ΚΑΣΤΡΟΝ ΓΟΥΜΕΡΟΝ

ΚΑΣΤΡΟΝ  ΓΟΥΜΕΡΟΝ

Lo Castello de Venerio -Vuneri-Vunero-Vumero

Α΄Γενικά

Φράγκικο κάστρο μάλλον, πάνω σ΄ενα απότομο βουνό που εχει υψόμετρο 617 μ. και λέγεται "Παληό Κάστρο ή Κάστρο" και βρίσκεται στην Ηλεία ανάμεσα στα χωριά ΓΟΥΜΕΡΟ-ΚΛΕΙΝΔΙΑ-ΑΓ. ΑΝΝΑ.

Το βουνό αυτό που ειναι παρακλάδι της"ΦΟΛΟΗΣ" το αναφέρει ο Δραγούμης γράφοντας τα εξής περίεργα στο κεφάλαιο που πραγματεύεται το Αράκλοβον.

"Οπως και το βουνό κάτω απο την ΑΛΒΑΙΝΑ γράφεται Παληόκαστρο χωρίς να υπάρχουν ερείπια, ετσι και το βουνό πάνω απο το χωριό που λέγεται ΓΟΥΜΕΡΟ γράφεται Παληόκαστρο χωρίς να υπάρχουν ερείπια."

Τα ερείπια ομως υπάρχουν , γιατί ο Παπανδρέου που επισκεύτηκε το βουνό τα βρήκε και τα περιγράφει.
Φαίνεται οτι ο αείμνηστος Δραγούμης που χρησιμοποίησε στη δουλειά του το Γαλλικό Χάρτη, παρασύρθηκε απο το οτι στην κορυφή του βουνού δεν υπήρχαν τα χαρακτηριστικά γράμματα ( Ρ.Κ.) που σημαίνουν ερείπια Παλαιοκάστρου και επειδή οπως φαίνεται δεν επισκεύτηκε το μέρος, πίστεψε πως δεν υπάρχουν. Ο λόγος της μη αυτοπροσώπου μεταβάσεώς του στις τοποθεσίες τον οδήγησαν, παρά την πολύτιμον εργασίαν και προσφοράν του στην εξερεύνηση της μεσαιωνικής μας ιστορίας, σε πολλά εσφαλμένα συμπεράσματα οπως του τοπογραφικού προσδιορισμού των κάστρων Beaufort και San Giorgio και κυρίως στην μή ανακάλυψη της Κούμπας.

Β΄. Περιγραφή

Εμείς στηριζόμενοι στην περιγραφή Παπανδρέου και σ' ο,τι είδαμε θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια περιγραφή του Κάστρου.

" Το φρούριο του Γούμερου ειναι επίμηκες απο Α.προς Δ. ή μάλλον απο Ν.Α. πρός Β.Δ. και το μεν μήκος του ειναι 600 μ. περίπου, το δε πλάτος του ειναι πολύ στενό. Ειναι μιά καθαρά ράχις πλάτους 8-10 μ. πλήν του Δυτικού μέρους οπου το πλάτος ειναι 50 μ.

Ειναι απ΄ολες τις μεριές αποτόμως κάθετον  με πέτρωμα κροκκαλοπαγές και σκληρόν (πόρηνον). Υπερ την ανατολικωτάτην ακρην υπάρχει το ίχνος ενός προμαχώνος. Κάτω απο αυτόν υπάρχει ανάβασις απόκρημνος. Η ανάβασις αυτή , κατά τον Παπανδρέου,  πιθανόν να ήτο τεχνητή οταν ήκμαζε το Κάστρο. Καθώς προχωρούμε απο Α. πρός Δ. εις απόστασιν 200 μ. περίπου, ευρίσκομεν τείχος μάλλον βυζαντινόν κατα τον Παπανδρέου, εγώ νομίζω Φραγκικόν. Ειναι ερείπιον εκ κροκκαλοπαγών λίθων.Εκεί υπήρχε ισως και είσοδος απο την οποίαν ο δρόμος οδηγούσε εξω στην Βόρεια κατωφέρεια του  βράχου που ειναι κάπως ομαλή και οπου υπήρχε τεχνητή άνοδος και κλίμαξ.
Από το τείχος αυτό αρχίζει το κυρίως τείχος το οποίον περικλύει έκτασιν περίπου 200 στρμ. Μέσα στην έκταση αυτή υπάρχουν θεμέλια οικοδομημάτων και δεξαμενών, και ειναι ολα ασβεστόκτιστα. Επάνω απο το Α. τείχος και επάνω σε βράχο ειναι τα ίχνη ενός πύργου και το υψηλότερον σημείον του όλου Κάστρου απο όπου η άποψις ειναι θαυμασία πρός ΕΡΥΜΑΝΘΟΝ-ΦΟΛΟΗΝ-ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟΝ ΚΟΛΠΟΝ-ΧΕΛΩΝΑΤΑΝ ΚΑΙ ΠΥΡΓΟΝ.

Πρός το Δυτικόν άκρον η θέσις λέγεται Κάτω Πόρτα και είναι η θέσις η περιέχουσα είσοδον απο έξω προς τα μέσα, δεν διασώζονται ερείπια και ο Παπανδρέου υποθέτει οτι τα πάντα παρεσύρθησαν. Ετσι εχουμε ελάχιστα σημεία και λείψανα ασβεστόκτιστων οικοδομών μάλλον Βυζαντινών κατά Παπανδρέου (εγώ νομίζω Φραγκικών). Εκτός της άνω φάλαγκος της διχαζούσης δηλαδή το πρός Δ. Φρούριον , οπή υπο τον Βράχον αγει προς το νότιον κόμμα του βράχου , διότι απέλυσαν γάτους και εξήλθον απο άλλη μεριά. Και εδώ η παράδοσις λέγει τα συνηθισμένα περι εξαφανισθείσης Βασιλοπούλας, Μονοβύζας και τα τοιαύτα.
Πρός Β.Α. και Ν.Α. του φρουρίου και εκτός αυτού , επι σημερινών αγρών υπήρχαν λείψανα οικοδομημάτων τα οποία εξηφανίσθησαν, προφανώς θα επρόκειτο περι των συνηθισμένων συνοικισμών που εδημιουργούντο γύρω απο κάθε Κάστρο. (Burgos)

Γ.ΙΣΤΟΡΙΑ

Πότε χτίστηκε το Κάστρο και απο ποιούς δεν μπόρεσα να μάθω. Ο Παπανδρέου οπως βλέπουμε το νομίζει οτι υπήρξε προ της εποχής των Φράγκων σαν Βυζαντινό. Απ΄οτι πρόχειρα ειδα, διότι τον καιρό που ανέβηκα ηταν φοβερή κακοκαιρία, νομίζω πως πρόκειται περί καθαρώς , απο τη δομή του, Φραγκικού Κάστρου. Ισως να χτίστηκε την εποχή των Βιλλαρδουϊνων, ισως και αργότερα. Στούς χωρογραφικούς πίνακες του Hopf το πρωτοσυναντάμε στα 1364 στην δικαιοδοσία της Κατερίνας Βαλουά και του γιού της Ροβέρτου του Τάραντα σαν κάστρο της περιοχής Grisera (Lo Castello de Vunerio)

Ειναι η εποχή που ο Μανουήλ Καντακουζηνός, Δεσπότης του Μυστρά περιόριζε τους Φράγκους στο Ν.Δ. Μορηά.

Αργότερα, φαίνεται, περνώντας απο τα χέρια των Φράγκων και των Ναβαρέζων , μετά το 1430 εχει γίνει Ελληνικό Κάστρο.

Στα 1463 οι χωρογραφικοί πίνακες το παρουσιάζουν στα χέρια των Ενετών. Απο τον Σαθά μαθαίνουμε πως το 1465 ειναι Φρούραρχός του ο Μιχ. Ράλλης απο τη Μάνη και ο Σ. Πανδόλφος Μαλατέστας εστειλε εκεί και τον Donato Civran.

Στα 1467 βρίσκονται , πάλι κατά τους πίνακες, οι Τούρκοι κύριοί του για να το συναντήσουμε αργότερα πάλι Ενετικό. Στα 1470 μετα την ήττα των Ενετών στην Εύβοια παραδόθηκε στους Τούρκους μαζύ με την Ωλένη, το Ποντικόκαστρο και το Χελιδόνι. Αυτό το μαθαίνουμε απο το Γεώργιο Φρατζή που το ονομάζει Βρουμερόν, που οπως ισχυρίζεται ο Κ.Ν.Ηλιόπουλος, δεν ειναι σλαβικόν όνομα αλλά προέρχεται απο τη λέξη ΒΡΩΜΗ που εκαλλιεργείτο σε πεδιάδες στην περιχή κι έδωσε και το όνομά της στο Κάστρο.

Οπως η γέννησή του ετσι και η καταστροφή του ειναι ανεξακρίβωτες.

Απο το βιβλίο του Ιωάννου Σφηκόπουλου "Μεσαιωνικά Κάστρα του Μωρηά"  του 1968 , σελ. 288-289-290.

Πηγές που επικαλείται ο συγγραφέας:

1.Γ.Παπανδρέου

2.Hopf χωρογραφικοί πίνακες

3.Α.Μομφεράτος-Sig. Pand. Malatetta 1914

4.Κ.Ν.Ηλιόπουλος -Το τοπονυμικόν της Ηλείας 1948.σελ. 184-188

Ι.Β.Ντινόπουλος