(Η φωτογραφία ειναι από τη σελίδα της Διβρης http://www.mydivri.gr/)Ανάμεσα στο Κακοτάρι, το Πανόπουλο, τα Ντινέικα και το Ζωδότι και σε μια έκταση λίγων χιλιάδων στρεμμάτων, κατέγραψα εκατό και πλέον τοπωνύμια και είμαι σίγουρος ότι έχω ξεχάσει αρκετά ακόμη.
Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι της περιοχής μας –της κάθε περιοχής- όταν έσφυζε από ζωή –και όταν η ασχολία τους ήταν η αγροτοκτηνοτροφία, χαρτογραφούσαν το χώρο τους βάζοντας σημάδια με ονόματα που γίνανε κοινά αποδεκτά, αντέξανε στο χρόνο και ακούγονται ως σήμερα, έστω κι αν δεν ανταποκρίνονται στον αρχικό τους σκοπό. Τα σημάδια αυτά ,δηλαδή τα τοπωνύμια, που δεν θέλουμε να ξεχαστούν, ήσαν σταθερά σημεία αναφοράς, όπως μεγάλα δέντρα, βρύσες, πέτρες, δρόμοι, ρέματα κ.λ.π. και κυρίως ονόματα ή παρατσούκλια ιδιοκτητών των χωραφιών και των κτημάτων.
Ήσαν δηλαδή ένα είδος μικρού άτυπου κτηματολογίου με νοητά αλλά σαφή όρια μεταξύ των κτημάτων και άρα ένας τρόπος αρμονικής συμβίωσης των γειτόνων κτηματιών. Κάποιες φορές η αλληλοβοσκή ή η κακή φύλαξη του κοπαδιού του ενός εις βάρος του άλλου ήσαν στοιχεία καλής γειτονίας, άλλες όμως φορές αντικείμενο αντιδικίας που λυνόταν στα τοπικά αγρονομικά δικαστήρια.
Όταν κάποιος δεν ήθελε ξένο κοπάδι στα χωράφια του επειδή ήθελε να τα βοσκήσει το δικό του το κοπάδι ή από γινάτι να τιμωρήσει το γείτονα, τότε τα «κουτρούλιαζε». Τα κουτρούλια ήσαν μικροί λοφίσκοι ( σωροί) από φρεσκοσκαμμένο χώμα με καμιά «λούρα» στην κορυφή που σήμαιναν ότι το χωράφι «αμποδιέται», δηλαδή φυλάσσεται και άρα απαγορεύεται η είσοδος ξένου κοπαδιού μέσα σ΄ αυτό. Ο αγροφύλακας ήταν ο τοπικός άρχοντας και εκαλείτο να επιβάλει την τάξη.
Ήσαν δηλαδή ένα είδος μικρού άτυπου κτηματολογίου με νοητά αλλά σαφή όρια μεταξύ των κτημάτων και άρα ένας τρόπος αρμονικής συμβίωσης των γειτόνων κτηματιών. Κάποιες φορές η αλληλοβοσκή ή η κακή φύλαξη του κοπαδιού του ενός εις βάρος του άλλου ήσαν στοιχεία καλής γειτονίας, άλλες όμως φορές αντικείμενο αντιδικίας που λυνόταν στα τοπικά αγρονομικά δικαστήρια.
Όταν κάποιος δεν ήθελε ξένο κοπάδι στα χωράφια του επειδή ήθελε να τα βοσκήσει το δικό του το κοπάδι ή από γινάτι να τιμωρήσει το γείτονα, τότε τα «κουτρούλιαζε». Τα κουτρούλια ήσαν μικροί λοφίσκοι ( σωροί) από φρεσκοσκαμμένο χώμα με καμιά «λούρα» στην κορυφή που σήμαιναν ότι το χωράφι «αμποδιέται», δηλαδή φυλάσσεται και άρα απαγορεύεται η είσοδος ξένου κοπαδιού μέσα σ΄ αυτό. Ο αγροφύλακας ήταν ο τοπικός άρχοντας και εκαλείτο να επιβάλει την τάξη.
Κάποια άλλα τοπωνύμια δοθήκανε για άλλους λόγους π.χ. ιστορικά γεγονότα, ιστορικά πρόσωπα, ιδιαίτερες τοπικές καταστάσεις κ.λ.π. Αυτούς τους λόγους και τις μικρές ιστορίες με τα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά που κρύβονται πίσω από τα τοπωνύμιά μας αναζητούμε σ΄ αυτήν την μικρή έρευνα και ζητάμε από τους μεγαλύτερους να μας διηγηθούν ό,τι γνωρίζουν. Αν προσφέρουμε μια μικρή συγκίνηση στους συντοπίτες μας ή έστω ένα μικρό ενδιαφέρον στους νεώτερους και εάν διατηρήσουμε την τοπική μας φυσιογνωμία, τότε η προσπάθειά μας θα έχει κατ΄ ελάχιστο ευοδωθεί.
Ακολουθεί κατάσταση με τα τοπωνύμια, ένα σπάνιο έντυπο της δεκαετίας του ΄20 , όπου οι κτηνοτρόφοι έπρεπε να δηλώσουν τα κοπάδια τους, τους σμίκτας «σέμπρους» και τα λιβάδια που θα βοσκούσαν το καλοκαίρι έτσι ώστε να πληρώσουν τον αναλογούντα φόρο, και μια κλήση «εν ονόματι του νόμου» για αγρονομική παράβαση που εκδικάστηκε στο Αντρώνι το 1962 .
Ακολουθεί κατάσταση με τα τοπωνύμια, ένα σπάνιο έντυπο της δεκαετίας του ΄20 , όπου οι κτηνοτρόφοι έπρεπε να δηλώσουν τα κοπάδια τους, τους σμίκτας «σέμπρους» και τα λιβάδια που θα βοσκούσαν το καλοκαίρι έτσι ώστε να πληρώσουν τον αναλογούντα φόρο, και μια κλήση «εν ονόματι του νόμου» για αγρονομική παράβαση που εκδικάστηκε στο Αντρώνι το 1962 .
Η Αλοβά, η Αρκουδιά, η Αραπόλιμνα, η Απάνου-αγραπιδούλα, η Απάνου-σκαφίδα, η Αμμουδερόστανη, η Αγία Μαρίνα, η Αγία Παρασκευή, το Αλωνάκι, του Αλεξάκη, ο Αλογόπορος, του Αρνιακού, ο Άρμιτσος, οι Ακουμπήστρες. Της Βασίλως η βρύση, της Βασίλως το ίσωμα, του Βγένιου το πουρνάρι, ο Βούξος, της Βήτας το χωράφι, τα Βρυσούλια. Του Γαβρά η λίμνα, το Γερακάρι, τα Γούπατα, Τα Δέντρα, οι Διασέλες, το Διάσελο, ο Δερβινέικος δρόμος, το Διπόταμο, Της Ζωίτσας τα κοφίνια, Τα Θανασέικα πλάγια, ο Θοδωρέικος λόγγος, Του Κουρούτη το πουρνάρι, του Καψάλη, του Καραμπέλα τα γαλάρια, του Κασκαβέλη η αγραπιδιά, το Κεφαλόβρυσο, οι Κορδέλες, η Κυλημένη πέτρα, η Κουμαριά, το Κρυφοθήλι, ο Καλογεροβίκος, τα Κομμένα δέντρα. Η Λύριζα, ο Λυκοχορός, του Λιά το πλάι, τα Λινίσια, τα Λιθαράκια, οι Λουρίδες, η Λιθαρόστρουγγα, το Λιβάδι, η Λαγκάδα, του Λιβαδιού το ρέμα, του Λάπα το χωράφι, η Λιμπόλακκα, του Μπαρτζόκα η αγραπιδιά, ο Μπρινιάς, το Μεγαλάκωμα, του Μουγγου η κοτρόνα, η Μπουκούτα, η Μαλόταινα, ο Μύλος. Του Ντερντίνη, ο Νταβιλάς, το Νησί, Το Ξύβουνι, Η Οξοφωλιά, Του Πανουτσόπουλου, το Παναγέικο αλώνι, η Παλιοφυτειά, τα Πλατανάκια, το Πετρωτό, η Πιλαλήστρα, οι Παλιοκαρυές, του Παπά η μάντρα, του Παπά το πουρνάρι, της Παπαδιάς το χωράφι, οι Πλακολήθρες, το Πολυτρίχι, του Παθιάνου το λαγκάδι, η Παναϊτσα, οι Πορτούλες, του Παδέλα το περιβόλι,. Του Στάθη το καταράχι, το Σταυροπιό, του Σταυρακιού το ρέμα, το Σφερδουκλάκι, η Στρουμπουλή αγραπιδιά, το Σέλιτσο, ο Σαλμός, οι Σκάλες, η Στερφόλιμνα, του Σουρλή το ζωνάρι, οι Συκιές, το Στρογγύλισμα, το Σταυράκι, η Σκαφιδιά, Το Τριλάγκαδο, το Τσερεγούνι, η Τρούπα, του Τουρκοπαναή η σπηλιά, το Τσούμπι, το Τρουμπάλι, Τα Φρατζάτα, Η Χοντρή πέτρα.
Ι.Β.Ντινόπουλος
1 σχόλιο:
Σήμερα μέσα από τη σελίδα σου μάτωσαν τα πόδια μου πατώντας ξυπόλιτος στις αφαλαρίδες της πιλαλίστρας! Το δάκρυ που κύλησε στο μάγουλο δεν είναι από πόνο αλλά χαράς για τις αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων που ζωντάνεψαν μέσα από τις εικόνες των τοπωνυμίων και τα κείμενα που παρέθεσες... Σ ευχαριστώ και σου εύχομαι Χρόνια Πολλά, Καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος!
Ιωάννης Μιχαλόπουλος
Δημοσίευση σχολίου