοχή μου) πρίν τον κόψουνε..(και ουτε αυτό ενοχλουσε κανέναν, γιατί μπουχίζω σημαίνει..

*Γεμίζω το στόμα μου με νερό και ραντίζω κάτι για να το υγράνω ελαφρά....

Το αναφέρει κάπου ο Πετρόπουλος, και ο Λουντέμης στο Παιδί που «μέτραγε τ' άστρα» γράφει, μιλώντας για στριφτό τσιγάρο τα εξής :
«Το 'κοβες απ' το χωράφι, μπρέ παιδί, το κρέμαγες κι ερχότανε και γινότανε κίτρινο σα φλουρί. Το 'παιρνες ύστερα, γέμιζες το στόμα σου νερό, το μπούχιζες, και καθόσουνα σταυροπόδι και το 'κοβες γλυκά-γλυκά, κι ύστερα τ΄άναβες και μοσκοβόλαε η κάμαρή σου σαν εκκλησιά».

Ι.Β.Ν.