Φολόη ή Κάπελη ! Ένα μοναδικό δάσος στην ορεινή Ηλεία !

Ενα μοναδικό δάσος !

Το χωριό  Πανόπουλο  απο το Μοναστήρι των Νοτενών και στο βάθος απέραντη "πράσινη θάλασσα" το δάσος !

Το δρυοδάσος της Φολόης είναι ένα από τα σπανιότερα δάση, μοναδικό στα Βαλκάνια. Οι βελανιδιές του είναι ψηλές, άλλες ευθείες σαν κυπαρίσσια και άλλες χοντρές πολύκλωνες σαν «βασίλισσες του δάσους». Κάτω από τον ίσκιο τους ευδοκιμεί μόνο η φτερίνα και τα σφερδούκλια. Η Κάπελη παλαιότερα ήταν όλη ενωμένη. Τώρα πλέον αποτελείται από την Αντρωνέϊκη, την οποία χωρίζει μεγάλη χαράδρα με την Κουμανέϊκη και την Γιαρμενέϊκη. Σε όλο το οροπέδιο κυριαρχεί η ευθύκορμη βελανιδιά (δρυς), την οποία ο λαός της περιοχής ονόμασε Κάπελη, που σημαίνει πυκνό δάσος ή άφθονο δάσος.   

   Η Κάπελη λέγεται και «μπαλκόνι της Ηλείας». Από τα ψηλότερα βουνά φαίνεται σαν μεγάλο αλώνι με ακτίνα δέκα χιλιομέτρων. Κοντά στις κατοικημένες περιοχές και στις χαράδρες συναντάμε καστανιές, πλατάνια, πουρνάρια, αριές, κουμαριές, ρείκια, σπάρτα, καρυδιές, οπωροφόρα δέντρα και ορεινά σφάκα. Δυστυχώς μεγάλα κομμάτια του δάσους κόπηκαν και εκχερσώθηκαν από καταπατητές, για να γίνουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις και να εκμεταλλευτούν την ξυλεία. 

Στην πλούσια πανίδα της είχε αγριογούρουνα, ζαρκάδια, ελάφια, ρήσους, ικτίνους. Σήμερα συναντάμε λαγούς, κουνάβια, αλεπούδες, τσακάλια, νυφίτσες, σκαντζοχοίρους και χελώνες. Από ορνιθοπανίδα συναντάμε πέρδικες, μπεκάτσες, φάσεις, κίσσες, κούκους, τρυγόνια, τσαλαπετεινούς, κορυδαλλούς, δρυοκολάπτες, αετούς, οξιές, αετομάχια, ξεφτέρια και κουκουβάγιες. Έχει ποικιλία ζωυφίων και μάλιστα από τις κατώτερες συνομοταξίες των εντόμων και ερπετών όπως οχιές, αστρίτες, δεντρογαλιές, αστριτοχές, σαΐτες,  σαύρες, γαϊδουρομουστέλες (κουσκούρες) και χελώνες. 

Η Καπέλη είναι άνυδρη και ξερή το καλοκαίρι. Διατηρείται μόνο από την υγρασία, η οποία συντηρείται στο έδαφος λόγω της πυκνότητας των δέντρων που δεν αφήνουν τον ήλιο να περάσει. Πολλοί αριθμημένοι δασικοί δρόμοι διασχίζουν την Καπέλη που προσφέρεται για ιππασία και ποδηλατοδρομία. Στην περιοχή «Λάκα-Πούσι» δεντροφυτεύτηκε έκταση 100 στρεμμάτων πριν 20 χρόνια, ώστε να χρησιμεύει για παραγωγή νέων φυτών. 

Η περιβαλλοντική ποιότητα του δάσους επιβεβαιώνεται από την αξιολόγηση ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδος. Το δάσος έχει απογραφεί με την οδηγία 92/43 του συμβουλίου της Ε.Ε. για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας και έχει ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο Natura 2000. Στη Φολόη είναι ένα από τα μεγαλύτερα δρυοδάση, που φιλοξενεί εκτός από τους Κένταυρους και τις Δρυάδες, τις περίφημες νύμφες του δάσους. 

Η «υψίκορμος Δρυς» το περήφανο αυτό «δέντρο» καλύπτει μια έκταση 42 χιλιάδων στρεμμάτων, μια πλατιά πράσινη θάλασσα καθώς φαίνεται από ψηλά, όταν ο ήλιος δύει προς το Ιόνιο Πέλαγος και οι σκιές αρχίζουν να απλώνονται. Είναι από τα λίγα αμιγώς σπερμοφυή στην Ευρώπη. Βρίσκεται στις νοτιοδυτικές κάτω απολήξεις του όρους Ερυμάνθου στα οροπέδια της Φολόης και Πηνείας. Εμπίπτει στα διοικητικά όρια των Δήμων Λασιώνος, Λαμπείας, Φολόης και Ωλένης.

 Κι αλλη "πράσινη θάλασσα" απο το Μοναστήρι μας

Το δάσος της Φολόης βρίσκεται μέσα στις συλλέκτριες λεκάνες των ποταμών Ερύμανθου και Πηνειού. Οι δυσμενείς κλιματοεδαφικές συνθήκες προσδίδουν στο δάσος προστατευτικό χαρακτήρα τόσο στο έδαφος όσο στις καλλιέργειες και στα έργα πολιτισμού, από τα οποία διέρχονται οι ποταμοί Αλφειός και Πηνείας.

Το δάσος στην περιοχή της Φολόης, είναι μεταξύ των αρχαιότερων δρυοδασών. Η ύπαρξή του ήδη κατά τους προϊστορικούς χρόνους γίνεται γνωστή σε εμάς από την Ελληνική Μυθολογία, κατά την αρχαιότητα από την Κλασσική Ιστορία, κατά τον 19ο και 20ο αιώνα από τις αναφορές γεωγράφων και γεωβοτανικών επιστημόνων. Αναφέρεται ήδη από τη μυθολογία ως πυκνό και σκοτεινό δάσος που κατοικούνταν από Κενταύρους. Με βάση τις μέχρι τώρα γνώσεις μας, η πρώτη αναφορά ιστορικού γεγονότος για την δασική περιοχή της Φολόης, είναι η μάχη ανάμεσα στον Αλάριχο και τον Στηλίχωνα το 397 μ.χ.

 Η Εθνική οδός Πατρών-Τριπόλεως, γνωστή ως 111, διασχίζει το δάσος

Όσον αφορά στην ύπαρξη αναφορών από το παρελθόν για ανθρωπογενείς επιδράσεις στο δάσος, μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες: PHILIPPSON (1892, 1959), ο οποίος αναφέρει εκτεταμένη παραγωγή ξυλάνθρακα, ROTHMALER (1944), ο οποίος αναφέρει τη βόσκηση και την παραγωγή ξυλάνθρακα, LIENU (1976), ο οποίος αναφέρει την ύπαρξη έξι θέσεων παραγωγής ξυλάνθρακα στο σύνολο της περιοχής του δρυοδάσους της Φολόης, και BERGIEMEIER (1998,1999): Βόσκηση (πρόβατα, γουρούνια) και παραγωγή ξυλάνθρακα.

  Φωτογραφίες: Χρήστος Γιαννόπουλος και Ιωάννης Ντινόπουλος

http://www.pelopsbooks.gr/content/view/174/57/lang,el/