Βελλερεφόντης

ΒΕΛΛΕΡΕΦΟΝΤΗΣ

O Βελλεροφόντης είναι ένας ήρωας της ελληνικής μυθολογίας που γνωρίζει στη ζωή του τη δόξα και την ευτυχία, υψώνεται στη σφαίρα του θεϊκού μεγαλείου, απ' όπου όμως διώκεται παρασυρμένος από τις ανθρώπινες αδυναμίες του. Στον ποιητικότατο μύθο του Βελλεροφόντη αναγνωρίζουμε την αδυναμία του ανθρώπινου γένους να ορίσει τη ζωή του. Ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να παραμείνει στα όρια των δυνάμεών του, που με κανέναν τρόπο, κανείς θνητός, δεν μπορεί να ξεπεράσει. Ούτε ακόμη κι ο Βελλεροφόντης, ο ευνοούμενος και αγαπητός στους θεούς. Η αγάπη και η συμπάθειά τους γρήγορα μεταβάλλεται σε θυμό κι οργή, που οδηγεί τον ήρωα στο τραγικό τέλος.

Γεννημένος στην Κόρινθο, γιος του Γλαύκου, εγγονός επομένως του τραγικού Σίσυφου, αναγκάστηκε να παλέψει με αιμοβόρα θηρία και ανελέητους ανθρώπους. Το πρώτο του σημαντικό κατόρθωμα ήταν όταν κατάφερε να επιβληθεί στον Πήγασο. Το πανέμορφο φτερωτό άλογο, γεννημένο από τη Μέδουσα και τον Ποσειδώνα, θα συντροφεύει για πάντα τον ήρωα.
Θα του παρασταθεί σ' όλες τις δύσκολες στιγμές, θα τον βοηθήσει να ξεπεράσει τις δοκιμασίες, είναι όμως αυτός που θα τον "γκρεμίσει" από την ευδαιμονία στη μοναξιά και τη δυστυχία.

Μολονότι θνητός ο Βελλεροφόντης, ήταν τόσο όμορφος και γεροδεμένος που οι αρχαίοι Έλληνες δεν μπορούσαν παρά να συνδέσουν το όνομά του με τους αθάνατους θεούς του Ολύμπου. Έτσι η παράδοση τον θέλει γιο του Ποσειδώνα να γεννιέται από το λαιμό της αποκρουστικής Μέδουσας τη στιγμή που την αποκεφαλίζει ο Περσέας. Με την αστείρευτη φαντασία τους οι Έλληνες συνέδεσαν τον Βελλεροφόντη και τον Πήγασο, το περήφανο άλογο και τον πανέμορφο αναβάτη του και με συγγένεια αίματος.

Κάποιος φόνος που διέπραξε ο Βελλεροφόντης, τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την πατρίδα του την Κόρινθο και να καταφύγει στο βασιλιά της κοντινής πόλης, της Τίρυνθας. Ο Προίτος τον δέχτηκε και τον εξάγνισε από το έγκλημά του. Με τον ερχομό του στον Προίτο, το κουβάρι που του έπλεξε η μοίρα του αρχίζει να ξετυλίγεται κι ο Βελλεροφόντης είναι υποχρεωμένος να το ακολουθήσει.Η θεϊκή ομορφιά του δεν άφησε ασυγκίνητη τη γυναίκα του Προίτου. Με τα κάλλη του σαγήνεψε άθελά του την Αντεια που αποφάσισε να τον κατακτήσει. Ευθύς και τίμιος, όμως, ο όμορφος Βελλεροφόντης δε δέχτηκε τον έρωτά της κι αρνήθηκε να ενδώσει. Η βασίλισσα τυφλωμένη από πάθος για εκδίκηση, με πονηριά και πανουργία που χαρακτηρίζει τη γυναίκα που δεν κατάφερε να κερδίσει τον εκλεκτό της, τον συκοφάντησε στον άνδρα της: "Πρέπει να πεθάνεις εσύ Προίτε ή να σκοτώσεις τον Βελλεροφόντη· θέλησε να με παρασύρει σ' έρωτα χωρίς τη θέληση μου". Η οργή του Προίτου μεγάλη. Στην κοινωνία των αρχαίων Ελλήνων υπήρχαν κάποιοι ιεροί και απαράβατοι νόμοι. Πώς μπορούσε ο Προίτος να παραβιάσει το θεσμό της φιλοξενίας και να φονεύσει αυτόν που ο ίδιος εξάγνισε από φόνο;

Η λύση που σοφίστηκε για να τον εξοντώσει ήταν να τον στείλει στον πεθερό του, στη Λυκία. Μαζί, του έδωσε ένα γράμμα όπου του έλεγε να σκοτώσει τον απεσταλμένο.

Ο Βελλεροφόντης ωστόσο για καλή του τύχη ξέχασε να δώσει το γράμμα στο βασιλιά από την αρχή. Έτσι έγινε δεκτός με όλες τις τιμές που αρμόζουν σ' ένα φιλοξενούμενο. Για το βασιλιά της Λυκίας, ο όμορφος νέος, που του έστειλε ο Προίτος, ήταν επίσημος προσκαλεσμένος του, που έπρεπε, όπως ορίζει ο Ξένιος Δίας, να τον σέβονται και να τον περιποιούνται· πόσο διαφορετική ήταν όμως η πραγματικότητα; Ο Βελλεροφόντης είχε έρθει όχι ως επισκέπτης αλλά ως μελλοθάνατος. Όταν τη δέκατη μέρα της παραμονής του διάβασε ο βασιλιάς την επιθυμία του γαμπρού του, βρέθηκε σε δύσκολη θέση· δεν μπορούσε ο ίδιος να σκοτώσει το φιλοξενούμενό του. Μπορούσε όμως να τον οδηγήσει στο θάνατο ζητώντας του το ακατόρθωτο: να εξοντώσει τη Χίμαιρα, ένα φοβερό τέρας με τρία κεφάλια, ένα από λιοντάρι, ένα από κατσίκα και ένα από δράκοντα, και σώμα που συνδύαζε αυτές τις τρεις φύσεις. Ο υπάκουος Βελλεροφόντης έπρεπε να παλέψει και να εξοντώσει το αιμοβόρο αυτό τέρας, σε μια δοκιμασία που από τη μια έθετε σε κίνδυνο τη ζωή του, από την άλλη όμως του έδινε την ευκαιρία ν' αποδείξει τη γενναιότητά του και τη θεϊκή καταγωγή του. Κι αυτό γιατί κανείς θνητός δε θα μπορούσε να εξοντώσει το ανελέητο θηρίο μόνος του, χωρίς τη βοήθεια των θεών.

Οι παντοκράτορες θεοί γνωρίζοντας την άδικη κατηγορία της ’ντειας και ξέροντας καλά τα ευγενικά συναισθήματα του συνεσταλμένου Βελλεροφόντη, του πρόσφεραν με προθυμία τη βοήθειά τους. Ο πατέρας του ο Ποσειδώνας του χάρισε ως πολύτιμο βοηθό το γιο του, τον Πήγασο. Ήταν όμως δύσκολο να ημερέψει το ατίθασο άτι και δεν τα κατάφερε παρά μόνο με τη βοήθεια της Αθηνάς που του έδωσε ένα χρυσό χαλινάρι. Μ' αυτό συγκράτησε την επιθετική ορμή του αλόγου και το εκπαίδευσε για να το οδηγεί σε νικηφόρες μάχες.
Με το φτερωτό Πήγασο δεν ήταν δύσκολο να εξοντώσει την τρομερή Χίμαιρα, στέλνοντας το θάνατο από ψηλά με τα βέλη του. Κατορθώνοντας να βγει ζωντανός απ' αυτή τη δοκιμασία, ο βασιλιάς τον έστειλε ενάντια στο φοβερό λαό των Σολύμων και έπειτα ενάντια στις πολεμοχαρείς Αμαζόνες. Γυρίζοντας δοξασμένος κι από τις δυο εκστρατείες αντιμετώπισε τους πιο άξιους πολεμιστές της Λυκίας που του είχαν στήσει ενέδρα για να τον σκοτώσουν.

Βγαίνοντας πανηγυρικά νικητής ο Βελλεροφόντης απ' όλες αυτές τις δοκιμασίες δεν μπορούσε ο βασιλιάς παρά να υποκλιθεί στο ατρόμητο παλικάρι, αναγνωρίζοντας πως είναι απόγονος θεών. Μη έχοντας τώρα το θάρρος να κοιτάξει στα μάτια το θεϊκό ήρωα, του διάβασε το γράμμα του Προίτου, που είχε σταθεί αιτία για όλες τις περιπέτειές του. Μετανιωμένος του πρόσφερε την κόρη του Φιλονόη για γυναίκα και το μισό του βασίλειο.

Αναπόφευκτη είναι όμως η μοίρα των ανθρώπων να δεσμεύονται και να μην μπορούν να ξεφύγουν από τις αδυναμίες και τα πάθη τους. Μέσα τους πάντα φωλιάζουν συναισθήματα, όπως η αγάπη, η ζήλια, το μίσος, η εκδίκηση. Θέλοντας να εκδικηθεί τον Προίτο ο τολμηρός Βελλεροφόντης, απήγαγε την ’Αντεια με σκοπό να τη μεταφέρει στο βασίλειό του. Της είπε πως δέχεται τον εαυτό της, την άρπαξε στην αγκαλιά του, την έβαλε πάνω στο φτερωτό άτι και το διέταξε να ξεκινήσει. Την ώρα που ταξίδευαν πάνω από τη θάλασσα η ’Αντεια έπεσε και βυθίστηκε στην αγκαλιά του απέραντου θαλάσσιου κόσμου. Ήταν άραγε αυτή η τιμωρία του Προίτου και της συζύγου του για τις περιπέτειες που του δημιούργησαν; Ή μήπως ήταν τιμωρία των θεών για την παράνομη πράξη των δυο ερωτευμένων νέων;

Ξαφνικά δείχνει πως αλλάζει η διάθεση των θεών απέναντι στον ήρωα. Πριν ήταν συμπαραστάτες του, τώρα εμφανίζονται ως τιμωροί του. Ακόμη και το αγαπητό του άλογο, ο αθάνατος Πήγασος, σημαδεύει τα τραγικά γεγονότα που οδηγούν τη ζωή του σ' όλο και πιο άσχημη εξέλιξη: η πτώση της ’Αντειας θυμίζει τη δική του πτώση.

Ίσως τα κατορθώματα του "φούσκωσαν" τον εγωισμό και την περηφάνια του και τον έκαναν να πιστέψει πως μπορεί αυτός, ένας θνητός, να πλησιάσει τη μακρινή ουράνια κατοικία των αθανάτων. Ίσως να ήταν η πίκρα και η απογοήτευση που ώθησαν τη ψυχή του σ' αυτό το τόλμημα.
Σκληρή και ανελέητη ήταν η θεϊκή τιμωρία. Παράφορη μανία, σταλμένη από τον πατέρα των θεών Δία, κατέλαβε τον Πήγασο. Το θεϊκό άλογο γκρέμισε τον τολμηρό Βελλεροφόντη την ώρα που πετούσε στ' ανεφέλωτα ουράνια.
Το φοβερό γκρέμισμα ανάγκασε τον άλλοτε πανέμορφο καβαλάρη να περιφέρεται μέχρι το τέλος της ζωής του κουτσαίνοντας, χωρίς τη συντροφιά των ανθρώπων, που άλλοτε τόσο απλόχερα του δινόταν.

πηγή: